MAHKEMESİ : Hatay 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 26/12/2013
NUMARASI : 2013/9-2013/595

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalılardan H. Araç Kiralama AŞ vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:

-K A R A R-

Davacı vekili, müvekkillerin murisi ve desteği M. Ö."nun davalıların işleteni, sürücüsü ve trafik sigortacısı olduğu aracın karıştığı trafik kazası sonucu hayatını kaybettiğini, davalı sürücünün tam kusurlu olduğunu belirterek davacı anne ve baba için toplam 20.000,00 TL destek, 500,00 TL cenaze gideri ve 25.000,00"er TL manevi tazminatın olayın meydana geldiği tarihten itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile tüm davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiş, 08.10.2013 tarihli ıslah dilekçesi ile maddi tazminat taleplerini 6.983,73 TL artırdıklarını beyan etmiş, 11.09.2013 tarihli dilekçe ile yargılama sırasında sigorta şirketi tarafından ödeme yapıldığını belirterek davacı anne için bakiye 5.365,50 TL, davacı baba için 1.618,23 TL talep ettiklerini belirtmiştir.
Davalılar, sorumlulukları bulunmadığını belirterek davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Mahkemece, toplanan delillere göre, davanın kısmen kabulü ile davacının ıslah dilekçesi ile talep ettiği 6.983,73 TL"nin reddine, davacıların bozma öncesi talep ettiği 20.000,00 TL destek ve 500,00 TL cenaze giderine ilişkin talebin konusuz kalması nedeni ile esasına ilişkin karar verilmesine yer olmadığına, Davalı A. Sigorta A.Ş"den talep edilen manevi tazminatın reddine, davacı anne ve baba için 15.000,00"er TL manevi tazminatın sigorta dışındaki davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiş, hüküm; davalılardan H. Araç Kiralama A.Ş vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, trafik kazası nedeni ile meydana gelen zararın tazmini istemine ilişkindir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davalı şirketin, işleten sıfatının bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
2918 sayılı KTK.nun hükümlerine göre, trafik kaydı "işletenin" kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak, trafik kaydına rağmen işletenliğin 3. kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü yoktur. Aynı yasanın 3. maddesinde, "İşleten: Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır." şeklinde tanımlanmıştır. Aynı kanunun 85. maddesinde ise, "Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün ünvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen bilet ile işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar." hükmüne yer verilmiştir.
Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, bu araçların sahipleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılmasının bir başka kimseye devir edilmesi halinde (çok kısa bir süre olmaması kaydıyla) artık üzerindeki fiili hakimiyeti kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o araca kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekir. Bunun sonucu olarak ta araç malikinin sorumlu tutulmaması gerekecektir. Gerek doktirinde, gerekse Yargıtay"ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir.
Somut olayda, kazaya karışan ... plakalı aracın davalı H. Oto Kiralama A.Ş adına kayıtlı ise de bu şirket tarafından aracın 26.01.2007 tarihinde H. Ecza deposu A.Ş"ye kiraya verildiği ibraz edilen yazılı sözleşme ile ileri sürülmektedir. Ancak taraflar arasında imzalanan sözleşme her zaman düzenlenebilecek nitelikte olup olay tarihinden önce ya da sonra düzenleme yapılması mümkündür.
O halde mahkemece yapılacak iş; davalı şirketin oto kiralama şirketi olup aracını dava dışı H.Ecza Deposu A.Ş "ye kiraladığını ileri sürmesi nedeniyle taraflar arasında yapılan kira sözleşmesinin uzun süreli ve 3.kişileri bağlayacak güçte bir kira sözleşmesi olup olmadığı, aracın teslim edilip edilmediği, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma olup olmadığı, kira sözleşmesinin ve kira bedelinin maliye ve vergi dairelerine bildirilip bildirilmediği, gerektiğinde işleten ve kiracının ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi marifetiyle inceleme yaptırılmak suretiyle kira sözleşmesinin, fatura, ruhsat, cari hesap hareketleri gibi yan delillerle desteklenip desteklenmediği, davalının işletenlik sıfatının devam edip etmediği hususları tartışılarak varılacak uygun sonuca göre bir karar vermekten ibarettir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalılardan H.Araç Kiralama A.Ş vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı H.Araç Kiralama AŞ"ye geri verilmesine 02.06.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.