MAHKEMESİ : Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi

Dava, davacının, 01/01/1998 – 10/07/2013 tarihleri arasındaki çalışmasının sigortalı olduğunun tespiti ile maaşının net 2.000TL olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
B)Davalı Cevabı :
Davalı Kurum vekili,
Davalı ... vekili, işyeri esnaf niteliğinde olduğundan İş Kanunu" na tabi tutulmaması gerektiği, işyerinin 04/04/2003 tarihinde faaliyete geçtiğini, davacının maaşının bordroda yazan kadar olduğunu, hizmetinin de bildirilen kadar olduğunu beyanla davanın reddini talep etmiştir.
Davalı Kurum vekili, hak düşürücü sürenin geçtiği, yazılı belge aranması gerektiğini belirterek, davanın reddini talep etmiştir.
C)İlk Derece Mahkemesi Kararı :
Mahkemece, " 1 - Davacının davasının kısmen kabulüne, kısmen reddine, a) Davacının davalı işyerinde 01.01.1998 tarihinden itibaren bildiriminin yapıldığı 01.08.2003 tarihine kadar kesintisiz ve aralıksız çalıştığı yönündeki iddiasını kanıtladığından davacının 1078051.34.03 sicil sayılı davalı işyerinden 01.01.1998 – 31.07.2003 tarihleri arasında ayda 30 gün esasıyla ve kurum taban ücretleri altında kalmamak kaydıyla asgari ücretle tespiti mümkün sürelerinin; 01.01.1998 - 30.06.1998 tarihleri arasında 180 gün, günlük brüt 1,67-TL. Kazançla, 01.07.1998 - 30.09.1998 tarihleri arasında 90 gün, günlük brüt 2,10-TL. Kazançla, 01.10.1998 - 31.12.1998 tarihleri arasında 180 gün, günlük brüt 2,33-TL. Kazançla, 01.01.1999 - 30.06.1999 tarihleri arasında 180 gün, günlük brüt 3,11-TL. Kazançla, 01.07.1999 - 31.12.1999 tarihleri arasında 180 gün, günlük brüt 3,79-TL. Kazançla, 01.01.2000 - 31.03.2000 tarihleri arasında 90 gün, günlük brüt 4,00-TL. Kazançla, 01.04.2000 - 31.03.2001 tarihleri arasında 360 gün, günlük brüt 5,00-TL. Kazançla, 01.04.2001 - 31.12.2001 tarihleri arasında 270 gün, günlük brüt 7,00-TL. Kazançla, 01.01.2002 - 31.03.2002 tarihleri arasında 90 gün, günlük brüt 7,40-TL. Kazançla, 01.04.2002 - 30.06.2002 tarihleri arasında 90 gün, günlük brüt 9,26-TL. Kazançla, 01.07.2002 - 31.03.2003 tarihleri arasında 270 gün, günlük brüt 10,91-TL. Kazançla, 01.04.2003 - 30.06.2003 tarihleri arasında 90 gün, günlük brüt 13,10-TL. Kazançla, 01.07.2003 - 31.07.2003 tarihleri arasında 30 gün, günlük brüt 15,26-TL. kazançla olmak üzere toplam 2100 gün daha sigortalı çalıştığının tespitine, b) Davacının 01.08.2003 – 20.07.2014 tarihleri arasında davalı işyerinden bildirilen çalışmalarının sigortalı olarak tespitinde hukuki yarar bulunmadığından bu talebinin reddine, c) Davacının ücretinin net 2.000-TL. olduğu yönündeki iddiası ispatlanamadığından fazlaya ilişkin tüm istemlerinin reddine," karar verilmiştir
D)Bölge Adliye Mahkemesi Kararı ve Gerekçesi :
Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusu; " ... İlk Derece Mahkemesi tarafından yeterli inceleme ve araştırma sonucu hüküm kurulduğu, davalı Kurum vekili tarafından feri müdahil oldukları ifade edilmiş ise de, dava tarihi dikkate alındığında davanın 6552 sayılı Yasa öncesinde açıldığı, bu durumda mahkemece Kurumun davalı taraf olarak kabul edilmesinin yerinde olduğu, neticede yukarıda açıklanan gerekçelerle İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olduğu" gerekçesiyle tüm taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esasdan reddine karar vermiştir.
E)Temyiz :
Davalı Kurum vekili; feri müdahil oldukları, eksik inceleme yapıldığı ve resen nazara alınacak gerekçelerle mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
Davalı ... vekili; 1990-1993 arası mükellefiyet kaydı olmasının sonrasında da olduğu anlamına gelmediği, 1998-2003 arasında işyerini kendisinin işletmediği, kimin işlettiğinin arştırılması gerektiği, davalı işyerindeki faaliyetine 04/04/2003 tarihinde başladığını, eksik inceleme ile karar verildiğini belirterek davanın reddini talep etmiştir.
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe :
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır.
Çalışma olgusu her türlü delille ispat kazanabilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Somut olayda, davalı ..." a ait işyerinin hangi tarihte faaliyete başladığı araştırılmadan, davacının çalıştığını iddia ettiği sürenin uzunluğu dikkate alındığında çalışmasına ilişkin yeteri kadar komşu işyeri tanığı dinlenmeden eksik araştırma ve inceleme ile karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Yapılacak iş, davalı ..." ın 1990-1993 tarihleri arasındaki vergi kaydının neden kaynaklandığını dayanak belgeleri de istemek suretiyle ilgili vergi dairesinden sormak, hizmet tespiti kararı verebilmek için işyerinin varlığı öncelikli koşul olduğundan işyerinin ihtilaflı dönemde faal ve kapsama alınabilecek nitelikte olup olmadığını ve ihtilaflı dönemde kim tarafından işletildiğini davalı işyerine ait elektrik, su abonelikleri, kira sözleşmesi ve Belediye, zabıta aracılığıyla araştırmak, davalıya ait işyerinin hangi tarihlerde faal olduğunu belirlemek, bu işyerinin Kanun kapsamına alındığı tarihten önce de faal olduğunun belirlenmesi halinde ihtilaflı tüm dönem için geçerli olmak üzere Sosyal Güvenlik Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle yapılacak araştırma neticesi davalı işyerlerine komşu işyerleri belirlenerek bu işyerlerinin uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı çalışanları, yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde ortaya koyduktan sonra sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalılar vekillerinin istinaf başvurularının kabulü ile yeniden hüküm kurulması gerekirken, istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olduğundan temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı ORTADAN KALDIRILMASINA ve İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ BOZULMASI gerekmiştir.
G)SONUÇ :
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK"nun 373/1. maddeleri uyarınca (KALDIRILMASINA), ilk derece mahkemesi kararının yukarıda belirtilen nedenle (BOZULMASINA), dosyanın ilk derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalılardan ..."a iadesine, 20/06/2019 gününde oy birliğiyle karar verildi.