MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki davanın yapılan duruşması sonunda kurulan hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı Hazine tarafından istenilmekle, süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R

Davacılar vekili 10/05/2007 havale tarihli dava dilekçesinde sınırlarını bildirdiği taşınmaz bölümlerinin 20 yılı aşkın süredir davacıların malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduğunu belirterek taşınmazların Medeni Kanunun 713. madddesi uyarınca davacılar adına tapuya tescilini talep etmiş, mahkemece yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabul-kısmen reddi ile ... ili, ... ilçesi, ... köyünde bulunan ve 20/05/2008 tarihli fen bilirkişisi raporunda (A) harfi ile gösterilen 29447,32 m², (B) harfi ile gösterilen 20042,05 m², (C) harfi ile gösterilen 20910,50 m² ve (E) harfi ile gösterilen 54814,23 m² alanın davacılar adına 1/2 oranında tapuya kayıt ve tesciline, diğer istemlerin reddine karar verilmiş, hüküm davalı Hazine tarafından temyiz edilmiştir.
Dava tapusuz taşınmazın tescili istmine ilişkindir.
Çekişmeli taşınmazların bulunduğu yörede genel arazi kadastrosu 1984 yılında yapılmış olup taşınmazlar tespit harici bırakılmıştır. Yörede dava tarihine kadar orman kadastrosu yapılmamıştır.
Mahkemece davanın kısmen kabul kısmen reddine, fen bilirkişi raporunda (A), (B), (C) ve (E) harfleri ile gösterilen taşınmaz bölümlerinin davacılar adına tesciline karar veirlmiş ise de, taşınmazın sınırında orman parseli bulunduğu ve 6360 sayılı Kanun ile davalı köy tüzel kişiliğinin tüzel kişiliğinin kaldırıldığı gözetilerek husumet ilçe ve büyükşehir belediye başkanlıkları ile Orman Yönetimince yaygınlaştırılmamış, çekişmeli taşınmazlar hakkında dava tarihinden sonra 3402 sayılı Kanunun geçici 8. maddesi uyarınca kadastro tutanağı düzenlenip düzenlenmediği araştırılmamış, keşfe katılmayan orman mühendisinin taşınmazlar hakkında düzenlediği rapor hükme esas alındığı gibi yine hükme esas alınan jeodezi ve fotogrametri uzmanından düzenlenen bilirkişi raporunda taşınmazların en eski ve dava tarihinden 20 yıl önceki hava fotoğraflarındaki durumu denetlemeye elverişli şekilde harita üzerinde gösterilmemiş, davacılar hakkında 3402 sayılı Kanunun 14. maddesinde düzenlenen sınırlamalar dikkate alınmamış ve davanın mahiyeti dikkate alınmaksızın tüm yargılama giderleri davalı Hazine üzerinde bırakılmıştır. Eksik araştırma ve inceleme ile hüküm kurulamaz.
6100 sayılı HMK"nın 50. maddesinde medenî haklardan yararlanma ehliyetine sahip olanın davada taraf ehliyetine de sahip olacağı, 51. maddesinde dava ehliyetinin medenî hakları kullanma ehliyetine göre belirleneceği, 114/d maddesinde ise taraf ve dava ehliyetinin dava şartlarından olduğu ve 115. madde uyarınca da mahkemenin dava şartlarının mevcut olup olmadığını davanın her aşamasında kendiliğinden araştıracağı belirtilmektedir.
4721 sayılı TMK"nın 47, 48, 49 ve 50. maddelerinde de tüzel kişiliğin kazanılması, hak ehliyeti ile fiil ehliyeti ve bunun kullanılmasına ilişkin hükümler yer almaktadır.
442 sayılı Köy Kanununun 37/7. maddesi uyarınca da köy tüzel kişiliği adına dava açmak ve açılan davayı takip yetkisi köy muhtarına aittir. Köy muhtarının hukukî bir engelinin çıkması durumunda bu yetki aynı Kanunun 33/b maddesine göre köy derneğinin seçeceği temsilciye tanınmıştır.
Ancak, On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 6360 sayılı Kanunun 1. maddesi gereğince;
1) Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Ordu, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van illerinde, sınırları il mülki sınırları olmak üzere aynı adla büyükşehir belediyesi kurulmuş ve bu illerin il belediyeleri büyükşehir belediyesine dönüştürülmüştür.
2) Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Konya, Mersin, Sakarya ve Samsun Büyükşehir Belediyelerinin sınırları il mülkî sınırlarıdır.
3) Birinci ve ikinci fıkrada sayılan illere bağlı ilçelerin mülkî sınırları içerisinde yer alan köy ve belde belediyelerinin tüzel kişiliği kaldırılmış, köyler mahalle olarak, belediyeler ise belde ismiyle tek mahalle olarak bağlı bulundukları ilçenin belediyesine katılmıştır.
Aynı Kanunun geçici 1. maddesinin onüçüncü fıkrasında; "1. maddeye göre tüzel kişiliği kaldırılan belediye ve köylerin mahkemelerde süren davalarında katıldıkları ilçe belediyesi taraf olur" hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm Kanunun "Yürürlük" başlıklı 36. maddesi uyarınca ilk mahalli idareler genel seçiminin yapıldığı 30.03.2014 tarihinde yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
Somut olaya gelince; davalı ... Kişiliğinin, 6360 sayılı Kanunun yukarıda belirtilen hükümleri gereğince tüzel kişiliği kaldırılıp aynı Kanunla büyükşehir belediyesi sınırları il mülkî sınırları olarak belirlendiğinden Çermik Belediyesi ile Diyarbakır Büyükşehir Belediyesinin ve taşınmazların sınırında orman parseli bulunduğundan Medeni Kanunun 713/3. maddesi uyarınca Orman Yönetiminin de davada taraf olacağı dikkate alındığında husumetin adı geçen kurumlara yaygınlaştırılarak davaya dahil edilmeler gerekmektedir.
Yine mahkemece çekişmeli taşınmazların bulunduğu dava tarihinden sonra yörede 3402 sayılı Kanunun geçici 8. maddesi uyarınca kadastro çalışmaları yapılıp yapılmadığı ve taşınmazlar hakkında kadastro tutanağı düzenlenip düzenlenmediği araştırılmalı, taşınmazlar hakkında tutanak düzenlendiğinin tespiti halinde görev hususu değerlendirilmeli, ayrıca yöreye ait eski tarihli memleket haritası, hava fotoğrafları ile 1985-1990 yıllarına ait hava fotoğrafları ve varsa amenajman planı ilgili yerlerden getirtilip, önceki bilirkişiler dışında halen Tarım ve Orman Bakanlığı ve bağlı birimlerinde görev yapmayan bu konuda uzman orman mühendisleri arasından seçilecek bir orman mühendisi, bir ziraat mühendisi ve bir fen elemanı aracılığıyla yeniden yapılacak inceleme ve keşifte, çekişmeli taşınmaz ile birlikte çevre araziye de uygulanmak suretiyle taşınmazın öncesinin bu belgelerde ne şekilde nitelendirildiği belirlenmeli; 3116, 4785 ve 5658 sayılı kanunlar karşısındaki durumu saptanmalı; tapu ve zilyedlikle ormandan toprak kazanma olanağı sağlayan 3402 sayılı Kanunun 45. maddesinin ilgili fıkraları, Anayasa Mahkemesinin 01.06.1988 gün ve 31/13 E.-K.; 14.03.1989 gün ve 35/13 E.-K. ve 13.06.1989 gün ve 7/25 E.-K. sayılı kararları ile iptal edilmiş ve kalan fıkraları da 03.03.2005 gününde yürürlüğe giren 5304 sayılı Kanunun 14. maddesi ile yürürlükten kaldırılmış olduğundan, bu yollarla ormandan yer kazanılamayacağı, öncesi orman olan bir yerin üzerindeki orman bitki örtüsü yok edilmiş olsa dahi, salt orman toprağının orman sayılan yer olduğu düşünülmeli; toprak yapısı, bitki örtüsü ve çevresi incelenmeli; keşifte, hakim gözetiminde, taşınmazın dört yönden renkli fotoğrafları çektirilip, onaylanarak dosyaya eklenmeli; kesinleşmiş orman kadastrosu bulunmadığından, yukarıda değinilen diğer belgeler fen ve uzman orman bilirkişiler eliyle yerine uygulattırılıp; orijinal-renkli (renkli fotokopi) hava
fotoğrafları ve memleket haritasının ölçeği kadastro paftası ölçeğine, yine kadastro paftası ölçeği de hava fotoğrafları ve memleket haritası ölçeğine (Net-Cad veya benzeri programlar kullanılarak) çevrildikten sonra komşu ve yakın komşu parselleri de içine alacak şekilde birbiri üzerine aplike edilmek suretiyle, çekişmeli taşınmaz çevre parsellerle birlikte memleket haritası ve hava fotoğrafları üzerinde gösterilmeli, hava fotoğraflarının stereoskop vasıtasıyla üç boyutlu incelemesi yapılarak, temyize konu taşınmazın niteliği ve kullanım durumu ile tasarruf sınırlarını belirgin olarak görünüp görünmediği belirlenmeli, taşınmazın üzerindeki bitki örtüsünün cinsi, yaşı, dağılımı, kapalılık oranının açıklandığı yalnız büro incelemesine değil, uygulamaya ve araştırmaya dayalı, bilirkişilerin onayını taşıyan krokili bilimsel verileri bulunan yeterli rapor alınmalıdır.
Açıklanan yöntemle yapılacak araştırma sonucu, taşınmazların orman sayılan yerlerden olmadığı belirlendiği takdirde, bu kez, zilyetlik yolu ile kazanma koşulları araştırılarak, yapılacak keşifte, tarım uzmanı bilirkişi olarak ziraat mühendisine inceleme yaptırılıp, taşınmazın zilyetlikle kazanılabilecek kültür arazisi niteliğinde olup olmadığı belirlenip, bu yolda rapor alınmalı; komşu parsellerin tutanak ve dayanakları getirtilip uygulanarak, bu taşınmazları sınır olarak nasıl nitelendirdikleri araştırılmalı; varsa, zilyetlik tanıkları taşınmazlar başında dinlenmeli; zilyetliğin ne zaman başladığı, kaç yıl süreyle ne şekilde devam ettiği sorulup, kesin tarih ve olgulara dayalı, açık yanıtlar alınıp; tesbit tarihine kadar davacı yararına zilyetlikle kazanma koşullarının oluşup oluşmadığı belirlenmeli; 3402 sayılı Kanunun 14. maddesi uyarınca, davacılar adına aynı çalışma alanı içerisinde kayıtsız ve belgesizden başkaca taşınmaz mal tesbit ya da tescil edilip edilmediği tapu müdürlüğü ve ilgili kadastro müdürlüğü ile hukuk mahkemeleri yazı işleri müdürlüğünden sorulup, aynı Kanunun 3/7/2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile değiştirilen 14/2. maddesi hükmü gözetilerek sulu ve susuz olarak kazanılmış toprak miktarı belirlenip, Kanunun getirdiği sınırlamanın aşılıp aşılmadığı saptanarak, toplanacak tüm kanıtlar birlikte değerlendirilip, ulaşılacak sonuca göre bir hüküm kurulmalıdır.
Kabule göre de, Medeni Kanunun 713. maddesi uyarınca açılan eldeki davada tüm yargılama giderlerinin davacılar üzerine bırakılması gerektiği gözetilmeksizin yargılama giderlerinden davalı Hazinenin sorumlu tutulması da doğru değildir.
Açıklanan hususlar gözetilmeksizin, eksik inceleme ve yetersiz bilirkişi raporuna dayanılarak yazılı biçimde hüküm kurulması usul ve kanuna aykırıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı Hazinenin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA 23/06/2020 günü oy birliği ile karar verildi.