Danıştay 10. Daire 2016/11957 Esas 2021/2280 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/11957
Karar No : 2021/2280

DAVACI : ...
DAVALILAR : 1- ...
VEKİLİ : ...
2- ... Bakanlığı
VEKİLİ : ...

DAVANIN KONUSU :
28/08/2015 tarih ve 29459 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin 4.maddesi, 1. fıkrası, (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentleri, 5. maddesi, 1. ve 9. fıkraları ile Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkındaki 2016/3 sayılı Genelgenin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Davacı tarafından, 28/08/2015 tarih ve 29459 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmelik"in 4.maddesinin 1. fıkrasının (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde sayılan işlerin sigorta eksperlerine ait olmasına karşın dava konusu yönetmelik ile bu görevlerin sigorta destek sağlayıcılarına verilmesinin Sigortacılık Kanununa aykırı olduğu; Yönetmelik'in kanuna aykırı olması nedeniyle bu yönetmeliğin uygulanmasının gösterilmesi amacıyla çıkarılan Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkındaki 2016/3 sayılı Genelge'nin de hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek, her iki düzenlemenin de iptallerine karar verilmesi istenilmiştir.

DAVALILARIN SAVUNMASININ ÖZETİ :
I. Cumhurbaşkanlığı (Mülga Başbakanlık) tarafından; dava konusu Yönetmelik ile sigorta eksperliği dışında kalan teknik inceleme ve kontrol hizmetlerinin destek hizmetleri kapsamına alındığı, sigorta eksperliğinin görev alanına giren faaliyetlerin daraltılmasının söz konusu olmadığı, sigorta şirketlerinin yürüttüğü işlemlerin şeffaflığını ve erişebilirliğini teminen sigorta şirketlerinin destek hizmeti alımı öncesinde raporlama yapması ve hizmet alımı sonrasında da düzenli olarak raporlama yapılmasına yönelik düzenlemenin yapıldığı, iptali istenen Genelge'nin dayanağı olan Yönetmelik'e uygun tesis edildiği savunulmuştur.
II. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından; dava konusu Yönetmelik'in davalı idareye Sigortacılık Kanunu ile verilen yetki çerçevesinde hazırlandığı, yönetmelikte sigorta eksperlerinin görev alanına giren hususların açıkça kapsam dışında bırakıldığının belirtildiği, Yönetmelik'in sigorta şirketlerinin destek alım süreçlerinin düzenlenmesi ve işlemlere şeffaflık getirilmesi amacıyla yayımlandığı, iptali istenen Yönetmelik kurallarının ve Genelge'nin hukuka uygun olduğu savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava; 28.8.2015 gün ve 29459 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin 4'üncü maddesi, 5'inci maddesinin 1 ve 9'uncu fıkraları ile Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkındaki 2016/3 sayılı Genelgenin iptali istemiyle açılmıştır.
5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 1'inci maddesinde; bu Kanunun amacı, ülkemiz sigortacılığının geliştirilmesini sağlamak, sigorta sözleşmesinde yer alan kişilerin hak ve menfaatlerini korumak ve sigortacılık sektörünün güvenli ve istikrarlı bir ortamda etkin bir şekilde çalışmasını temin etmek üzere bu Kanuna tâbi kişi ve kuruluşların, faaliyete başlama, teşkilât, yönetim, çalışma esas ve usûlleri ile faaliyetlerinin sona ermesi ve denetlenmesine ilişkin hususlar ve sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkların çözümlenmesine yönelik olarak sigorta tahkim sistemi ile ilgili usûl ve esasları düzenlemektir, kuralına yer verilmiş, 2'inci maddesinin 1'inci fıkrasının e bendinde, destek hizmet kuruluşu; bu kanun kapsamındaki kuruluşlara, faaliyet alanlarıyla ilgili konularda yardımcı veya tamamlayıcı nitelikte hizmet veren kuruluşlar, n bendinde ise, sigorta eksperi, sigorta konusu risklerin gerçekleşmesi sonucunda ortaya çıkan kayıp ve hasarların miktarını, nedenlerini ve niteliklerini belirleyen ve mutabakatlı kıymet tespiti, ön ekspertiz ve hasar gözetimi gibi işleri mutat meslek olarak yapan tarafsız ve bağımsız kişi olarak tanımlanmış; ''Sigortacılık Eğitim Merkezi, destek hizmetleri ve diğer organizasyonlar'' başlıklı 31'inci maddesinde ''(1) Bakan, sigortacılıkla ilgili özellik taşıyan konular için gerekli sınavların tarafsız bir şekilde yapılması, yurt içi veya yurt dışı ya da uluslararası anlaşmalar çerçevesindeki eğitim taleplerinin karşılanması ve benzeri amaçlarla sigortacılık eğitim merkezi kurmaya yetkilidir. Sigortacılık eğitim merkezinin giderleri, sigortacılık alanında faaliyet gösteren meslek kuruluşlarının katkılarından, Hesaptan aktarılacak katkı payından, merkezin hizmet vereceği ilgili kamu ve özel sektör kuruluşlarından ve hibelerden yönetmelikle belirlenecek esaslar çerçevesinde karşılanır. Sigortacılık eğitim merkezince yerine getirilecek eğitim faaliyetleri, Özel Öğretim Kurumları Kanununa tâbi değildir.
(2) Dernek, federasyon ve birlik gibi belirli bir kanuna tâbi olarak kurulan kuruluşlar hariç olmak üzere sigortacılık ve reasürans uygulamaları ile ilgili olarak organizasyonlar oluşturulması Bakanın iznine tâbidir.
(3) (Ek: 13/6/2012-6327/59 md.) Bu Kanun kapsamında faaliyet gösteren kişi ve kuruluşlar, faaliyet alanlarına yardımcı veya tamamlayıcı nitelikteki destek hizmetini almadan önce, gerektiğinde Müsteşarlığa ibraz edilmek üzere, alacakları hizmetten doğabilecek riskler ile bunların yönetilmesine, beklenen fayda ve maliyetin değerlendirilmesine ilişkin yazılı bir rapor hazırlar. Alınacak destek hizmeti, destek hizmeti alanların mevzuattan doğan yükümlülüklerini yerine getirmelerini ve denetlenmelerini engelleyici nitelikte olamaz.
(4) Sigortacılık eğitim merkezi ile ikinci fıkra uyarınca oluşturulacak organizasyonlara ve destek hizmetlerinin veriliş şekli ile destek hizmeti kuruluşlarına ilişkin hususlar yönetmelikle düzenlenir.'' hükmüne yer verilmiştir.
Öte yandan; 28.8.2015 gün ve 29459 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin 1'inci maddesinde, yönetmeliğin amacının, söz konusu Kanunlar kapsamında faaliyet gösteren şirketlerin ana faaliyet alanlarıyla ilgili konularda yardımcı veya tamamlayıcı nitelikte destek hizmeti alımına, destek hizmetlerinin verilişine ve bu hizmetleri sunan destek hizmeti sağlayıcılarına ilişkin usul ve esasları düzenlemek, olduğu belirtilmiştir.
Davacı tarafından, yasal dayanağının bulunmadığı ileri sürülerek dava konusu Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin 4 ve 5'inci maddelerinin iptali istenilmekte ise de Yönetmeliğin, 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 31'inci maddesi ile 28.3.2001 tarihli 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununun 1'inci maddesine dayanılarak hazırlandığı, 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 31'inci maddesinde, destek hizmetlerinin veriliş şekli ile destek hizmeti kuruluşlarına ilişkin hususların yönetmelikle düzenlenmesinin öngörüldüğü, başka bir ifadeyle Yönetmeliğin yasal dayanağının mevcut olduğu ve Yönetmeliğin yasal dayanağın gösterilmesine ilişkin 2'nci maddesi hükmünde hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşılmıştır.
Öte yandan, Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkındaki 2016/3 sayılı Genelgenin iptali istemine gelince;
İdare hukukunda normlar hiyerarşisinde Yönetmeliklerden sonra gelen düzenleyici işlemlerden olan Genelgeler, bir Yönetmeliğe dayalı olarak ve yönetmelik hükümlerine açıklık getirmek amacıyla çıkarılırlar.
Dava konusu edilen Genelgenin, 28.8.2015 gün ve 29459 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmeliğin bazı maddelerinin uygulanmasında ortaya çıkacak olan tereddütlerin giderilmesi; amaç ve kapsam, tanımlar, hizmet alımına ilişkin genel esaslar, destek hizmeti sağlayıcılarında aranan şartlar ve liste başlıklı hükümlerle ilgili olarak yapılan açıklamaların ilgililere duyurulması amaçlarıyla çıkarıldığı anlaşılmaktadır.
Belirtilen bu duruma göre; yukarıda yer verilen Kanun maddelerine dayanılarak hazırlanan ve Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin hükümlerine uygun olarak yayımlanan genelgede hukuka aykırı bir husus bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
28/08/2015 tarih ve 29459 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmelik'in yayımlanmasının ardından, davalı idarece 15/01/2016 tarihli Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında Genelge'nin yayımlanması üzerine, davacı tarafından 28/08/2015 tarih ve 29459 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmelik'in 4.maddesi, 1. fıkrası, (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentleri ile 5. maddesi, 1. ve 9. fıkralarının ve "Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkındaki 2016/3 sayılı Genelge'nin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
İlgili Mevzuat:
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun "Amaç ve kapsam" başlıklı 1. maddesinde "(1) Bu Kanunun amacı, ülkemiz sigortacılığının geliştirilmesini sağlamak, sigorta sözleşmesinde yer alan kişilerin hak ve menfaatlerini korumak ve sigortacılık sektörünün güvenli ve istikrarlı bir ortamda etkin bir şekilde çalışmasını temin etmek üzere bu Kanuna tâbi kişi ve kuruluşların, faaliyete başlama, teşkilât, yönetim, çalışma esas ve usûlleri ile faaliyetlerinin sona ermesi ve denetlenmesine ilişkin hususlar ve sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkların çözümlenmesine yönelik olarak sigorta tahkim sistemi ile ilgili usûl ve esasları düzenlemektir.
(2) Türkiye’de faaliyet gösteren sigorta şirketleri, reasürans şirketleri, Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği, aracılar, aktüerler ile sigorta eksperleri bu Kanun hükümlerine tâbidir.
(3) Sosyal güvenlik kurumları, Türkiye İhracat Kredi Bankası Anonim Şirketi ile bu Kanunun denetimle ilgili hükümleri hariç olmak üzere özel kanunlarına göre sigortacılık faaliyetinde bulunan diğer kuruluşlar bu Kanun kapsamında değildir." hükmü;
"Tanımlar" başlıklı 2. maddesi, 1. fıkrasında; "Bu Kanunda geçen;
e) (Ek: 13/6/2012-6327/47 md.) Destek hizmeti kuruluşu: Bu Kanun kapsamındaki kuruluşlara, faaliyet alanlarıyla ilgili konularda yardımcı veya tamamlayıcı nitelikte hizmet veren kuruluşları,
n) Sigorta eksperi: Sigorta konusu risklerin gerçekleşmesi sonucunda ortaya çıkan kayıp ve hasarların miktarını, nedenlerini ve niteliklerini belirleyen ve mutabakatlı kıymet tespiti, ön ekspertiz ve hasar gözetimi gibi işleri mutat meslek olarak yapan tarafsız ve bağımsız kişiyi, ifade eder. " hükmü;
"Eksperlerin görevleri" başlıklı 15. maddesinde
"(1) Eksperlerin asıl görevleri, sigorta edilen risklerin gerçekleşmesi sonucu ortaya çıkan kayıp veya hasarın neden ve niteliği ile miktarını bizzat inceleyip belirlemektir.
(2) Eksperler, konusu sigorta olmak kaydıyla, sözleşme öncesinde mutabakatlı kıymet ve ön ekspertiz raporlarının hazırlanması; hasar öncesinde ise hasar riski konusunda gözetim faaliyetlerinde bulunabilir.
(3) Bir eksper, ekspertiz görevini aldıktan sonra, Levha kaydı silinmiş veya herhangi bir nedenle görevini tamamlayamayacak durumda ise, taraflar bir başka eksper atayabilecekleri gibi, İcra Komitesinden bir eksper görevlendirilmesini de talep edebilir." hükmü;
"Sigortacılık Eğitim Merkezi, destek hizmetleri ve diğer organizasyonlar" başlıklı 31. maddesi,
3. fıkrasında,"(Ek: 13/6/2012-6327/59 md.) Bu Kanun kapsamında faaliyet gösteren kişi ve kuruluşlar, faaliyet alanlarına yardımcı veya tamamlayıcı nitelikteki destek hizmetini almadan önce, gerektiğinde Müsteşarlığa ibraz edilmek üzere, alacakları hizmetten doğabilecek riskler ile bunların yönetilmesine, beklenen fayda ve maliyetin değerlendirilmesine ilişkin yazılı bir rapor hazırlar. Alınacak destek hizmeti, destek hizmeti alanların mevzuattan doğan yükümlülüklerini yerine getirmelerini ve denetlenmelerini engelleyici nitelikte olamaz."
4. fıkrasında, "Sigortacılık eğitim merkezi ile ikinci fıkra uyarınca oluşturulacak organizasyonlara ve destek hizmetlerinin veriliş şekli ile destek hizmeti kuruluşlarına ilişkin hususlar yönetmelikle düzenlenir.
" hükmü yer almaktadır.
Dava Konusu Yönetmelik'in iptali istenen 4.maddesi, 1. fıkrası, (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinin incelenmesi:
Davacı tarafından, dava konusu yönetmelikte belirlenen usul ve esasların uygulanacağı hizmet konuları arasında sayılan poliçe tanzimi ile tazminat tedvir ve ödenmesine ilişkin süreçlerde, teknik inceleme ve kontrol hizmetlerinin, hasar öncesi risk azaltmaya ve hasar sonrası zarar azaltmaya yönelik hizmetlerin, hasar ihbarı alma, dosya açma ve tamamlama hizmetlerinin sigorta eksperlerinin görevleri arasında yer almasına rağmen, dava konusu yönetmelik ile bu görevin destek hizmet sağlayıcılarına verilmesinin Sigortacılık Kanunu'na aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin incelenmesinden, sigorta eksperlerinin görevinin sigorta edilen riskin gerçekleşmesi sonucu ortaya çıkan kayıp ve hasarın neden ve niteliği ile miktarını incelemek olduğu, hasar öncesinde ancak hasar riski konusunda gözetim faaliyetinde bulunabileceklerinin düzenlendiği, dava konusu yönetmelikte de destek hizmet sağlayıcıları tarafından verilecek hizmetlerin sigorta eksperliği işinden ayrı olmak kaydıyla gerçekleştirilen teknik inceleme ve kontrol hizmetleri olarak sınırlandırıldığı anlaşıldığından, iptali istenen düzenlemelerin sigorta eksperlerinin görev alanına müdahale eder nitelikte olmadığı anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte, davacı tarafından iptali istenen onarım ve bakım hizmetleri ile yedek parça tedarik ve kontrol hizmetlerinin, sigorta şirketler açısından yardımcı ve tamamlayıcı nitelikte oldukları ayrıca bu hizmetlerin sigorta eksperlerinin kanunda sayılan görevleri arasında yer almadığı görüldüğünden, anılan hizmetlerin de destek hizmet konuları arasında sayılmasında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Dava Konusu Yönetmelik'in iptali istenen 5. maddesi, 1. ve 9. fıkralarının incelenmesi:
Dava konusu düzenlemede, sigorta şirketlerinin destek hizmetini almadan önce, talep edildiğinde Müsteşarlığa ibraz edilmek üzere, alacakları hizmetten doğabilecek riskler ile bunların yönetilmesine, beklenen fayda ve maliyetin değerlendirilmesine ilişkin asgari içeriği ve formatı Müsteşarlıkça belirlenecek raporu hazırlamaları, hazırlanan rapora ilişkin değerlendirmelerini her yılın Mart ayı sonuna kadar Bilgi Merkezine ve yönetim kuruluna iletmeleri gerektiği düzenlenmiştir.
Dava konusu yönetmeliğin dayanağı olan 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun "Sigortacılık Eğitim Merkezi, destek hizmetleri ve diğer organizasyonlar " başlıklı 31. maddesinin 3. fıkrasında "(Ek: 13/6/2012-6327/59 md.) Bu Kanun kapsamında faaliyet gösteren kişi ve kuruluşlar, faaliyet alanlarına yardımcı veya tamamlayıcı nitelikteki destek hizmetini almadan önce, gerektiğinde Müsteşarlığa ibraz edilmek üzere, alacakları hizmetten doğabilecek riskler ile bunların yönetilmesine, beklenen fayda ve maliyetin değerlendirilmesine ilişkin yazılı bir rapor hazırlar. Alınacak destek hizmeti, destek hizmeti alanların mevzuattan doğan yükümlülüklerini yerine getirmelerini ve denetlenmelerini engelleyici nitelikte olamaz." hükmünün yer aldığı, dolayısıyla dava konusu yönetmeliğin anılan kanun hükmü ile aynı mahiyette düzenlemeler içerdiği anlaşıldığından, dava konusu düzenlemenin üst normlara ve hukuka uygun olduğu anlaşılmaktadır.
Dava Konusu Genelgenin incelenmesi;
İptali istenen Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkındaki 2016/3 sayılı genelge ile Yönetmelik'in "amaç ve kapsam" başlıklı 1. maddesinde, "Tanımlar" başlıklı 2. maddesinde, "Hizmet alımına ilişkin genel esaslar" başlıklı 5.maddesinde, "Destek hizmet sağlayıcılarında aranan şartlar" başlıklı 6. ve "Liste" başlıklı 7.maddesinde yer alan düzenlemelere ilişkin açıklama getirildiği, getirilen açıklamaların genelgenin dayanağı olan Yönetmelik hükümlerin uygun olduğu anlaşıldığından, dava konusu genelgede hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ... TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 17/05/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.