Danıştay 10. Daire 2019/8256 Esas 2021/2266 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/8256
Karar No : 2021/2266

DAVACI : ...
DAVALI : ... Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN_KONUSU: Davacının kullanmak zorunda olduğu kulak arkası programlanabilir işitme cihazı için düzenlenen fatura karşılığında eksik ödenen bedelin ödenmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine dair Sosyal Güvenlik Kurumunun ... tarih ve ... sayılı işlemi ile anılan işleme dayanak gösterilen Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinin iptali ve ödenmeyen 1.500,00 TL'nin yasal faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesi istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Davacı tarafından, kulaklarındaki işitme kaybı nedeniyle düzenlenen rapora istinaden belirtilen özelliklere sahip bir işitme cihazının temin edildiği, bunun için 1.500,00 TL fark ödemesinin yapıldığı, bu bedelin ödenmesi için yapılan başvurunun davalı idare tarafından reddedildiği, Anayasa'nın 2. maddesinde, Devletimizin sosyal bir hukuk devleti olduğunun vurgulandığı, 60. maddesinde de herkesin sosyal güvenlik hakkına sahip olduğu ve Devletin bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alacağı ve teşkilatı kuracağı kuralına yer verildiği, bu doğrultuda 5510 sayılı Kanun’un yürürlüğe konulduğu, buna göre, Kurumca sunulan sağlık hizmetlerinin etkin bir şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla kendisine tanınan fiyat belirleme yetkisinin hastanın sağlık hizmetine erişim hakkını engelleyecek veya hastanın ödeyemeyeceği ağır bir maddi yük altında bırakacak şekilde kullanılmasının, sağlıklı yaşam hakkına ve sosyal devlet ilkesine aykırı olacağı, bu bakımdan, hastanece verilen sağlık raporu ile belirlenen işitme noksanlığının tedavisinde kullanılması zorunlu görülen ve bedeli mukabilinde piyasadan temin edilen işitme cihazının bedelinin tamamının ödenmesi yolunda düzenleme yapılması gerekirken aksi yönde tesis edilen işlemlerin iptali gerektiği iddia edilmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin tedavileri için kullandıkları tıbbi malzemelerin ödeme işlemlerinin Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği hükümleri doğrultusunda yapıldığı, Resmî Gazete’de yayımlanan Sağlık Uygulama Tebliğinde “İşitme cihazları” başlığı ekinde programlanabilir dijital işitme cihazı bedeli olarak 750,00 TL fiyat belirlendiği, somut olayda, işitme firması tarafından programlanabilir dijital işitme cihazı (sol kulak) ve işitme cihazı pili için medula sistemine (750,00 TL+30,68 TL) toplamda 780,68 TL kayıt yapıldığı, üzerinden emekli sigortalıdan %10 katılım payı kesilerek, 705,68 TL işitme cihazı ve işitme cihazı pil bedeli olarak Sağlık Uygulama Tebliği hükümleri çerçevesinde ödeme yapıldığı, anılan Tebliğ ve eki listelerde yer alan tıbbi malzemeler ile bunların temin edilmesine ilişkin kriterlerin 5510 sayılı Kanun’un 63. maddesinin değişik ikinci fıkrası doğrultusunda Sosyal Güvenlik Kurumu bünyesinde ilgili branş akademisyenlerinin katılımıyla oluşturulan bilimsel komisyonlar tarafından belirlendiği ve Sağlık Bakanlığının da görüşleri alınarak yayımlandığı, yine 5510 sayılı Kanun’un 72. maddesi çerçevesinde Kanun'da sayılan ve finansmanı sağlanan sağlık hizmetlerinin Kurumca ödenecek bedellerini belirlemeye Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonunun yetkili kılındığı, buna göre tıbbi malzemelerin fiyatları ve teminine ilişkin kriterlerin yalnızca Kurum tarafından belirlenmediği, belirlenen fiyatların Sağlık Uygulama Tebliği eki listelerde yayımlanmak suretiyle uygulanmakta olduğu, Sağlık Uygulama Tebliği'nin (3.1.1) maddesinin (10) bendinde “SUT eki listelerde yer alan tıbbi malzeme birim fiyatları, SUT’ta belirtilen istisnalar hariç tavan fiyatlardır.” hükmünün yer aldığı, dava konusu işlemlerin hukuka uygun olduğu, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ :Dava konusu düzenlemenin ve anılan düzenlemeye dayalı olarak tesis edilen bireysel işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ :Dava, davacı tarafından bir firmadan satın alınan işitme cihazı ücretinin 1.500.-TL'lik fiyat farkının tarafına ödenmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin ... tarih ve ... sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı işlemi ile dayanak teşkil eden Sağlık Uygulama Tebliği (SUT)'nin iptali istemiyle açılmıştır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 1. maddesinde, ''Bu Kanunun amacı, sosyal sigortalar ile genel sağlık sigortası bakımından kişileri güvence altına almak; bu sigortalardan yararlanacak kişileri ve sağlanacak hakları, bu haklardan yararlanma şartları ile finansman ve karşılanma yöntemlerini belirlemek; sosyal sigortaların ve genel sağlık sigortasının işleyişi ile ilgili usûl ve esasları düzenlemektir.'' hükmü yer almıştır.
Kanunun "Finansmanı sağlanan sağlık hizmetleri ve süresi" başlıklı 63. Maddesinde "Değişik ikinci fıkra: 6/2/2014-6518/81 md.) Kurum, finansmanı sağlanacak sağlık hizmetlerinin teşhis ve tedavi yöntemleri ile (f) bendinde belirtilen sağlık hizmetlerinin türlerini, miktarlarını ve kullanım sürelerini, ödeme usul ve esaslarını Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığının görüşünü alarak belirlemeye yetkilidir. Ancak, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının görüşünün alınması (f) bendinde belirtilen ortez, protez ve diğer iyileştirici nitelikteki araç ve gereçlerin miktarını, standartlarını, sağlanmasını, uygulanmasını, kullanma sürelerini ve garanti süresi sonrası bakım, onarım ve yenilenmesi hususlarını kapsar. Kurum, bu amaçla komisyonlar kurabilir, ulusal ve uluslararası tüzel kişilerle işbirliği yapabilir. Komisyonların çalışma usul ve esasları Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Kurumca belirlenir." düzenlemesine, "Sağlık hizmetlerinin ödenecek bedellerinin belirlenmesi " başlıklı 72. maddesinde ise; Kurumca finansmanı sağlanacak sağlık hizmetlerinde ödenecek bedellerini Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu tarafından belirleneceği, komisyonun; Bakanlık, Maliye, Sağlık ve Kalkınma bakanlıkları, Hazine Müsteşarlığı, üniversite sağlık hizmeti sunucuları ile özel sağlık hizmeti sunucularını temsilen Bakanlıkça belirlenecek birer üye ve Kurumu temsilen iki üye olmak üzere toplam dokuz üyeden oluşacağı hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Kanunun "Sağlık hizmetlerinin sağlanma yöntemi ve sağlık giderlerinin ödenmesi" başlıklı 73. maddesinin 10. fıkrasında; 3713 sayılı Kanuna göre aylık bağlanmış maluller, 5434 sayılı Kanunun 56 ncı maddesi veya 2330 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) ve (f) bentlerinde sayılanlardan 3713 sayılı Kanun kapsamına giren olaylar sebebiyle aylık bağlananlar ile 3713 sayılı Kanun kapsamına girmese dahi başkasının yardımı ve desteği olmaksızın yaşamak için gereken hareketleri yapamayacak derecede malul olan vazife ve harp malullerinin sağlık kurulu raporuyla ihtiyaç duydukları her türlü ortez/protez ve diğer iyileştirici araç ve gereçler herhangi bir kısıtlama getirilmeksizin Kurumca karşılanacağı, 3713 sayılı Kanun kapsamına girmese dahi atış, tatbikat veya diğer ateşli silah yaralanmaları nedeniyle malul olan vazife ve harp malullerinin de sağlık kurulu raporuyla ihtiyaç duydukları her türlü ortez, protez ve diğer iyileştirici araç ve gereçler herhangi bir kısıtlama getirilmeksizin Sosyal Güvenlik Kurumunca karşılanacağı, ancak, 72 nci maddede belirtilen usullere göre bedelleri karşılanacak olan bu kapsamdaki ürünlerin, garanti süresi kapsamında veya aynı amaca yönelik ürün taleplerinin Kurum tarafından yayınlanan ürün listelerinden, yine Kurum tarafından belirlenen usul ve esaslara göre karşılanacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu hükümlere dayanılarak Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yayımlanan Sağlık Uygulama Tebliği (SUT)'nin (3.1.1) maddesinin (10) bendinde "SUT eki listelerde yer alan tıbbi malzeme birim fiyatları, SUT’ta belirtilen istisnalar hariç tavan fiyatlardır." hükmüne, "Ayakta Tedavilerde Kullanılan Tıbbi Malzemeler" başlıklı 3.1.2. maddesinin 17. fıkrasında da; "(17) 3713 sayılı Kanuna göre aylık bağlanmış maluller, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 56 ncı maddesi veya 2330 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) ve (f) bentlerinde sayılanlardan 3713 sayılı Kanun kapsamına giren olaylar sebebiyle aylık bağlananlar (Mülga:RG-07/10/2016-29850/11md.Yürürlük: 07/10/2016) 3713 sayılı Kanun kapsamına girmese dahi başkasının yardımı ve desteği olmaksızın yaşamak için gereken hareketleri yapamayacak derecede malul olan (Değişik:RG-07/10/2016-29850/11md.Yürürlük: 07/10/2016 ) vazife ve harp malulleri ile atış, tatbikat veya diğer ateşli silah yaralanmaları nedeniyle malul olan vazife ve harp malullerinin sağlık kurulu raporuyla ihtiyaç duydukları her türlü ortez/protez ve diğer iyileştirici araç ve gereçlerin bedelleri herhangi bir kısıtlama getirilmeksizin Kurumca karşılanır." hükmüne yer verilmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden, davacının Ankara Başkent Hastanesi'nde düzenlenen raporda belirtilen özelliklere haiz olan ve bir firmadan satın alınan işitme cihazı 1.500.-TL'lik fiyat farkı ödediği, bu ödemenin tarafına iadesi için tarafına ödenmesi istemiyle yapılan başvurunun Sağlık Uygulama Tebliği ekinde işitme cihazı ve pili için 780,68.-TL öngörüldüğü, bu miktardan emekli sigorta payı (%10) kesilerek 705,68.-TL ödeneceği yolunda dava konusu işlemin tesis edildiği, bunun üzerine anılan işlemle ödemeye dayanak teşkil eden düzenlemelerin iptali istemiyle davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca, kaynakların etkin ve verimli kullanılması, daha etkin ödeme ve denetim sisteminin kurulması, yersiz ödemelerin önüne geçilebilmesi ve mali sürdürülebilirliğin sağlanabilmesi adına 5510 sayılı Kanunun ilgili hükümleri çerçevesinde yayımlanan Sağlık Uygulama Tebliği ve eki listeler kapsamında geri ödeme kurallarının belirlenmesinin zorunluluk arz ettiği; bu nedenle 5510 sayılı Kanunun ilgili hükümleri doğrultusunda yapılan davaya konu düzenlemelerin hukuki dayanağının mevcut olduğu, sağlık hizmeti sunumu ile sosyal güvenlik sisteminin ekonomik bakımdan sürdürülebilir kılınması amacıyla geri ödeme kapsamındakilerin özel koşulları gözetilmek suretiyle ve sağlığa erişim haklarının engellenmemesi koşuluyla çeşitli tedbirler alınabilmesini sağlamak amacıyla idareye düzenleme yetkisi verildiği, davalı idarece bu kapsamda çıkarıldığı anlaşılan dava konusu tebliğ hükümleriyle, ayakta ve yatarak tedavilerde kullanılan tıbbi malzemelerin belirlenmesi ve bunlardan hangilerinin hangi durumda kurumca karşılanıp, hangi durumda karşılanmayacağı ve miktarlarının belirlendiği, usulüne uygun düzenlenmiş sağlık kurulu raporunda gösterilen lüzum ve zorunluluk üzerine yapılan tedavilere ait giderin kısıtlanması sağlığı erişiminin engellenmesi veya ağır bir mali yük altında bırakılması sonucunu doğuracak şekilde uygulanması değil tedavi giderleri ile ilgili olarak serbest piyasa ortamında sunulan çeşitli mal ve hizmetler bakımından oluşan farklı fiyatlar arasında azami faydayı en düşük maliyetle sağlayacak olanın seçilerek bedelinin ödenmesinin temin edilmesi, böylelikle gereksiz kaynak aktarımının önüne geçilerek kamu kaynaklarının yerinde kullanılması, ayrıca planlama ve bazı düzenlemelerin yapılabilmesinin amaçlandığı görüldüğünden davaya konu düzenlemelerde üst hukuk normuna aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Dava konusu Sosyal Güvenlik Kurumunun ... tarih ve ... sayılı işlemine dayanak gösterilen düzenleyici işlemin, Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği'nin eki EK-3/C-3 listesinin "DO1004" kısmında yer alan "dijital programlanabilir işitme cihazı" için 750,00 TL ödeme yapılacağına ilişkin ibare olduğu görülerek dava, bu istemle sınırlı olarak incelenmiştir.

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Dosyada yer alan bilgi ve belgelere göre;
01/07/1935 doğumlu davacı hakkında düzenlenen Başkent Üniversitesi Hastanesinin 05/02/2019 tarihli tıbbi malzeme raporunda; "hastanın sağ kulağında orta ileri derecede sensörinöral tip, sol kulağında orta ileri derecede sensörinoral tip işitme kaybı mevcuttur. Hastanın işitme kaybı kalıcıdır. Sağ kulağında kulak arkası digital programlanabilir işitme cihazı kullanması gerekmektedir. İşitme cihazının en az dört kanallı veya kanaldan bağımsız, en az sekiz bantlı, gürültü azaltıcı ve feedback yönetimi özellikli otomatik veya manuel ses kontrol sistemi, maksimum çıkış kontrol sistemi ve kazanç kontrol sistemi özelliklerine sahip olması gereklidir." denilmiş ve kullanılması gereken tıbbi malzemenin özellikleri belirtilmiştir.
Buna istinaden davacı tarafından 15/02/2019 tarihli fatura ile sağ kulak için 1.500,00 TL bedelli işitme cihazı alınmış ve 26/03/2019 tarihinde anılan fatura bedelinin ödenmesi talebiyle Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuruda bulunulmuştur.
Sosyal Güvenlik Kurumunun ... tarih ve ... sayılı işlemi ile, -özetle- "Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde İşitme Cihazları başlığı ekinde programlanabilir dijital işitme cihazı bedeli olarak 750,00 TL fiyat belirlendiği, firma tarafından; programlanabilir dijital işitme cihazı (sol kulak) ve işitme cihazı pili için medula sistemine (750,00 TL+30,68 TL) toplamda 780,68 TL kayıt yapıldığı, üzerinden emekli sigortalıdan %10 katılım payı kesilerek, 705,68 TL işitme cihazı ve işitme cihazı pil bedeli olarak SUT hükümleri çerçevesinde ödeme yapılacağı" bildirilmiştir.
Bunun üzerine anılan işlem ile dayanağı Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği'nin eki EK-3/C-3 listesinin "DO1004" kısmında yer alan "dijital programlanabilir işitme cihazı" için 750,00 TL ödeme yapılacağına ilişkin ibarenin iptali ile ödenmeyen 1.500,00 TL'nin yasal faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesi istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa'nın 2. maddesinde, Devletin nitelikleri sayılmış ve sosyal bir hukuk devleti olduğu vurgulanmış, 5. maddesinde, Devletin temel amaç ve görevleri sayılarak; kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmak görevine yer verilmiş; 17. maddesinde, herkesin yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahip olduğu belirtilmiş; "Sağlık hizmetleri ve çevrenin korunması" başlıklı 56. maddesinde Devletin, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak, insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak, işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenleyeceği ve bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlardan yararlanarak, onları denetleyerek yerine getireceği öngörülmüş, "Sosyal güvenlik hakkı" başlıklı 60. maddesinde, herkesin sosyal güvenlik hakkına sahip olduğu ve Devletin, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alacağı ve teşkilatı kuracağı kuralına yer verilmiş, "Devletin iktisadi ve sosyal ödevlerinin sınırları" başlıklı 65. maddesinde de "Devlet, sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen görevlerini, bu görevlerin amaçlarına uygun öncelikleri gözeterek malî kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getirir." düzenlemelerine yer verilmiştir.
Anılan madde hükümlerinden, tüm yurttaşların yaşama haklarının, Devlet güvencesi ve onun pozitif yükümlülüğü kapsamı içinde koruma altında olduğu anlaşılmaktadır. Anayasa'nın 17. maddesinde düzenlenen "yaşama hakkı" yalnızca yaşamını sürdürmek anlamında değil "sağlıklı yaşama hakkı"na da sahip olmak anlamındadır. Kişilerin sağlıklı olma hakkı bir kamusal korumaya tabi olduklarını ortaya koymaktadır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 1. maddesine göre bu Kanunun amacı, sosyal sigortalar ile genel sağlık sigortası bakımından kişileri güvence altına almak; bu sigortalardan yararlanacak kişileri ve sağlanacak hakları, bu haklardan yararlanma şartları ile finansman ve karşılanma yöntemlerini belirlemek; sosyal sigortaların ve genel sağlık sigortasının işleyişi ile ilgili usûl ve esasları düzenlemektir.
Anılan Kanun'un 63. maddesinde, Kurum tarafından finansmanı sağlanan sağlık hizmetleri ile bu hizmetlerin süresine dair usul ve esaslara yer verilmiş, son fıkrasında da, Kurumun, finansmanı sağlanacak sağlık hizmetlerinin teşhis ve tedavi yöntemleri ile (f) bendinde belirtilen sağlık hizmetlerinin türlerini, miktarlarını ve kullanım sürelerini, ödeme usul ve esaslarını Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığının görüşünü alarak belirlemeye yetkili olduğu ancak, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının görüşünün alınması (f) bendinde belirtilen ortez, protez ve diğer iyileştirici nitelikteki araç ve gereçlerin miktarını, standartlarını, sağlanmasını, uygulanmasını, kullanma sürelerini ve garanti süresi sonrası bakım, onarım ve yenilenmesi hususlarını kapsayacağı, Kurumun, bu amaçla komisyonlar kurabileceği, ulusal ve uluslararası tüzel kişilerle işbirliği yapabileceği, Komisyonların çalışma usul ve esaslarının Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Kurumca belirleneceği hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanun'un 72. maddesinde ise, 65. madde gereği ödenecek gündelik, yol, yatak ve yemek giderlerinin Kurumca ödenecek bedellerini belirlemeye Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonunun yetkili olduğu, Komisyonun, tıp eğitimini, hizmet basamağını, alt yapı ve kaynak kullanımı ile maliyet unsurlarını dikkate alarak sağlık hizmeti sunucularını fiyatlandırmaya esas olmak üzere ayrı ayrı sınıflandırabileceği, 63. madde hükümlerine göre finansmanı sağlanan sağlık hizmetlerinin Kurumca ödenecek bedellerini; sağlık hizmetinin sunulduğu il ve basamak, Devletin doğrudan veya dolaylı olarak sağlamış olduğu sübvansiyonlar, sağlık hizmetinin niteliği itibarıyla hayati öneme sahip olup olmaması, kanıta dayalı tıp uygulamaları, maliyet-etkililik ölçütleri ve genel sağlık sigortası bütçesi dikkate alınmak suretiyle, her sınıf için tek tek veya gruplandırarak belirlemeye yetkili olduğu belirtilmiştir.
Bununla birlikte 5502 sayılı, dava konusu düzenlemenin tesis edildiği tarihteki adıyla, Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu'nun, yine aynı tarihte yürürlükte olan 1. maddesinde; bu Kanun ile Kuruma görev ve yetki veren diğer kanunların hükümlerini uygulamak üzere Sosyal Güvenlik Kurumunun kurulduğu belirtilmiş, mülga 3. maddesinde; Kurumun amacı açıklanmış ve devamında görevleri sayılmış, maddenin (a) fıkrasında, ulusal kalkınma strateji ve politikaları ile yıllık uygulama programlarını dikkate alarak sosyal güvenlik politikalarını uygulamak, bu politikaların geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak görevleri arasında sayılmıştır.
Yine belirtilen 5502 sayılı Kanun'un mülga 41. maddesinde ise Kurumun, kanunla yerine getirmekle yükümlü olduğu hizmetlerin uygulanmasına ilişkin hususları duyurmak amacıyla tebliğ çıkarmaya yetkili olduğu, Kurum dışındaki gerçek ve tüzel kişileri ilgilendiren tebliğlerin Resmî Gazete'de yayımlanacağı düzenlenmiştir.
Bu düzenleme uyarınca Sosyal Güvenlik Kurumunca sağlık yardımları karşılanan kişilerin, sağlık kurum ve kuruluşlarında yapılan tedavilerine ait ücretler ile tedavi yardımlarının verilmesine ilişkin usul ve esasların belirlendiği sağlık uygulama tebliğleri yayımlanmaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği'nin eki EK-3/C-3 listesinin "DO1004" kısmında yer alan "dijital programlanabilir işitme cihazı" için 750,00 TL ödeme yapılacağına ilişkin ibarenin incelenmesi;
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere; finansmanı sağlanacak sağlık hizmetlerine ilişkin, ödeme usul ve esaslarını belirlemede Sosyal Güvenlik Kurumu yetkili idare olmakla birlikte, Kurumun bu konuda düzenleme yapmadan önce 5510 sayılı Kanun gereğince sağlık otoritesi olan Sağlık Bakanlığından görüş alma zorunluluğu bulunmaktadır. Görüşe uyulmasının ihtiyari olması da bu zorunluluğu ortadan kaldırmamaktadır.
Kurumun işlem tesis etmeden önce yerine getirmesi gereken bu yükümlülük, yasal olarak zorunlu bir yükümlülüktür. Burada, Sosyal Güvenlik Kurumunun, Sağlık Bakanlığının verdiği görüş doğrultusunda işlem tesis etme yükümlülüğü bulunmamasına rağmen, ilgili Bakanlığın görüşünü alması zorunludur. Aksi takdirde işlem, şekil unsuru açısından hukuka aykırı olacaktır.
24/03/2013 tarih ve 28597 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği'nin "İşitme Cihazı ve Kulak Kalıbı" başlıklı 3.3.35. maddesinde, dijital programlanabilir işitme cihazlarının bedellerinin Kurumca karşılanacağı düzenlenmiş, Tebliğ eki “Ayakta Tedavilerde Kullanılan Tıbbi Malzemeler” (EK-3/C) listesinde yer alan Kurumca bedeli karşılanacak tıbbi malzemeler arasında Diğer Protez Ortezler (EK-3/C-3) listesinin "İşitme Cihazı ve Kulak Kalıbı" "D01004" kodunda ise, -dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte- Dijital Programlanabilir İşitme Cihazı için Kurumca ödenecek bedel 550,00 TL olarak belirlenmiştir.
Davalı idarenin savunmasında; tıbbi malzemelerin fiyatları ve teminine ilişkin kriterlerin yalnızca Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirlendiği belirtilmiştir. Bununla birlikte Dairemizin 04/03/2021 tarih ve E:2019/8256 sayılı ara kararı ile Sağlık Bakanlığı ve davalı Sosyal Güvenlik Kurumundan, dava konusu düzenlemelere ilişkin Sağlık Bakanlığının görüşünün alınıp alınmadığının ve anılan düzenlemeye yönelik olarak piyasa araştırması ve maliyet analizi çalışması yapılıp yapılmadığının, anılan belirleme ve maliyet hesaplaması yapılırken Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu tarafından hangi ölçütlerin gözönüne alındığının sorulmasına karar verilmiştir.
Sağlık Bakanlığının 12/04/2021 havale tarihli cevabında, dava konusu düzenlemeye ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmiş bir görüşlerinin bulunmadığı; Sosyal Güvenlik Kurumunun 22/04/2021 havale tarihli cevabında ise, Sağlık Bakanlığından tıbbi malzemelerin teminine ilişkin endikasyon kriterleri gibi bilimsel konularda görüş alındığı, fiyat konusunda görüş alınmadığı, belirlenen teknik özellikleri haiz olan cihazlar için firmalardan fiyat teklifleri alınarak bedellerin belirlendiği bildirilmiştir.
Dosyada yer alan bilgi ve belgeler ile davalının ara kararına verilen cevabından, dava konusu düzenleme tesis edilirken bu yasal zorunluluğun yerine getirilmediği ve dava konusu düzenlemenin Sağlık Bakanlığının görüşü alınmadan tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Her ne kadar 5510 sayılı Kanun'un 72. maddesinde öngörülen Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu, Sağlık Bakanlığı temsilcisinin iştirakiyle dava konusu düzenlemeye ilişkin kararlar alındığı savunulmuş ise de, komisyonda Sağlık Bakanlığı temsilcisinin yer almasının, kurumsal olarak Sağlık Bakanlığından görüş alınması ile aynı kapsamda değerlendirilmesi mümkün değildir.
Bu durumda, dava konusu düzenleme yapılmadan önce Sağlık Bakanlığının görüşünün alınması yasal bir zorunluluk olup, bu zorunluluk yerine getirilmeden hazırlanarak Resmî Gazete'de yayımlanan dava konusu Tebliğ'in anılan ibaresinde şekil unsuru yönünden hukuka uyarlık görülmemiştir.
Dava konusu Sosyal Güvenlik Kurumunun ... tarih ve ... sayılı işlemi ile davacıya ödenmeyen 1.500,00 TL'nin yasal faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesi isteminin incelenmesi;
Dava konusu bireysel işlem ile; davacı tarafından, hekimi tarafından uygun görülen ve kullanmak zorunda olduğu kulak arkası programlanabilir işitme cihazı için düzenlenen fatura karşılığında eksik ödenen bedelin ödenmesi istemiyle yapılan başvuru üzerine, Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği'nin eki EK-3/C-3 listesinin "DO1004" kısmında yer alan "dijital programlanabilir işitme cihazı" için 750,00 TL ödeme yapılacağına ilişkin ibare nedeniyle medula sistemine (750,00 TL+30,68 TL) toplamda 780,68 TL kayıt yapıldığı, üzerinden emekli sigortalıdan %10 katılım payı kesilerek, 705,68 TL ödeme yapılabileceği bildirilmiştir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle, Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği'nin eki EK-3/C-3 listesinin "DO1004" kısmında yer alan "dijital programlanabilir işitme cihazı" için 750,00 TL ödeme yapılacağına ilişkin ibaresinde hukuka uyarlık görülmediğinden bu düzenleme gerekçe gösterilerek tesis edilen dava konusu işlemde de hukuka uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Sosyal Güvenlik Kurumunun ... tarih ve ... sayılı işlemi ile anılan işlemin dayanağı Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği'nin eki EK-3/C-3 listesinin "DO1004" kısmında yer alan "dijital programlanabilir işitme cihazı" için ... TL ödeme yapılacağına ilişkin ibarenin İPTALİNE, ödenmeyen ... TL'nin davalı idareye başvuru tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte tahsiline,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
3. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
Bu kararın tebliğ tarihini izleyen otuz gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 17/05/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.