Danıştay 10. Daire 2016/1892 Esas 2021/2273 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/1892
Karar No : 2021/2273

DAVACI : ... Eğitim Danışmanlık Sağlık ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...
DAVALI : ... Bakanlığı
VEKİLİ : ...

DAVANIN KONUSU:
28/08/2015 tarih ve 29459 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmelik'in kanuni dayanağı bulunmadığı iddiasıyla tamamının, ayrıca 2. maddesinin, 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinin, 7. ve 8. maddelerinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Davacı tarafından, dava konusu yönetmeliğin yasal dayanağının bulunmadığı iddiasıyla tamamının ve "dayanak" başlıklı 2. maddesinin; Yönetmelik'in "Amaç ve Kapsam" başlıklı 1. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde "avukatlık hizmetleri, vergi ve hukuk danışmanlığı dahil her tür danışmanlık" hizmetlerinin Yönetmelik'in kapsamı dışında olduğu belirtilmesine rağmen dava konusu "Hizmet Konuları" başlıklı 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde "sigortacılık hasar tedvir uygulamalarında tıbbi danışmanlık hizmeti"nin Yönetmelik'in kapsamında olmasının çelişkili olduğu, bu durumun eşitlik ilkesine aykırı olduğu iddiasıyla 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinin; Sigortacılık Kanununda sigorta şirketleriyle çalışacak destek sağlayıcı şirketlerin listeye kayıt olma zorunluluklarının bulunduğu yönünde bir kanun hükmünün bulunmadığı, getirilen bu şartın sözleşme özgürlüğüne aykırı olduğunu, danışmanlık şirketleri tarafından yapılan işlerden sigortalıya karşı sigorta şirketlerinin sorumlu olması nedeniyle destek sağlayıcı şirketler için getirilen listeye kayıt şartında kamu yararı bulunmadığı iddiasıyla "Liste" başlıklı 7. maddesinin; sigorta destek sağlayıcıları olarak sigorta şirketleriyle çalışan şirketlerin yalnızca sigorta şirketleriyle çalışmadıkları, bu şirketlerin kendi mevzuatları gereği denetime tabi oldukları, sigorta şirketleri ile iş yaptıkları için Hazine Müsteşarlığının denetim ve gözetimine tabi olmalarının beklenemeyeceği iddiasıyla "Çalışma Esasları" başlıklı 8. maddesinin iptali istenilmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Davalı idare tarafından, dava konusu Yönetmelik'in 03/06/2007 tarih ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun 31. maddesi ile 28/03/2001 tarih ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununun 1. maddesine dayanılarak hazırlandığı; Yönetmelik'in 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinin özel, 1. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinin genel hüküm niteliğinde olduğu, aralarında çelişki bulunmadığı, tıbbi danışmanlık hizmetinin sigortalıya ödenecek miktarla doğrudan ilgili olduğu, konuya ilişkin Genelge çıkarıldığı; destek hizmet sağlayıcılarının listeye kayıt şartının lisanslama niteliğinde olmadığı, Yönetmelik'te kayıt yaptırmayanların çalışamayacakları yönünde bir yaptırımın yer almadığı, dava konusu düzenlemenin amacının sigorta şirketleriyle çalışan şirketleri kayıt altına almak olduğu; şirketlerin, sigorta şirketleri ile destek hizmet sağlayıcı olarak çalışmaları halinde Hazine Müsteşarlığının denetimine tabi olması gerektiği, dava konusu Yönetmelik'in hukuka uygun olarak tesis edildiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu Yönetmelik'in 7. maddesi ile 8. maddesinin 1. fıkrasının iptaline, diğer düzenlemelerin iptali istemi yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava; 28.8.2015 tarih ve 29459 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin iptali istemiyle açılmıştır.
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğe dayanak oluşturan ''Sigortacılık Eğitim Merkezi, destek hizmetleri ve diğer organizasyonlar'' başlıklı 31. maddesinde ''(1) Bakan, sigortacılıkla ilgili özellik taşıyan konular için gerekli sınavların tarafsız bir şekilde yapılması, yurt içi veya yurt dışı ya da uluslararası anlaşmalar çerçevesindeki eğitim taleplerinin karşılanması ve benzeri amaçlarla sigortacılık eğitim merkezi kurmaya yetkilidir. Sigortacılık eğitim merkezinin giderleri, sigortacılık alanında faaliyet gösteren meslek kuruluşlarının katkılarından, Hesaptan aktarılacak katkı payından, merkezin hizmet vereceği ilgili kamu ve özel sektör kuruluşlarından ve hibelerden yönetmelikle belirlenecek esaslar çerçevesinde karşılanır. Sigortacılık eğitim merkezince yerine getirilecek eğitim faaliyetleri, Özel Öğretim Kurumları Kanununa tâbi değildir.
(2) Dernek, federasyon ve birlik gibi belirli bir kanuna tâbi olarak kurulan kuruluşlar hariç olmak üzere sigortacılık ve reasürans uygulamaları ile ilgili olarak organizasyonlar oluşturulması Bakanın iznine tâbidir.
(3) (Ek: 13/6/2012-6327/59 md.) Bu Kanun kapsamında faaliyet gösteren kişi ve kuruluşlar, faaliyet alanlarına yardımcı veya tamamlayıcı nitelikteki destek hizmetini almadan önce, gerektiğinde Müsteşarlığa ibraz edilmek üzere, alacakları hizmetten doğabilecek riskler ile bunların yönetilmesine, beklenen fayda ve maliyetin değerlendirilmesine ilişkin yazılı bir rapor hazırlar. Alınacak destek hizmeti, destek hizmeti alanların mevzuattan doğan yükümlülüklerini yerine getirmelerini ve denetlenmelerini engelleyici nitelikte olamaz.
(4) Sigortacılık eğitim merkezi ile ikinci fıkra uyarınca oluşturulacak organizasyonlara ve destek hizmetlerinin veriliş şekli ile destek hizmeti kuruluşlarına ilişkin hususlar yönetmelikle düzenlenir.'' hükmüne yer verilmiştir.
Davacı tarafından, yasal dayanağının bulunmadığı ileri sürülerek dava konusu Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin tamamının iptali istenilmekte ise de Yönetmeliğin, 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 31. maddesi ile 28/03/2001 tarihli 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu'nun 1. maddesine dayanılarak hazırlandığı, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun 31. maddesinde, destek hizmetlerinin veriliş şekli ile destek hizmeti kuruluşlarına ilişkin hususların yönetmelikle düzenlenmesinin öngörüldüğü, başka bir ifadeyle Yönetmeliğin yasal dayanağının mevcut olduğu ve Yönetmeliğin yasal dayanağın gösterilmesine ilişkin 2. maddesi hükmünde hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşılmıştır.
Öte yandan, davacı tarafından, dava konusu konusu Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinin, 7. ve 8. maddelerinin hukuka aykırı oldukları ileri sürüldüğünden bu maddeler yönünden ayrıca inceleme yapılmıştır.
Davacı şirket, sağlık sektöründe, ilaç, sağlık eğitimi, tedavi yardımı hizmetleri konusunda faaliyet gösterdiklerini, zaman zaman hasar tedvir uygulamalarında tıbbi danışmanlık hizmetleri konusunda destek hizmeti verdiklerini, Yönetmeliğin 4. maddesinde, Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara tabi olan hizmetlerin sayıldığını, bu hizmetler arasında ''sigortacılık hasar tedvir uygulamalarında tıbbi danışmanlık'' hizmetlerine yer verilmesinin hukuka aykırı olduğunu ileri sürmekte ise de diğer danışmanlık hizmetlerinden farklı olarak sigortalıya ödenecek tazminat miktarını doğrudan etkilemesi nedeniyle diğer danışmanlık hizmetlerinden farklı bir nitelik taşıyan sigortacılık hasar tedvir uygulamalarında tıbbi danışmanlık hizmetlerinin Yönetmelik kapsamında olduğuna ilişkin düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin 7. maddesinde ''(1) Destek hizmeti sağlayıcısı olarak faaliyet göstermek isteyenler, Listeye kayıt başvurusunu Bilgi Merkezine yapar. Bilgi Merkezi, başvuruları Listeye kaydeder.
(2) Listede kayıtlı bulunan destek hizmeti sağlayıcıları, kayıtlı bilgilerinde değişiklik olması halinde, değişikliği izleyen en geç 15 iş günü içerisinde, Bilgi Merkezinin İnternet sitesinde yer alan güncelleme beyan formunu doldurarak durumlarını Bilgi Merkezine bildirir.'' hükmü yer almıştır.
Destek hizmeti sağlayıcılarının faaliyetlerinin erişebilirliğini ve şeffaflığını artırmak amacıyla Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi tarafından bir liste tutulmasının amaçlandığı davalı idarece savunulmuş olup; davacı iddiasının aksine dava konusu Yönetmeliğin söz konusu listeye kayıt olmayanların sigorta destek hizmeti sağlayıcısı olarak çalışamayacaklarına ilişkin bir düzenleme içermediği anlaşıldığından bu düzenlemede de hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Davanın, Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin 8. maddesine ilişkin kısmına gelince;
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun ''Amaç ve kapsam'' başlıklı 1. maddesinde ''(1) Bu Kanunun amacı, ülkemiz sigortacılığının geliştirilmesini sağlamak, sigorta sözleşmesinde yer alan kişilerin hak ve menfaatlerini korumak ve sigortacılık sektörünün güvenli ve istikrarlı bir ortamda etkin bir şekilde çalışmasını temin etmek üzere bu Kanuna tâbi kişi ve kuruluşların, faaliyete başlama, teşkilât, yönetim, çalışma esas ve usûlleri ile faaliyetlerinin sona ermesi ve denetlenmesine ilişkin hususlar ve sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkların çözümlenmesine yönelik olarak sigorta tahkim sistemi ile ilgili usûl ve esasları düzenlemektir.
(2) Türkiye’de faaliyet gösteren sigorta şirketleri, reasürans şirketleri, Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği, aracılar, aktüerler ile sigorta eksperleri bu Kanun hükümlerine tâbidir.
(3) Sosyal güvenlik kurumları, Türkiye İhracat Kredi Bankası Anonim Şirketi ile bu Kanunun denetimle ilgili hükümleri hariç olmak üzere özel kanunlarına göre sigortacılık faaliyetinde bulunan diğer kuruluşlar bu Kanun kapsamında değildir.'' hükmü yer almış, ''Tanımlar'' başlıklı 2. maddesinde, destek hizmeti kuruluşunun, bu kanun kapsamındaki kuruluşlara, faaliyet alanlarıyla ilgili konularda yardımcı ve tamamlayıcı nitelikte hizmet veren kuruluşları ifade edeceği vurgulanmıştır.
Anılan Yasa'nın ''Denetim'' başlıklı 28. maddesinde ise ''(1) Türkiye’de faaliyet gösteren sigorta şirketleri, reasürans şirketleri, özel kanunlarına göre sigortacılık faaliyetinde bulunan kuruluşlar, sigorta ve reasürans aracıları, sigorta eksperlik faaliyetleri, aktüerler ve sigortacılık işlemi yapan veya sigortacılık alanında faaliyet gösteren diğer kişilerin her türlü sigortacılık işlemlerinin denetimi, Sigorta Denetleme Kurulu tarafından yapılır.
(2) Sigorta Denetleme Kurulu, bir başkan ile sigorta denetleme uzmanları, sigorta denetleme aktüerleri ile bunların yardımcılarından oluşur. Bu Kanun ve diğer kanunların sigortacılığa, sigortaya veya sigortacılık alanında faaliyet gösteren kişi ve kuruluşlara ilişkin hükümlerinin Müsteşarlığın bağlı olduğu Bakanlığa veya Müsteşarlığa verdiği teftiş, denetim, inceleme ve soruşturma görev ve yetkileri sigorta denetleme uzmanları, sigorta denetleme aktüerleri ve bunların yardımcıları eliyle ifa edilir ve kullanılır.
(3) Sigorta şirketleri ile reasürans şirketlerinin faaliyetleri, varlıkları, iştirakleri, alacakları, özkaynakları ve borçları ile kâr ve zarar hesapları arasındaki ilgi ve dengelerin ve malî bünyelerini ve idarî yapılarını etkileyen diğer tüm unsurların, tahsil edilen primler ile birikimlerin değerlendirilmesi ve korunması ile aktüeryal ve finansal hesap ve dengelerin incelenmesi, tespit ve denetimi sigorta denetleme uzmanları, sigorta denetleme aktüerleri ile bunların yardımcıları tarafından yapılır.
(4) Sigorta denetleme uzmanları, sigorta denetleme aktüerleri ile bunların yardımcıları; sigorta şirketleri ve reasürans şirketleri ile bunların bağlı ortaklıkları, iştirakleri, şubeleri ile temsilciliklerinden, aracılar ve bankalar da dahil olmak üzere diğer kişilerden bu Kanun ve diğer kanunların sigortacılıkla ilgili hükümleri bakımından gerekli görecekleri bilgileri istemeye ve bunların tüm defter, kayıt ve belgelerini incelemeye yetkilidir.
(5) Kamu kurum ve kuruluşları, Birlik ile diğer benzeri sivil toplum ve meslek kuruluşları, bu madde kapsamına giren konu ve işlemlerle sınırlı olmak üzere, Devletin güvenliği ve temel dış yararlarına karşı ağır sonuçlar doğuracak haller ile aile hayatının gizliliği ve savunma hakkına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla, özel kanunlardaki yasaklayıcı ve sınırlayıcı hükümler dikkate alınmaksızın gizli dahi olsa sigorta denetleme uzmanları, sigorta denetleme aktüerleri ve bunların yardımcıları tarafından istenecek görevleriyle ilgili her türlü bilgi ve belgeyi uygun süre ve ortamda vermeye, istenecek defter ve belgeleri ibraz etmeye ve incelemeye hazır bulundurmakla, bilgi işlem sistemini denetim amaçlarına uygun olarak açmaya ve verilerin güvenliğini sağlamaya mecburdur. Sigorta denetleme uzmanları, sigorta denetleme aktüerleri ve bunların yardımcıları bu madde kapsamındaki kuruluşların yönetim ve denetim kurullarının toplantı tutanakları ile bu kurullara verilen raporları istemeye, inceleme konusu olan işlemlerle ilgisi olan diğer kişi, kurum ve kuruluşlar nezdinde inceleme yapmaya yetkilidir.
(6) Sigorta denetleme uzmanları, sigorta denetleme aktüerleri ve bunların yardımcıları tarafından gerçekleştirilen denetim, inceleme ve soruşturmalar sırasında talep edilmesi halinde, incelemeye, denetime veya soruşturmaya tâbi kuruluşlar tarafından, iç kontrol sistemlerinde çalışanların yardımı da dahil olmak üzere her türlü destek sağlanır.
(7) Bu Kanun hükümleri ile diğer kanunlarda yer alan hükümler çerçevesinde, bu Kanuna tâbi kuruluşların faaliyetlerinin, risk yapısının, varlıkları, alacakları, özkaynakları, borçları, yükümlülükleri ve taahhütleri, gelir ve gider hesapları arasındaki ilgi ve dengelerin ve malî bünyeyi etkileyen diğer tüm unsurların ve bu kuruluşlarca karşılaşılan risklerin gözetim faaliyetleri
çerçevesinde tespiti, tahlili, izlenmesi ve ölçülmesi çıkartılacak yönetmeliğe göre Müsteşarlık tarafından yapılır.
(8) Müsteşarlık, bu Kanuna tâbi kuruluşlara ait bilgi ve belgeleri, bu kuruluşların konsolide ve konsolide olmayan bazda malî bünyeleri ve idarî yapılarının mevzuata uygunluğunu izlemek, analiz etmek, ilgili kuruluşlara ait rapor, tablo ve iç kontrol raporları ile Müsteşarlığın denetim ve
gözetim sonuçlarını karşılaştırmak suretiyle değerlendirmek, elde edilen sonuçlara göre kuruluşların taşıdıkları risklerin türleri, büyüklüğü ve kuruluşları etkileme durumunu, risk yönetim sisteminin güvenilirliği ile denetim riskini dikkate almak suretiyle kuruluşlar hakkında gerekli görülen tüm tedbirlerin alınmasını ve sonuçlandırılmasını sağlamak, söz konusu kuruluşların bağlı ortaklıklarının, malî iştiraklerinin ve şubelerinin faaliyetlerini önemli ölçüde etkileyen veya etkileyebilecek uygulamaları takip etmek, gerekirse ilgililer nezdinde girişimde bulunmak konularında yetkilidir.
(9) Bu Kanuna tâbi kişi ve kuruluşlar hesap ve kayıt düzenleriyle uyumlu olarak Müsteşarlıkça belirlenen formatlara uygun bir şekilde üretecekleri bilgi, belge, cetvel, rapor ve malî tabloları Müsteşarlıkça belirlenen iletişim kanallarını kullanmak suretiyle belirlenen süreler içinde Müsteşarlığa tevdi etmekle yükümlüdür. Kuruluşlar tarafından elektronik ortamda gönderilen bilgiler, iç kontrol sistemi kapsamında yönetim kurulunun sorumluluğundadır.'' hükümlerine yer verilmiştir.
Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin 8. maddesinde de, ''(1) Destek hizmeti sağlayıcıları, Kanunun 28 inci maddesi kapsamında Müsteşarlığın denetim ve gözetimine tabidir. Destek hizmeti sağlayıcıları hakkında Kanunun 28 inci maddesinin sekizinci fıkrası kapsamında Müsteşarlıkça gerekli işlem tesis edilir.
(2) Destek hizmeti sağlayıcısı ile yapılacak sözleşmede, diğer hususların yanı sıra aşağıda belirtilen hususlara da yer verilir.
a) Destek hizmeti sağlayıcısının hizmet standartlarına, teknik yeterliliğine ve insan kaynaklarına ilişkin şartlar,
b) Destek hizmeti sağlayıcısının, mevzuata ve sözleşme şartlarına göre kendisine verilen talimatlara uygun hareket etmek, görevlerini iyi niyet ve dürüstlükle yürütmek ve taraflara doğru bilgi vermekle yükümlü olduğu,
c) Destek hizmeti sağlayıcısının, sunduğu hizmetler nedeniyle temin ettiği bilgi ve belgeleri sözleşmede belirtilen amaçlar dışında hiç bir şekilde kullanamayacağı ve üçüncü şahıslarla paylaşamayacağı.'' hükmüne yer verilmiştir.
Anılan mevzuat hükümlerinin birlikte incelenmesinden, destek hizmeti kuruluşlarının 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun 1. maddesinde bu Kanun'a tabi olduğu belirtilen kişi ve kuruluşlar arasında yer almadıkları, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlara, faaliyet alanlarıyla ilgili konularda yardımcı ve tamamlayıcı nitelikte hizmet vermelerinin destek hizmeti kuruluşlarının sigortacılık alanında faaliyet gösterdiklerinin kabulü için yeterli olmadığı, dolayısıyla destek hizmeti kuruluşlarının Hazine Müsteşarlığı denetimine tabi olduğuna yönelik yönetmelik düzenlemesinin yasal dayanağının bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, Sigortacılıkta Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin 8. maddesinin 1. fıkrasının iptali, Yönetmeliğin diğer maddeleri yönünden ise davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, 28/08/2015 tarih ve 29459 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmelik'in iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İlgili Mevzuat:
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun "Amaç ve kapsam" başlıklı 1. maddesinde "(1) Bu Kanunun amacı, ülkemiz sigortacılığının geliştirilmesini sağlamak, sigorta sözleşmesinde yer alan kişilerin hak ve menfaatlerini korumak ve sigortacılık sektörünün güvenli ve istikrarlı bir ortamda etkin bir şekilde çalışmasını temin etmek üzere bu Kanuna tâbi kişi ve kuruluşların, faaliyete başlama, teşkilât, yönetim, çalışma esas ve usûlleri ile faaliyetlerinin sona ermesi ve denetlenmesine ilişkin hususlar ve sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkların çözümlenmesine yönelik olarak sigorta tahkim sistemi ile ilgili usûl ve esasları düzenlemektir.
(2) Türkiye’de faaliyet gösteren sigorta şirketleri, reasürans şirketleri, Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği, aracılar, aktüerler ile sigorta eksperleri bu Kanun hükümlerine tâbidir.
(3) Sosyal güvenlik kurumları, Türkiye İhracat Kredi Bankası Anonim Şirketi ile bu Kanunun denetimle ilgili hükümleri hariç olmak üzere özel kanunlarına göre sigortacılık faaliyetinde bulunan diğer kuruluşlar bu Kanun kapsamında değildir." hükmü;
"Tanımlar" başlıklı 2. maddesinin 1. fıkrasında "Bu Kanunda geçen; e) (Ek: 13/6/2012-6327/47 md.) Destek hizmeti kuruluşu: Bu Kanun kapsamındaki kuruluşlara, faaliyet alanlarıyla ilgili konularda yardımcı veya tamamlayıcı nitelikte hizmet veren kuruluşları ifade eder. " hükmü;
"Denetim" başlıklı 28.maddesinde (1) Türkiye’de faaliyet gösteren sigorta şirketleri, reasürans şirketleri, özel kanunlarına göre sigortacılık faaliyetinde bulunan kuruluşlar, sigorta ve reasürans aracıları, sigorta eksperlik faaliyetleri, aktüerler ve sigortacılık işlemi yapan veya sigortacılık alanında faaliyet gösteren diğer kişilerin her türlü sigortacılık işlemlerinin denetimi, Sigorta Denetleme Kurulu tarafından yapılır.
(2) Sigorta Denetleme Kurulu, bir başkan ile sigorta denetleme uzmanları, sigorta denetleme aktüerleri ile bunların yardımcılarından oluşur. Bu Kanun ve diğer kanunların sigortacılığa, sigortaya veya sigortacılık alanında faaliyet gösteren kişi ve kuruluşlara ilişkin hükümlerinin Müsteşarlığın bağlı olduğu Bakanlığa veya Müsteşarlığa verdiği teftiş, denetim, inceleme ve soruşturma görev ve yetkileri sigorta denetleme uzmanları, sigorta denetleme aktüerleri ve bunların yardımcıları eliyle ifa edilir ve kullanılır.
(3) Sigorta şirketleri ile reasürans şirketlerinin faaliyetleri, varlıkları, iştirakleri, alacakları, özkaynakları ve borçları ile kâr ve zarar hesapları arasındaki ilgi ve dengelerin ve malî bünyelerini ve idarî yapılarını etkileyen diğer tüm unsurların, tahsil edilen primler ile birikimlerin değerlendirilmesi ve korunması ile aktüeryal ve finansal hesap ve dengelerin incelenmesi, tespit ve denetimi sigorta denetleme uzmanları, sigorta denetleme aktüerleri ile bunların yardımcıları tarafından yapılır.
(4) Sigorta denetleme uzmanları, sigorta denetleme aktüerleri ile bunların yardımcıları; sigorta şirketleri ve reasürans şirketleri ile bunların bağlı ortaklıkları, iştirakleri, şubeleri ile temsilciliklerinden, aracılar ve bankalar da dahil olmak üzere diğer kişilerden bu Kanun ve diğer kanunların sigortacılıkla ilgili hükümleri bakımından gerekli görecekleri bilgileri istemeye ve bunların tüm defter, kayıt ve belgelerini incelemeye yetkilidir.
(5) Kamu kurum ve kuruluşları, Birlik ile diğer benzeri sivil toplum ve meslek kuruluşları, bu madde kapsamına giren konu ve işlemlerle sınırlı olmak üzere, Devletin güvenliği ve temel dış yararlarına karşı ağır sonuçlar doğuracak haller ile aile hayatının gizliliği ve savunma hakkına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla, özel kanunlardaki yasaklayıcı ve sınırlayıcı hükümler dikkate alınmaksızın gizli dahi olsa sigorta denetleme uzmanları, sigorta denetleme aktüerleri ve bunların yardımcıları tarafından istenecek görevleriyle ilgili her türlü bilgi ve belgeyi uygun süre ve ortamda vermeye, istenecek defter ve belgeleri ibraz etmeye ve incelemeye hazır bulundurmakla, bilgi işlem sistemini denetim amaçlarına uygun olarak açmaya ve verilerin güvenliğini sağlamaya mecburdur. Sigorta denetleme uzmanları, sigorta denetleme aktüerleri ve bunların yardımcıları bu madde kapsamındaki kuruluşların yönetim ve denetim kurullarının toplantı tutanakları ile bu kurullara verilen raporları istemeye, inceleme konusu olan işlemlerle ilgisi olan diğer kişi, kurum ve kuruluşlar nezdinde inceleme yapmaya yetkilidir.
(6) Sigorta denetleme uzmanları, sigorta denetleme aktüerleri ve bunların yardımcıları tarafından gerçekleştirilen denetim, inceleme ve soruşturmalar sırasında talep edilmesi halinde, incelemeye, denetime veya soruşturmaya tâbi kuruluşlar tarafından, iç kontrol sistemlerinde çalışanların yardımı da dahil olmak üzere her türlü destek sağlanır.
(7) Bu Kanun hükümleri ile diğer kanunlarda yer alan hükümler çerçevesinde, bu Kanuna tâbi kuruluşların faaliyetlerinin, risk yapısının, varlıkları, alacakları, özkaynakları, borçları, yükümlülükleri ve taahhütleri, gelir ve gider hesapları arasındaki ilgi ve dengelerin ve malî bünyeyi etkileyen diğer tüm unsurların ve bu kuruluşlarca karşılaşılan risklerin gözetim faaliyetleri çerçevesinde tespiti, tahlili, izlenmesi ve ölçülmesi çıkartılacak yönetmeliğe göre Müsteşarlık tarafından yapılır.
(8) Müsteşarlık, bu Kanuna tâbi kuruluşlara ait bilgi ve belgeleri, bu kuruluşların konsolide ve konsolide olmayan bazda malî bünyeleri ve idarî yapılarının mevzuata uygunluğunu izlemek, analiz etmek, ilgili kuruluşlara ait rapor, tablo ve iç kontrol raporları ile Müsteşarlığın denetim ve gözetim sonuçlarını karşılaştırmak suretiyle değerlendirmek, elde edilen sonuçlara göre kuruluşların taşıdıkları risklerin türleri, büyüklüğü ve kuruluşları etkileme durumunu, risk yönetim sisteminin güvenilirliği ile denetim riskini dikkate almak suretiyle kuruluşlar hakkında gerekli görülen tüm tedbirlerin alınmasını ve sonuçlandırılmasını sağlamak, söz konusu kuruluşların bağlı ortaklıklarının, malî iştiraklerinin ve şubelerinin faaliyetlerini önemli ölçüde etkileyen veya etkileyebilecek uygulamaları takip etmek, gerekirse ilgililer nezdinde girişimde bulunmak konularında yetkilidir.
(9) Bu Kanuna tâbi kişi ve kuruluşlar hesap ve kayıt düzenleriyle uyumlu olarak Müsteşarlıkça belirlenen formatlara uygun bir şekilde üretecekleri bilgi, belge, cetvel, rapor ve malî tabloları Müsteşarlıkça belirlenen iletişim kanallarını kullanmak suretiyle belirlenen süreler içinde Müsteşarlığa tevdi etmekle yükümlüdür. Kuruluşlar tarafından elektronik ortamda gönderilen bilgiler, iç kontrol sistemi kapsamında yönetim kurulunun sorumluluğundadır." hükmü,
"Sigortacılık Eğitim Merkezi, destek hizmetleri ve diğer organizasyonlar" başlıklı 31. maddesinin 3. fıkrasında,"(Ek: 13/6/2012-6327/59 md.) Bu Kanun kapsamında faaliyet gösteren kişi ve kuruluşlar, faaliyet alanlarına yardımcı veya tamamlayıcı nitelikteki destek hizmetini almadan önce, gerektiğinde Müsteşarlığa ibraz edilmek üzere, alacakları hizmetten doğabilecek riskler ile bunların yönetilmesine, beklenen fayda ve maliyetin değerlendirilmesine ilişkin yazılı bir rapor hazırlar. Alınacak destek hizmeti, destek hizmeti alanların mevzuattan doğan yükümlülüklerini yerine getirmelerini ve denetlenmelerini engelleyici nitelikte olamaz."
4. fıkrasında, "Sigortacılık eğitim merkezi ile ikinci fıkra uyarınca oluşturulacak organizasyonlara ve destek hizmetlerinin veriliş şekli ile destek hizmeti kuruluşlarına ilişkin hususlar yönetmelikle düzenlenir.
" hükmü yer almaktadır.
4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunun "Amaç ve kapsam" başlıklı 1. maddesinde, "Bu Kanunun amacı, kamu sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak, bireylerin emekliliğe yönelik tasarruflarının yatırıma yönlendirilmesi ile emeklilik döneminde ek bir gelir sağlanarak refah düzeylerinin yükseltilmesi, ekonomiye uzun vadeli kaynak yaratarak istihdamın artırılması ve ekonomik kalkınmaya katkıda bulunulmasını teminen, gönüllü katılıma dayalı ve belirlenmiş katkı esasına göre oluşturulan bireysel emeklilik sisteminin düzenlenmesi ve denetlenmesidir.
Bu Kanunun kapsamı, emeklilik şirketlerinin kuruluş, çalışma, yönetim ve denetimine, kişilerin sisteme katılma, ayrılma ve emeklilik koşullarına, emeklilik yatırım fonlarının kuruluşuna, katkıların bu fonlarda toplanmasına ve değerlendirilmesine, aracılık hizmetlerine, kamuya açıklanacak bilgilerin kapsamına ve bireysel emeklilikle ilgili diğer hususlara ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir.
Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde sermaye piyasası ve sigortacılık mevzuatının ilgili hükümleri ve genel hükümler uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.
Dava Konusu Yönetmelik'in yasal dayanağının bulunmadığı iddiasıyla tümünün ve iptali istenen 2. maddesinin incelenmesi:
Dava konusu Yönetmelik'in 2. maddesinde, Yönetmelik'in 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 31. maddesi ile 28/03/2001 tarih ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu'nun 1. maddesine dayanılarak hazırlandığı belirtilmiştir.
Dayanak olarak gösterilen 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun 31. maddesinde, destek hizmetlerinin veriliş şekli ile destek hizmeti kuruluşlarına ilişkin hususların yönetmelikle düzenleneceğinin kurala bağlandığı görüldüğünden, dava konusu Yönetmelik'te ve yasal dayanağın gösterildiği 2. maddesinde hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşılmıştır.
Dava Konusu Yönetmelik'in iptali istenen 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinin İncelenmesi:
Dava konusu Yönetmelik'in konusunu oluşturan destek hizmet kuruluşları, Sigortacılık Kanununda, adı geçen kanun kapsamındaki kuruluşlara, faaliyet alanlarıyla ilgili konularda yardımcı veya tamamlayıcı nitelikte hizmet veren kuruluşlar olarak tanımlanmıştır.
Dava konusu Yönetmelik'in "amaç ve kapsam" başlıklı 1. maddesinin 1. fıkrasında Yönetmelik'in amaç ve kapsamının; sigortacılık Kanunu ve 28/3/2001 tarihli 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında faaliyet gösteren şirketlerin ana faaliyet alanlarıyla ilgili konularda yardımcı veya tamamlayıcı nitelikte destek hizmeti alımına, destek hizmetlerinin verilişine ve bu hizmetleri sunan destek hizmeti sağlayıcılarına ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu belirtilmiş; 2. maddesinde dışarıdan temin edilmeleri halinde başka bir kurum bünyesinde istihdam edilmekle birlikte şirketlerde geçici veya sürekli olarak çalıştırılan personele ilişkin hizmet alımları, avukatlık hizmetleri, vergi ve hukuk danışmanlığı dâhil her türlü danışmanlık, reklam faaliyetleri ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında aracıların yürüttüğü faaliyetlerin destek hizmeti olarak kabul edilemeyeceği düzenlenmiştir.
Dava konusu Yönetmelik'in, "Hizmet Konuları" başlıklı 4. maddesinde, maddede sayılan hizmetlerin sunumunda ve dışarıdan temininde Yönetmelik'te belirtilen usul ve esasların uygulanacağı düzenlenmiş, maddenin 1. fıkrasının (f) bendinde sigortacılık hasar tedvir uygulamalarında tıbbi danışmanlık hizmetlerinin de bu kapsamda olduğuna yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuatın incelenmesinden, söz konusu Yönetmelik'in 1. maddesiyle, dışarıdan temin edilmeleri halinde her türlü danışmanlık işinin yönetmeliğin belirlediği usul ve esasların dışında olduğunun kurala bağlanmasına karşın dava konusu düzenlemede hasar tedvir uygulamalarında tıbbi danışmanlık işlerinin yönetmelik kapsamında yürütüleceğinin düzenlendiği, dolayısıyla Yönetmelik'in söz konusu iki düzenlemesinin birbiriyle çeliştiği anlaşıldığından, iptali istenen dava konusu düzenlemede hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Dava Konusu Yönetmelik'in iptali istenen 7. maddesinin İncelenmesi:
Anılan maddede ''(1) Destek hizmeti sağlayıcısı olarak faaliyet göstermek isteyenler, Listeye kayıt başvurusunu Bilgi Merkezine yapar. Bilgi Merkezi, başvuruları Listeye kaydeder. (2) Listede kayıtlı bulunan destek hizmeti sağlayıcıları, kayıtlı bilgilerinde değişiklik olması halinde, değişikliği izleyen en geç 15 iş günü içerisinde, Bilgi Merkezinin İnternet sitesinde yer alan güncelleme beyan formunu doldurarak durumlarını Bilgi Merkezine bildirir.'' düzenlemesine yer verilmiş olup; davacı tarafından, Sigortacılık Kanununda sigorta şirketleriyle çalışacak destek sağlayıcı şirketlerin listeye kayıt olma zorunluluklarının bulunduğu yönünde bir kanun hükmünün bulunmadığı, getirilen bu şartın sözleşme özgürlüğüne aykırı olduğunu, danışmanlık şirketleri tarafından yapılan işlerden sigortalıya karşı sigorta şirketlerinin sorumlu olması nedeniyle destek sağlayıcı şirketler için getirilen listeye kayıt şartında kamu yararı bulunmadığı ileri sürülmüştür.
İptali istenen düzenlemenin, destek hizmet sağlayıcısı olarak faaliyet göstermek isteyenlerin kayıt altına alınması, bu şirketlerin faaliyetlerinin erişilebilirliğini ve şeffaflığını artırmak için getirildiği, kayıt yapılmaması halinde faaliyette bulunulamayacağı yönünde bir düzenlemenin de bulunmadığı gözetildiğinde; sigorta şirketlerine destek hizmeti sağlayacak şirketlerin Bilgi Merkezi tarafından tutulacak listeye kaydolmalarına yönelik düzenlemede kamu yararına, hizmet gereklerine ve hukuka aykırı bir yön bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Dava Konusu Yönetmelik'in iptali istenen 8. maddesinin İncelenmesi:
İptali istenen düzenlemenin 1. fıkrası "Destek hizmeti sağlayıcıları, Kanunun 28 inci maddesi kapsamında Müsteşarlığın denetim ve gözetimine tabidir. Destek hizmeti sağlayıcıları hakkında Kanunun 28 inci maddesinin sekizinci fıkrası kapsamında Müsteşarlıkça gerekli işlem tesis edilir." şeklindedir.
Davacı tarafından, sigorta destek sağlayıcıları olarak sigorta şirketleriyle çalışan şirketlerin yalnızca sigorta şirketleriyle çalışmadıkları, bu şirketlerin kendi mevzuatları gereği denetime tabi oldukları, sigorta şirketleri ile iş yaptıkları için Hazine Müsteşarlığının denetim ve gözetimine tabi olmalarının beklenemeyeceği iddia edilmektedir.
Sigorta şirketlerinin yürüttüğü faaliyetin önemi göz önünde bulundurulduğunda, sigorta şirketleri ile yapacakları sözleşmeye göre bu şirketler için faaliyet gösterecek sigorta destek hizmeti sağlayıcısı kişi/şirketlerin de kendi faaliyet alanlarından bağımsız olarak denetime tabi olmaları gerektiği açıktır.
Ancak dava konusu düzenleme incelendiğinde, Müsteşarlıkça yapılacak denetimlerin amaç, kapsam ve sınırlarının, denetim sonucunda yaptırım uygulanıp uygulanmayacağı gibi denetim kavramına ilişkin unsurların yeterince açıklığa kavuşturulmadığı anlaşıldığından, dava konusu düzenlemede hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
İptali istenen söz konusu maddenin diğer fıkralarında, destek hizmeti sağlayıcısı ile sigorta şirketleri arasında yapılacak sözleşmelerde yer alacak hususlar düzenlenmiş olup, bu fıkralarda yer verilen düzenlemelerin hukuka ve kamu yararına aykırı bir yönünün bulunmadığı anlaşılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Dava konusu 28/08/2015 tarih ve 29459 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmelik"in 4. maddesi, 1. fıkrası, (f) bendinin ve 8. maddesi, 1. fıkrasının İPTALİNE,
2. Dava konusu Yönetmelik'in tamamı, 2. maddesi, 7. maddesi ve 8. maddesinin 2. fıkrasının iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
3. Dava kısmen iptal kısmen ret ile sonuçlandığından, ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... TL yargılama giderinin takdiren ... TL'sinin davacı üzerinde bırakılmasına, ... TL'sinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmasız işler için belirlenen ... TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, anılan Tarife uyarınca belirlenen ... TL vekâlet ücretinin ise davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
5. Davacı tarafından dilekçe ret kararı üzerine davanın yenilenmesi aşamasında fazla yatırıldığı anlaşılan ... TL yargılama harcının ve posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30(otuz) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 17/05/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.