Danıştay 12. Daire 2020/4878 Esas 2021/2662 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/4878
Karar No : 2021/2662

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı

VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İzmir Kara Havacılık Komutanlığında uzman erbaş olarak görev yapan davacının, kendisinden istifade edilemeyeceğinden bahisle, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu'nun 12. maddesi ve Uzman Erbaş Yönetmeliği'nin 13. maddesi uyarınca sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; davacının sözleşmesinin fesih nedeni olarak gösterilen, silahı ile arkadaşını yaralaması olayının bir kaza olduğu ve bu kazada davacıdan ziyade arkadaşının kusurunun ağır bastığı, salt bu olayın davacıdan istifade edememe sebebiyle fesih işlemi tesisi için yeterli olmadığı, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu'nun 12. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "kendisinden istifade edilemeyeceğinin anlaşılması" durumunun; Uzman Erbaş Yönetmeliği'nin 13. maddesinde de belirtildiği üzere, ilgilinin tüm ikazlara rağmen askerlik mesleği değerlerini sergilemede istenen düzeye ulaşamaması halinde söz konusu olabileceği, davacının daha önce herhangi bir disiplin cezası ve uyarı almadığı, söz konusu olayın dışında, davacıdan istifade edilemediğine ilişkin dosyada herhangi bir bilgi veya belgenin bulunmadığı hususları da göz önüne alındığında, istifade edilememe halinin somut olarak ortaya konulamadığı anlaşıldığından, davacının sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; davacının, Emniyet ve Kaza Önleme Yönergesinde belirtilen en temel askerlik emirlerine karşı duyarsız kaldığı, gereksiz ve kontrolsüz silaha dolduruş yaptığı, silahını dolu şarjörle taşıdığı, silahını taşırken emniyete almadığı, silahını yeterince tanımadığı, silahın gerekli emniyet tedbirlerini almadan sökmeye çalıştığı, silahının mekanik ve teknik özellikleri hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığı, tetik düşürmek suretiyle arkadaşının yaralanmasına neden olduğu, askerlik mesleğinin ciddiyetini, uymak zorunda olduğu emirlerin anlam ve önemini kavrayamadığının anlaşıldığı, askerlik mesleğinin yüksek derecede düzen ve disiplin isteyen, emir ve direktiflere mutlak olarak itaat gerektiren bir meslek olması dikkate alındığında, sözleşmesinin feshine ilişkin dava konusu işlemde hizmet gereklerine ve hukuka aykırılık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varıldığı gerekçesiyle, istinaf başvurusunun kabulüne, .... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idarece, her ne kadar "kendisinden istifade edilemeyeceğinin anlaşılması" nedeniyle sözleşmesi feshedilmiş ise de, daha önce verilmiş herhangi bir disiplin cezası veya idari uyarı bulunmadığı, tesis edilen işlemin sebep unsuru açısından sakat olduğu, Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
… Komutanlığında uzman erbaş olarak görev yapan davacının, görev başında olduğu sırada, beylik tabancasını arkadaşına gösterirken meydana gelen silah kazası sonucu arkadaşının yaralanmasına sebebiyet verdiği, yapılan idari tahkikat sonucu, "kendisinden istifade edilemeyeceği" sonucuna ulaşılarak, ... tarihli işlem ile sözleşmesinin feshedilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :
3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu'nun "Başarı gösteremeyenler ve ceza alanlar" başlıklı 12. maddesinin 2. fıkrasında, "Görevde başarısız olanlarla, atandıkları kadro görev yerleri ile ilgili olarak üç ay ve daha uzun süreli bir kurs veya eğitime gönderilenlerden kurs veya eğitimde başarısız olan veya kendilerinden istifade edilemeyeceği anlaşılan uzman erbaşların, barışta sözleşme sürelerine bakılmaksızın Türk Silâhlı Kuvvetleri ile ilişikleri kesilir. Bunlar, yedekte er kaynağına alınırlar." hükmüne yer verilmiş; 3. fıkrasında da, görevde başarısız olma, intibak edememe ve kendilerinden istifade edilememe hâlleri ve bunlara yapılacak işlemlerin çıkarılacak yönetmelikte düzenleneceği belirtilmiştir.
20/09/2005 tarih ve 25942 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Uzman Erbaş Yönetmeliği'nin "Görevde başarısız olma, kendilerinden istifade edilmeme halleri ve sözleşmenin feshedilmesi sebepleri" başlıklı 13. maddesinin 2. fıkrasında ise, "Görevde başarısız olanlar ile kendisinden istifade edilemeyeceği (atış, spor, eğitim, operasyon ve istihdam edildikleri kadro görev yerlerinde ve davranışlarında askerlik mesleği değerlerini sergilemede, ikazlara rağmen istenen düzeye ulaşamayan ve aşırı derecede borçlananlardan bu durumu rapor, tutanak ve her türlü belge ile kanıtlananlar, mazeretsiz olarak bir sözleşme yılı içerisinde yedi gün ve daha uzun süre ile göreve gelmeyenler) anlaşılan, atandıkları kadro görev yerleri ile ilgili olarak üç ay ve daha uzun süreli bir kurs veya eğitime gönderilenlerden kurs veya eğitimde başarısız olan uzman erbaşların, barışta sözleşme sürelerine bakılmaksızın Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişikleri kesilir. Bunlar yedekte er kaynağına alınır." yolunda düzenleme yapılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu'nun 12. maddesinde; görevde başarısız olanlarla, atandıkları kadro görev yerleri ile ilgili olarak üç ay ve daha uzun süreli bir kurs veya eğitime gönderilenlerden kurs veya eğitimde başarısız olan veya kendilerinden istifade edilemeyeceği anlaşılan uzman erbaşların sözleşmelerinin feshedileceği hükme bağlanmış ve "görevde başarısız olma, intibak edememe ve kendilerinden istifade edilememe hâlleri"nin neler olduğunun Yönetmelikle düzenleneceği belirtilerek idareye bu konuda takdir yetkisi tanınmıştır.
Bu yetki çerçevesinde çıkarılan Uzman Erbaş Yönetmeliği'nin 13. maddesinde ise; sözleşmenin feshedilme sebeplerinin sayma yoluyla belirlendiği ve personelin "kendisinden istifade edilememe" halinin; atış, spor, eğitim, operasyon ve istihdam edildikleri kadro görev yerlerinde ve davranışlarında askerlik mesleği değerlerini sergilemede, ikazlara rağmen istenen düzeye ulaşamama, aşırı derecede borçlanma ve mazeretsiz olarak bir sözleşme yılı içerisinde yedi gün ve daha uzun süre ile göreve gelmeme olarak kurala bağlandığı görülmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; uzman erbaş olan davacının, 30/03/2009 tarihinde görevi başında olduğu sırada, yeni beylik tabancasını görmek isteyerek nöbet yerine gelen dönem arkadaşı uzman onbaşı İ.K'ya şarjörünü çıkardığı silahını verdiği, İ.K'nın silahı bir süre kontrol ettikten sonra belindeki ağırlığını teyit etmek için şarjörü taktığı, silahın içinde şarjör olduğunu unutarak kapak takımını ileri ittiği, fakat silaha şarjör takılı olduğundan dolayı kapak takımının yarıda kilitlendiği, daha sonra silahı bozduğunu düşünerek davacıya geri verdiği, silahın şarjörünün takılı olduğunu fark etmemiş olan davacının ise kapak takımını geri ittiği, bu şekilde namluya mermi sürüldüğü, bu durumdan habersiz davacının tetik düşürdüğü sırada silahın ateş alarak İ.K'yı yaraladığı, bu olay sebebiyle başlatılan idari soruşturma sonucu düzenlenen raporda; "meydana gelen olayın eğitim ile giderilebilecek bir kusur olduğu, davacının uzman çavuşluğa terfi ettirilmemesi ve bir yıl süreyle bulunduğu rütbede görevine devam ettirilmesinin uygun olacağı" teklif edilmesine rağmen, alay komutanının sözleşmesinin fesh edilmesi yönünde görüş bildirmesi üzerine, dava konusu edilen ... tarihli işlem ile "kendisinden istifade edilemeyeceğinin anlaşılması" gerekçesiyle davacının sözleşmesinin feshedildiği, ancak Yönetmelikte belirtilen, "ilgilinin tüm ikazlara rağmen askerlik mesleği değerlerini sergilemede istenen düzeye ulaşamaması" durumuna ilişkin herhangi bir tespitin bulunmadığı ve mahkemece yapılan ara kararına verilen cevabi yazıda da, davacı hakkında daha önce herhangi bir disiplin cezası veya idari uyarının mevcut olmadığının bildirildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; davacının "kendisinden istifade edilemeyecek" personel olarak değerlendirilmesi için ilgili mevzuat hükümlerinde öngörülen koşulların gerçekleşmediği sonucuna ulaşıldığından, sözleşmesinin feshine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık, dava konusu işlemin iptali yönündeki .... İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin .... İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan …-TL yürütmenin durdurulması harcının davacıya iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 29/04/2021 tarihinde, kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.