MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ


Davacı tarafından, davalılar aleyhine 14.10.2010 gününde verilen dilekçe ile geçit irtifakı kurulması istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 21.12.2011 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı Hazine tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesine dayalı geçit irtifakı tesisi istemiyle açılmıştır.
Cevap veren davalı Hazine, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece dava kabul edilmiş, bilirkişi krokisinde 2.alternatif olarak gösterilen Hazine’nin maliki olduğu 4729 sayılı parsel bölünmek suretiyle davacının 4733 sayılı parseli yararına geçit kurulmuştur.
Hükmü davalı Hazine temyiz etmiş, temyiz istemi mahkemece kararın değeri itibariyle kesinlik sınırı içinde kalması nedeniyle reddedilmiştir.
Mahkemenin redde ilişkin bu kararı çekişmenin esası ile birlikte davalılardan Hazine tarafından temyiz edilmiştir.
Karar tarihinde yürürlükte bulunan HUMK"nun 427. maddesindeki kesinlik sınırı taşınır mal ve alacak davalarına ilişkin olup aynı yasanın 432/4.maddesi de; "Temyiz, kanuni süre geçtikten sonra yapılır veya temyizi kabil olmayan bir karara ilişkin olursa, karar veren mahkeme temyiz isteminin reddine karar verir..." hükmünü taşımaktadır.
Yukarıda belirtildiği üzere dava geçit irtifakı kurulmasına ilişkin olup, taşınmaz malla ilgilidir. Dolayısıyla HUMK’nun 427. maddede öngörülen kesinlik sınırı kapsamında değildir. Davada taşınmaz malın aynına yönelik istem bulunduğundan mahkemece davacının temyiz isteminin reddi doğru olmamıştır. Belirtilen nedenle yerel mahkemenin 10.02.2012 tarihli ek kararının
bozularak kaldırılmasına karar verildikten sonra, çekişmenin esasına yönelik temyiz itirazlarına gelince;
Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit gereksiniminin nedeni, taşınmazın niteliği ile bu gereksinimin nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Uygun güzergâh saptanırken önemle üzerinde durulması gereken diğer bir yön ise, aleyhine geçit kurulan taşınmaz veya taşınmazların kullanım şekli ve bütünlüğünün bozulmamasıdır. Şayet başka türlü geçit tesisi olanaklı değil ise bunun gerekçesi kararda açıkça gösterilmelidir.
Somut olayda, Hazine’nin malik olduğu 4729 sayılı parsel ikiye bölünecek biçimde geçit kurulmuştur. Bu şekilde kurulan geçit taşınmazın kullanım şekli ve ekonomik bütünlüğünü bozar. Dolayısıyla, fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi Hazine aleyhine bozulmuş olur.
Mahkemece yapılması gereken iş, yerinde yeniden keşif yapılarak davacı parselinin geçit ihtiyacını başka alternatifler üzerinde aramak, geçidi bulunacak diğer alternatifler üzerinden kurmak, bütün araştırmalara rağmen başka alternatif bulunamazsa karar gerekçesinde bölünme yapılmak suretiyle kurulan geçidin nedenini göstermek ve bölünme durumu olursa geçit değerini buna göre yeniden hesaplatarak depo etmek olmalıdır.
Değinilen yönün göz ardı edilmesi doğru olmadığından, karar bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 30.04.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.