Danıştay 6. Daire 2019/16519 Esas 2021/6270 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/16519
Karar No : 2021/6270

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Grup Alışveriş Hiz. İnş. San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapıya verilen ruhsatın dayanağı olan 1/1000 ve 1/5000 ölçekli imar planı değişikliklerinin iptali yolunda verilen ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı üzerine, … tarih ve … sayılı yapı tatil zaptı ile mühürlenen ve 08/03/2013 tarihinde de yapı denetim firmasının fesihnamesi ile ruhsatı hükümsüz hale geldiği kabul edilen yapının inşaasına devam edildiğinden bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca söz konusu aykırılıkların yasal süresi içerisinde tadilat ruhsatına bağlanmasına, aksi takdirde yıkımına ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca 382.160,55 TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Yenimahalle Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; uyuşmazlığın çözümü amacıyla yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporundan ve dosyada mevcut bilgi ve belgelerden, yapılan imalatların ruhsat ve mimari projeye aykırı olduğu ve bu nedenle verilen para cezasının imar mevzuatına, yapı sınıfı ve grubu ile hesaplama usulüne uygun olduğu anlaşıldığından, uyuşmazlık konusu imalatların 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkımına ve para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: Davacının istinaf başvurusunun reddine dair İdari Dava Dairesi kararının, Danıştay Ondördüncü Dairesinin 04/07/2018 tarih ve E:2018/831, K:2018/5065 sayılı kararıyla; 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca 4/A grubu yapı için 7.789,22 m2 üzerinden belirlenen temel para cezasına, aynı fıkranın (c) bendinin 9. alt bent uyarınca artırım uygulanmasında hukuka uyarlık, bu bent yönünden de davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan davacının istinaf başvurusunun reddi yolundaki İdari Dava Dairesi kararının bu kısmında hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle bozulması üzerine, bozma kararına uyularak davacının istinaf başvurusunun kabulü ile ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın kaldırılmak suretiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile Yenimahalle Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K:… sayılı kararı gereği 17/01/2013 tarihli yapı tatil zaptı tutularak yapının mühürlendiği, 08/03/2013 tarihinde yapı denetim firmasının fesihnamesiyle yapı ruhsatının hükümsüz hale geldiği ancak buna rağmen yeni yapı ruhsatı alınmaksızın inşai faaliyetlere devam edilmesi nedeniyle 08/12/2015 tarihli durum tespit tutanağının tutulduğu ve para cezasının da bu nedenle verildiği, yapı sınıfı ve grubu ile hesaplama usulü dikkate alınarak para cezasının hukuka uygun belirlendiğinin bilirkişi raporuyla ortaya konulduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapıya verilen ruhsatın dayanağı olan 1/1000 ve 1/5000 ölçekli imar planı değişikliklerinin iptali yolunda verilen ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı üzerine, yerinde yapılan denetimde yapının dördüncü, üçüncü, ikinci, birinci, bodrum katın betonarme sisteminin ve zemin kat taban tabliyesinin betonarmesi ile üçüncü bodrum kattaki enerji ve zayıf akım odasının tuğla duvar imalatının tamamlandığı … tarih ve … sayılı tutanak ile tespit edilmiş, … tarih ve … sayılı yapı tatil tutanağı ile mühürlenmiştir.
Sonrasında 08/03/2013 tarihinde yapı denetim şirketinin fesihnamesi ile ruhsatın hükümsüz hale geldiği gerekçesiyle yerinde yapılan denetimde … tarih ve … sayılı tutanakta belirtilen hususlara ilaveten zemin katın 2.693,90 m2, 1. katın 2.666,15 m2, çatı arası katın 2.429,17 m2 olarak yapıldığı tespit edilerek … tarih ve … sayılı yapı tatil tutanağı ile mühürlenmiş, bu yapı tatil tutanağı esas alınarak, Yenimahalle Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararıyla, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca söz konusu aykırılıkların yasal süresi içerisinde tadilat ruhsatına bağlanmasına, aksi takdirde yıkımına ve 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca 4/A grubu yapı için 7.789,22 m2 üzerinden temel para cezası ile bu temel para cezasına aynı fıkranın (c) bendinin 9. alt bendi uyarınca artırım uygulanmak ve yapının %95 oranında fiziki gerçekleşme oranı da esas alınmak suretiyle 382.160,55-TL olarak hesaplanan para cezasının verilmesine karar verilmiştir.
Bunun üzerine, anılan encümen kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, fıkrada belirtilen şekilde hesaplanan para cezasının verileceği, aynı fıkranın (a) bendinde; yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için verilecek para cezasının miktarı belirtilerek, bu miktarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle artırılacağı, (c) bendinde ise; artırım sebepleri sayılmış, bu arttırım sebepleri uyarınca tespit edilen miktarların temel para cezası miktarına ayrı ayrı hesap edilerek ilave olunacağı düzenlemelerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen hükümlerin değerlendirilmesinden; ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılar nedeniyle verilecek para cezası miktarının belirlenmesinde dikkate alınacak temel ölçütün; yapı sınıfı ve grubu ile ruhsatsız veya ruhsata aykırı imalat alanının, varsa aykırılıktan etkilenen alanın katılması suretiyle bulunacak alan olduğu, temel ceza miktarı belirlendikten sonra maddede öngörülen arttırım sebeplerinin varlığı halinde artırım sebeplerinin ayrı ayrı hesaplanacağı ve bunların toplamlarının alınması suretiyle toplam ceza miktarının bulunacağı ve bulunan bu miktarın belediye encümeni tarafından imar para cezası olarak verileceği anlaşılmaktadır.
3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde, temel para cezasının hesaplanmasında, yapı inşaat alanı ve yapı sınıfı/grubu temel kriterler olarak öngörüldüğünden, temel para cezasının bu kriterlere aykırı olarak hesaplandığının tespit edilmesi halinde, aykırılığı tespit edilen para cezası miktarına (c) bendinde öngörülen artırım oranları uygulanarak belirlenen toplam para cezasının da tamamının iptal edilmesi gerektiği, bununla beraber, temel para cezasının, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde öngörülen kriterlere uygun olarak hesaplandığı, ancak, (c) bendinde öngörülen artırım sebebi veya sebeplerinin uygulanması koşullarının oluşmadığının anlaşılması halinde ise para cezasının sadece hukuka aykırılığı tespit edilen artırım sebebine isabet eden kısım yönünden kısmen iptaline karar verilmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca 4/A grubu yapı için 7.789,22 m2 üzerinden temel para cezasının belirlendiği ve bu temel para cezasına aynı fıkranın (c) bendinin 9. alt bendi uyarınca artırım uygulandığı ve yapının %95 oranında fiziki gerçekleşme oranı da esas alınmak suretiyle 382.160,55-TL para cezasının hesaplandığı, İdare Mahkemesince; para cezasının imar mevzuatına, yapı sınıfı ve grubu ile hesaplama usulüne uygun olduğu gerekçesiyle dava konusu encümen kararının para cezasına ilişkin kısmı yönünden de davanın reddine karar verildiği, davacının istinaf başvurusunun reddine dair İdari Dava Dairesi kararının, Danıştay Ondördüncü Dairesinin 04/07/2018 tarih ve E:2018/831, K:2018/5065 sayılı kararıyla; her ne kadar yapı ruhsatının hükümsüz hale gelmesine rağmen inşai faaliyetlerin sürdürülüyor olması nedeniyle 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendine uyarınca 4/A grubu yapı için 7.789,22 m2 üzerinden belirlenen temel para cezasına (c) bendinin 9. alt bent uyarınca artırım uygulanmış ise de, davacıya verilen … tarih ve … sayılı yapı ruhsatlarının davalı idarece tespitlerin yapıldığı 17/01/2013 ve 08/12/2015 tarihleri itibarıyla 5 yıllık geçerlilik süresini doldurmadığından, hükümsüz hale geldiğinden söz edilmesine olanak bulunmadığı, dolayısıyla 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının maddesinin (a) bendi uyarınca 4/A grubu yapı için 7.789,22 m2 üzerinden belirlenen temel para cezasına, aynı fıkranın (c) bendinin 9. alt bent uyarınca artırım uygulanmasında hukuka uyarlık, bu bent yönünden de davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan davacının istinaf başvurusunun reddi yolundaki İdari Dava Dairesi kararının bu kısmında hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle para cezasının anılan kısmı yönünden bozulmasına karar verildiği, temyize konu İdari Dava Dairesi kararında ise, Danıştay Ondördüncü Dairesinin 04/07/2018 tarih ve E:2018/831, K:2018/5065 sayılı kararında belirtilen bozma gerekçesine yer verilerek, dava konusu para cezasının tamamının iptaline karar verildiği anlaşılmıştır.
Uyuşmazlıkta, Danıştay Ondördüncü Dairesinin 04/07/2018 tarih ve E:2018/831, K:2018/5065 sayılı kararında; para cezasının, sadece 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca 4/A grubu yapı için 7.789,22 m2 üzerinden belirlenen temel para cezasına, aynı fıkranın (c) bendinin 9. alt bent uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmında hukuka uyarlık bulunmadığının belirtildiği dikkate alındığında, İdari Dava Dairesince bozma kararına uyulması halinde, sadece bu bent uyarınca artırılan para cezasının iptaline karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, anılan kısmın iptaline karar verilmesi gerekirken, para cezasının tamamının iptaline ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile anılan kararın para cezasına ilişkin kısmının kaldırılarak yukarıda özetlenen gerekçeyle dava konusu işlemin para cezasına ilişkin kısmının iptali yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 28/04/2021 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.