Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2022/4587 Esas 2022/5839 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
ASIL VE BİR.


Taraflar arasında birleştirilerek görülen tazminat, alacak ve menfi tespit davalarının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda; davaların usulden reddine dair verilen hükmün, süresi içinde davalılar- birleşen davada davacılar tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

YARGITAY KARARI

Davacı ..., asıl davada; davalılar ile 05/06/1999 başlangıç tarihli ve beş yıl süreli düğün salonu kira sözleşmesi imzaladığını, kiralananın 750 m2 alanı olduğunu, ancak ruhsata aykırı inşaa edildiğinden dava dışı belediye tarafından ruhsata uygun hale getirilmemesi halinde düğün salonu işletme ruhsatı verilemeyeceğinin bildirildiğini, bundan sonra, davalılara sözlü olarak bildirim yapılarak düğün salonunun ruhsata aykırı kısımlarının yıktırılarak 20/02/2001 tarihinde iş yeri açma ruhsatı alınabildiğini, kiralananın belirtilen tarihe kadar kullanılamadığını; bundan ayrı, salonun kullanım alanının azalması nedeniyle kira parasının 150.000.000 TL olarak belirlendiğini ileri sürerek; 05/06/1999 tarihinden itibaren kira bedelinin aylık 150.000.000 TL’ye indirilmesini, zararına karşılık olmak üzere 10.000.000.000 TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir.
Davacılar ...'nin açtığı birleşen 2005/164 sayılı davada; davalı kiraya verenler tarafından aleyhlerine başlatılan icra takibinden dolayı borçlarının bulunmadığının tesbitini istemişlerdir.
Davalı kiraya verenler ... ..., ... ve ...; asıl ve birleşen davanın reddini dilemişler açtıkları birleşen 2006/183 sayılı davada; kira alacakları olan 70.000 TL kira bedellerinin muaccel olduğu tarihten itibaren bankalarca uygulanan işletme kredisi faizi oranında davalılardan tahsilini istemişlerdir.
Mahkemece; asıl davanın reddine, birleşen 2005/164 Esas sayılı davada, davacıların 35.572,57 TL asıl alacak ve 31.244,77 TL işlemiş faizinden sorumlu olmadıklarının tesbitine; birleşen 2006/183 Esas sayılı davada 31.468 TL kira alacağı ile 10.418 TL faizin davalılardan ...’in sorumluluğu 12.382 TL asıl alacak, 5843 TL işlemiş faiz yönünden sınırlı olmak üzere birleşen davada davalılarından tahsiline dair verilen karar, tarafların temyizi üzerine Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 27/12/2011 tarihli ve 2011/8466 Esas 2011/20762 Karar sayılı kararıyla;" (1) Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, 01/01/2004- 14/05/2004 tarihleri arasındaki kira bedelinin hesaplanmadığı anlaşılmış olup mahkemece, bilirkişiden bu hususta ek rapor alınarak sonucuna göre karar verilmelidir.
(2) Davalı-birleşen davada kiraya verenler olan davacılar bakımından, hükmedilecek asıl alacak olan kira bedeline faiz işletilmesi yönündeki talepleri hakkında olumlu veya olumsuz bir karar verilmesi gerekir. " gerekçeleriyle bozulmuştur.
Bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda mahkemece; asıl davanın reddine, birleşen 2005/164 Esas sayılı davanın kısmen kabulü ile davacıların davalılara 27.323,57 TL asıl alacak ve 34.244,77 TL işlemiş faizden sorumlu olmadıklarının tespitine, birleşen 2006/183 esas sayılı davanın kısmen kabulü ile davalılardan ... Tilekli'nin asıl alacak yönünden 20.631 TL işlemiş faiz yönünden 5.843TL sınırlı sorumluluğu ile 39.717 TL asıl alacak ve 10.418 TL işlemiş faizin asıl alacağa dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiz yürütülerek ve davalılardan tahsiline dair verilen karar, tarafların temyizi üzerine Dairece verilen 03/02/2020 tarihli ve 2017/8641 Esas 2020/648 Karar sayılı kararla; " Mahkemece bozma kararına uyulduktan sonra yeni oluşturulan hükümde davacı kiracının 27.323,57 TL asıl alacak ve 34.244,77 TL işlemiş faizden sorumlu olmadığının tespitine karar verilmiştir. Bu durumda, davacı kiracının sorumlu olmadığı kira bedeli azalmış, sorumlu olmadığı faiz bedeli artmıştır. Bu hesaplamanın nasıl yapıldığı da hükme dayanak yapılan bilirkişi raporunda ve mahkeme gerekçesinde açıklanmamıştır; bu konu bozmayı gerektirmiştir." gerekçesiyle bozulmuştur.
Bozmaya uyan mahkemece; dava tarihi itibariyle dava konusu uyuşmazlığa bakma görevi sulh hukuk mahkemesinin görev alanında bulunduğu gerekçesiyle asıl ve birleşen davaların HMK'nın 114/1-c ve 115/2 maddeleri uyarınca usulden reddine karar verilmiş; karar, davalı/birleşen 2006/183 E davada davacı kiraya verenler tarafından temyiz edilmiştir.
Somut olayda; taraflar arasında birleştirilerek görülen davalar 1086 sayılı HUMK'nın yürürlükte olduğu tarihte açılmış olup, bu kanunu yürürlükten kaldıran 6100 Sayılı HMK'nın Geçici 1. maddesi; “Bu Kanunun yargı yolu ve göreve ilişkin hükümleri, Kanunun yürürlüğe girmesinden önceki tarihte açılmış olan davalarda uygulanmaz." hükmünü içermektedir. Bu nedenle görevli mahkemenin davaların açıldıkları tarihte yürürlükte olan HUMK hükümlerine göre belirlenmesi gerekir. HUMK'nın ilişkin 1 ila 8 maddelerine göre görev, müdeabihin değerine göre belirlenmelidir.
Birleştirilerek görülen davalardaki talep miktarları nazara alındığında davaya bakmakla görevli mahkeme, Asliye Hukuk Mahkemesidir. HUMK'nın 8/2 maddesi gereğince, kira sözleşmesine dayanan her türlü tahliye, aktin feshi yahut tesbit davaları ile birlikte açılan kira alacağı davalarında sulh hukuk mahkemesi görevlidir.
Hal böyle olunca, mahkemece; söz konusu davaların esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, kanuna aykırı şekilde sulh hukuk mahkemesi görevli olduğundan bahisle yanılgılı gerekçeyle görevsizlik kararı verilmiş olması, usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün HUMK'nın 428. maddesi gereğince temyiz eden yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK'nın geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK'nın 440. maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 15/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.