Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2021/3666 Esas 2022/5689 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 36. HUKUK DAİRESİ
DAVACILAR : 1-..., 2-...,



Taraflar arasında ilk derece mahkemesinde görülen alacak davasının kısmen kabulüne dair verilen karar hakkında bölge adliye mahkemesi tarafından yapılan istinaf incelemesi sonucunda; davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen kararın, süresi içinde davalılar vekillerince temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

1-) Davalılar vekilinin davalı kiracı ...ne yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde;
Hukuk Mahkemelerinin kesin olduğu yasalarla belirtilenler dışındaki kararlarının kanun yolu denetimi, 5235 sayılı Yasa ile kurulan Bölge Adliye Mahkemelerinin faaliyete geçtiği 20/07/2016 tarihine kadar sadece Yargıtay tarafından " Temyiz yolu ile " yapılmakta iken 5235 sayılı Yasa ile kurulan Bölge Adliye Mahkemelerinin 20/07/2016 tarihinde faaliyete geçirilmesi üzerine kanun yolu denetimi iki kademeli hale gelmiştir. Başka bir deyişle ilk derece mahkemelerinin 20/07/2016 tarihinden sonra verdiği kararlara karşı doğrudan temyiz yolu kapatılmıştır.
6100 sayılı HMK’daki yeni düzenleme ile getirilen istinaf kanun yolu, ilk derece mahkemesi ile temyiz incelemesi arasında, ikinci derece bir denetim mekanizması ve kanun yoludur.
İstinaf kanun yolu uygulamasında, ilk derece mahkemesi kararından sonra, karar önce istinaf denetimine tâbi tutulmakta, istinaf denetiminden sonra temyiz yolu açıksa temyize başvurulmaktadır. Bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesiyle yargılama üç aşamalı hale gelmiştir. Önce ilk derece mahkemesinde ilk derece yargılaması yapılarak karar verilmekte, ardından bölge adliye mahkemesinde istinaf incelemesi ile vakıa ve hukukilik denetimi yapılmakta, son olarak da Yargıtay’da temyiz incelemesine gidilmektedir.
Yeni sistemde temyiz edilen karar ilk derece mahkemesinin kararı değil, bölge adliye mahkemesinin kararıdır. Artık ilk derece mahkemesi kararının doğrudan temyiz edilmesi mümkün değildir.
İlk derece mahkemesinin kararına karşı istinaf başvurusunda bulunulmaması halinde karar kesinleşmektedir.
6100 sayılı HMK'nın yargılama sitemine göre, ilk derece mahkemesinin kesin olmayan kararına karşı önce istinaf yoluna başvurulabilmektedir.
Bölge adliye mahkemesi, istinaf başvurusu üzerine tarafın istinaf başvurusunun usulden/esastan reddine karar verilebilir veya ilk derece mahkemesi kararı kaldırarak yeniden hüküm kurulabilir.
Bölge adliye mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusu reddedilen tarafın ya da istinaf incelemesi sonucunda ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak, yeni karar verilmesi halinde aleyhine karar verilen tarafın temyiz hakkı bulunmaktadır.
Taraflardan birisinin ilk derece mahkemesinin kararına karşı istinaf başvurusunda bulunmaması halinde kamu düzenine aykırılık yok ise diğer taraf lehine usuli kazanılmış hak oluşacaktır. Karşı tarafın istinafı üzerine de bölge adliye mahkemesince ilk derece mahkemesince verilen kararın değiştirilmemesi halinde, istinaf etmeyenin temyize başvurması usulü müktesep hak ilkesine takılacaktır. Zira, istinaf mahkemesinin elinin değmediği bir kararın temyiz incelemesi söz konusu olmaz ve olmamalıdır. Dolayısıyla tarafların istinaf incelemesinin kapsamı dışında bıraktığı hususlar kendiliğinden temyiz incelemesinin de kapsamı dışında bırakılmış sayılır.
Kural olarak, ilk derece mahkemesinin kararına karşı istinaf başvurusunda bulunmayan tarafın, bölge adliye mahkemesi kararını temyiz hakkı bulunmamaktadır. Ancak, ilk kararı istinaf etmeyen taraf bölge adliye mahkemesi tarafından ilk derece mahkemesinin kararı kaldırılarak, aleyhine yeni bir karar verilmesi halinde bu yeni kararı temyiz edebilecektir. Başka bir deyişle istinaf başvurusunun reddi halinde bölge adliye mahkemesi kararına karşı temyiz hakkı sadece istinaf başvurusu reddedilen tarafa ait olup, ilk derece mahkemesi kararını istinaf etmeyen tarafın temyiz hakkı bulunmamaktadır.
Somut uyuşmazlıkta; ilk derece mahkemesince, davanın esası hakkında verilen karara karşı davacı tarafından istinaf yoluna başvurulmuş olup bölge adliye mahkemesince davacı lehine olmak üzere, davalı kefiller ... ve ... yönünden de davanın kısmen kabulü gerektiği belirtilerek ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden hüküm kurulmuş; davalı kiracı şirket ise ilk derece mahkemesince verilen hükmün yerinde olmadığından bahisle temyiz isteminde bulunmuştur. Hal böyle iken, davalı şirketin artık ilk derece mahkemesi kararını, doğrudan temyiz etmesi mümkün değildir.
Açıklanan nedenlerle; davalı kiracı ... A.Ş.'nin , bölge adliye mahkemesi kararını temyiz etme hakkı olmadığı anlaşıldığından, temyiz dilekçesinin davalı şirket yönünden reddine karar verilmiştir.
2-) Davalılar vekilinin davalı kefiller ...'a yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde;
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı bilgi ve belgelere, özellikle temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında yazılı gerekçelere göre, yerinde bulunmayan bütün temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı HMK’nun 370/1. maddesi uyarınca ONANMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalı ... Holding A.Ş.'ye iadesine, 16.446,70 TL bakiye temyiz harcının temyiz eden davalılar Kemal Tolga ve Yaşar Tunga'ya yükletilmesine, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de bölge adliye mahkemesine gönderilmesine,13/06/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.