Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2022/3858 Esas 2022/5229 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki kurum işleminin iptali ve menfi tespit davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı, davalı Adana ... İl Müdürlüğü’nün 11/11/2013 tarih ve ... sayılı yazısı ile eczanesi hakkında, kuruma fatura edilen Glivec isimli kanser ilacına ilişkin 05/11/2010 tarih ve ... numaralı 1 adet reçetede bulunması gereken ve reçete muhteviyatı ilaçların reçete sahibine ya da yakınına teslim edildiğine dair imzanın, reçetede teslim edildiği yazılı şahsa ait olmadığından bahisle 2009 yılı ... protokolünün 6.3.3 maddesi gereğince kurum tarafından haksız olarak tesis edilen 11.935,23-TL reçete bedelinin beş katı olmak üzere 59.676,15-TL tutarında ceza tahakkuk edilmesine dair kurum işleminin iptali ile sözleşmenin aynı koşullarla devamına karar verilmesini istemiştir.
Davalı, davacının tespit edilen eyleminin 2009 yılı protokolün 6.3.3 maddesine açıkça aykırı olduğunu savunarak davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece 18/11/2015 tarihli kararla, davanın reddine dair verilen karar, davacının temyizi üzerine Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesince onanmış, onama ilamına karşı davacının karar düzeltme istemi üzerine Dairemizce verilen 25/01/2021 tarihli ve 2020/7814 E. 2021/422 K. sayılı kararla "....Davacı hakkında uygulanan dava sonucu 2009 yılı ... protokolünün 6.3.3 maddesinin 01/04/2016 tarihinde yürürlüğe giren 2016 yılı protokolü ile değiştirildiği anlaşıldığına göre, mahkemece, 2016 yılı protokolü mahkemece değerlendirilip sonucuna uygun karar verilmesi gerekli olup anılan bu husus nedeniyle kararın bozulması gerekirken, Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesince zuhulen onandığı görülmekle, davacının karar düzeltme isteminin kabulüne, Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 18/12/2018 tarihli ve 2017/838 E., 2018/12264 K. sayılı onama kararının kaldırılmasına, ilk derece mahkemesi kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir." gerekçesiyle bozulmuştur.
Mahkemece uyulan bozma ilamı doğrultusunda, davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Uyuşmazlık, dava dışı sigortalı hasta ... ... adına düzenlenen reçetenin arkasındaki imzanın hasta ya da yakınına ait olmadığının tespit edilmesi nedeniyle 1 adet reçete için 2009 ... protokolünün 6.3.3 maddesi uyarınca kurum tarafından uygulanan cezai şart işleminin yerinde olup olmadığına ilişkindir.
Protokolün 6.3.3 maddesindeki sorumluluğu bilerek sözleşmeyi imzalayan ve basiretli bir tacir gibi davranması beklenen eczacının, ilaçların tesliminde kendisinden beklenen özeni göstermesi ve ilaçların teslim edildiği kişinin hasta ya da yakını olduğunu gösterir belgenin ibrazını istemesi gerekmekte olup, anılan maddelerin uygulanabilmesi için hasta ya da yakınına teslim edilmeyen ilaçlara ait reçetelerin Kuruma fatura edilmiş olması yeterli olduğundan, eczacı ya da çalışanlarının kastı veya dahili aranmaz.
Kuruma fatura edilen reçetelerde bulunması gereken ve reçete muhteviyatı ilaçların reçete sahibine ya da yakınına teslim edildiğine dair imzanın reçete sahibine ya da yakınına ait olmadığının tespit edilmesi halinde davacı eczacının, ilaçları reçete sahibi veya yakınına teslim etme şartını dikkate almayarak sözleşme ile üzerine düşen yükümlülüğü yerine getirmediğinin ve sözleşmeye aykırı davrandığının kabulü gerekeceği açıktır. (HGK 17/06/2015 tarih 2014/13-267 E. 2015/1673 K.)
Cezai işleme konu 2009 yılı protokolünün 6.3.3 maddesi uygulanan eylemle ilgili 01/04/2016 tarihinde yürürlüğe giren eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2016 protokolünün 5.3.2. maddesinde “Eczacının Kuruma fatura ettiği reçetelerde (e-reçete olarak düzenlenenler hariç) bulunması gereken ve reçete muhteviyatı ilaçların reçete sahibine ya da ilacı alana teslim edildiğine ilişkin imzanın, reçete sahibine veya ilacı alana ait olmadığının tespit edilmesi halinde, reçete bedelinin 2 (iki) katı tutarında cezai şart uygulanarak eczacı yazılı olarak uyarılır, tekrarı halinde reçete bedelinin 5 (beş) katı tutarında cezai şart uygulanarak sözleşme feshedilir ve 1 (bir) ay süre ile sözleşme yapılmaz. Ancak hastanın veya ilacı teslim alan kişinin ilacı aldığını beyan etmesi durumunda bu madde hükmü uygulanmaz.” hükmü düzenlenmiştir. Ayrıca 2016 protokolünün 6.12. maddesinde “Bu Protokolün yürürlük tarihinden önce herhangi bir nedenle Kurumca veya Kuruma devredilen kurumlarca sözleşmesi feshedilen ve/veya cezai şart uygulanan eczacının bu işleme karşı dava açmış olması ve açılan davanın Protokolün yürürlüğe girdiği tarihte kesinleşmemiş olması halinde yazılı talebi ile Kurumca tespit edilen ve sözleşmesinin feshedilmesi ve/veya cezai şart uygulanmasına ilişkin fiil/fiiller için bu Protokolün (5) ve (6) numaralı maddelerinde yer alan hükümler uygulanır. Ancak Kurumca tahsil edilmiş olan cezai şart ve yersiz ödeme tutarları geri ödenmez, mahsup edilmez. Bu protokolden önceki protokollerde sözleşmenin feshi ve cezai şart gerektiren maddelerden bu protokolde kaldırılmış olanlar nedeniyle sözleşme feshi ve/veya cezai şart uygulanmış olan işlemler, konusu kalmadığından durdurulur ve işlem yapılmaz” şeklinde düzenleme yapılmıştır. 01/10/2020 tarihinde yürürlüğe giren eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2020 protokolünde de az yukarıda açıklanan 2016 yılı protokol hükümleriyle aynı düzenlemelere yer verilmiştir.
Davacı tarafından verilen ilaçlara dayanak rapor ve reçetenin sahte olduğu yapılan soruşturma sonucu tespit edilmiş, davacı eczacı hakkında olayda kastı bulunmadığından 6.3.19 maddesi gereğince cezai işlem uygulanmayacağı belirtilmiş, ancak reçeteye konu ilaçların reçete sahibi veya yakınına teslim edilmemesi nedeni ile 6.3.3 maddesi gereğince reçete tutarının 5 katı tutarında cezai işlem uygulanmıştır. Davacı tarafından verilen ilaçlara ilişkin sağlık raporu ve reçetenin sahte olduğu dosya kapsamından anlaşılmakta olup aksi iddia olunmamıştır. Aynı konuda, davalı kurumun başka bir eczaneye uyguladığı cezai şartın iptali istemi ile Adana 5. Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan davada, mahkemece davanın kabulüne karar verildiği, Yargıtay (kapatılan) 13. Hukuk Dairesince, davacı ... tarafından verilen ilaca ilişkin sağlık raporunun ve reçetenin sahte olduğu Adana 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 2011/80 esas sayılı dosyası ile yapılan yargılamadan anlaşıldığından, davalı idarenin ceza işleminin doğru olduğuna, davanın reddine karar verilmesi gerektiği yönünde bozma kararı üzerine mahkemece direnilmiş, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2014/13-267 esas, 2015/1673 karar sayılı ilamı ile davacının sözleşme ile üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmediği ve kendisine ibraz edilen sahte reçete ve raporlarda belirtilen ilaçları teslim ederken sözleşmeye aykırı davrandığı, davalı kurumun işleminin hukuka uygun olduğu gerekçeleri ile direnme kararının usul ve yasaya aykırı olduğuna ve bozulmasına karar verilmiştir.
Somut olaya ilişkin yukarıda açıklanan aşamalar dikkate alındığında davacının, ilaçları reçete sahibi veya yakınına teslim etme şartını dikkate almayarak sözleşme ile üzerine düşen yükümlülüğü yerine getirmediği ve sözleşmeye aykırı davrandığı anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca mahkemece, davalı tarafından uygulanan cezai işlemin hukuka uygun olduğu gözetilerek, cezai şarta ilişkin 2016 yılı protokolünün yukarıda belirtilen 5.3.2 maddesi gereğince değerlendirme yapılıp sonuca uygun bir karar verilmesi gerekirken, hatalı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz olunan kararın davalı yararına BOZULMASINA, 6100 sayılı HMK'nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK'nın 440. maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 31/05/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.