Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2022/3335 Esas 2022/5071 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : KAYSERİ BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 6. HUKUK DAİRESİ
DAVALILAR :




Taraflar arasında ilk derece mahkemesinde görülen ayıplı mal davasının kısmen kabulüne dair verilen karar hakkında bölge adliye mahkemesi tarafından yapılan istinaf incelemesi sonucunda; davalı ... San. A.Ş. Tarafından ve davalılar ..., ..., ... tarafından yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı ... tarafından yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile düzeltilerek yeniden esas hakkında verdiği karara yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı ... San. A.Ş. vekili, davalılar ..., ..., ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:


Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı, ... bayi olan ...-... adlı iş yerinden 08.09.2016 tarihinde 2016 model ... traktörü 90.000,00 TL bedelle satın aldığını, teslim aldığı tarihten itibaren araçla ilgili sorunlar yaşadığını, traktörün terleme yaptığını, yağ kaçırdığını, en hafif yük durumunda dahi çekiş gücünün büyük ölçüde düştüğünü, bu yönde Yıldızeli Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/19 D.iş dosyası ile tespit yaptırdığını, bilirkişinin güç ölçer dinamometre gibi alet ve ekipmana sahip olmadığı için bu durumu tespit edemediğini, aracın fren takımının alındığı ilk tarihten itibaren tam randımanlı olarak çalışmadığını, söz konusu arızaların giderilmesi için bir çok defa servise müracaat ettiğini, her defasında araçtaki sorunların giderildiğinden bahisle traktörün teslim edildiğini ancak aynı problemlerin devam ettiğini, araçtaki arızaları bildirir şekilde hem bayiye hem de ... firmasına karşı uyarı mahiyetinde ihtarname çektiğini, aracının yenisi ile değiştirilmesini ilgili bayiden talep ettiğini, bu talep yerine getirilmediği için yasal haklarını arayacağını muhataplara bildirdiğini, muhataplardan kendisine herhangi bir yazılı cevap gelmediğini belirterek; söz konusu satın alınan ayıplı malın iade edilerek bedelinin tahsilini veya ücretsiz yenisi ile değiştirilmesini bunun mümkün olmaması durumunda ise ayıp oranında satış bedelinden indirim yapılarak tarafına ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiş, 13.02.2019 tarihli dilekçesi ile; ayıplı malın iadesi ve davalıya ödenen traktörün satım tarihindeki sıfır piyasa bedelinin ödenmesi şeklinde seçimlik hakkını kullandığını beyan etmiş, 13.01.2021 tarihli dilekçesi ile; iade edilecek bedele 13.02.2019 tarihinden itibaren bu talep mümkün olmayacaksa da karar tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesini istemiştir.
Davalılar, davanın reddini dilemişlerdir.
İlk derece mahkemesince; davanın kısmen kabul kısmen reddi ile; davalı ... SAN. A.Ş. yönünden davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine, davacı ile davalı satıcı ... Ticaret arasındaki 07/09/2016 tarih A-1 seri ve 1641 sıra no'lu faturaya konu traktörün satışına ilişkin sözleşmenin İPTALİNE, ... plakalı ... marka 2016 model ... motor no, ... şasi nolu aracın tüm takyidatlarından arındırılarak davalı satıcı ... TİCARET'e iadesi ile birlikte, ayıplı mal bedeli olan 112.000,00 TL'nin davalı ... Ticaret'ten alınarak davacıya verilmesine, karar verilmiş; karar, davacı ..., davalı ... Sanayi A.ş, davalılar ..., ..., ... tarafından istinaf edilmiştir.
Bölge adliye mahkemesince; ayıba karşı sorumlulukta satıcı kavramının ayıplı ürünü üreten kişiyi de kapsadığı, üreticinin de satıcı ile birlikte ayıba karşı müteselsilen sorumlu olduğu, bu kapsamda davalı ... Sanayi A.Ş.'nin de diğer davalı ile birlikte ayıplı traktörün bedel iadesi talebi nedeni ile davacıya karşı sorumlu olacağı gerekçesiyle, davalılar istinafının HMK 353/1-b-1 maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE, davacı istinafının kabulü ile, HMK 353/1-b.2 md. gereğince, YILDIZELİ ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ'nin istinafa konu edilen 02/04/2021 tarih ve 2018/92 E - 2021/69 K sayılı kararının KALDIRILMASINA, düzeltilerek yeniden karar verilmesine, buna göre; Davanın kabulüne, davaya konu ... plakalı ... marka 2016 model ... motor no, ... şasi nolu aracın tüm takyidatlarından arındırılarak davalılara iadesi ile ayıplı mal bedeli olan 112.000 TL’nin davalılardan alınarak davacıya verilmesine, ayıplı aracın davalı tarafa teslimi tarihinden itibaren başlamak üzere işbu ayıplı mal bedeline yasal faiz uygulanmasına, karar verilmiş; karar, davalı ... Sanayi A.ş ve davalılar ..., ..., ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı bilgi ve belgelere, temyiz olunan bölge adliye mahkemesi kararında yazılı gerekçelere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalılar ..., ..., ... vekilinin temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Dava; satın alınan traktörün ayıplı olması nedeniyle sözleşmenin feshi ile davacının ödediği satış bedelinin davalıdan tahsili istemine ilişkindir.
6098 sayılı Borçlar Kanunu'nun 207. maddesine göre; Satış sözleşmesi, satıcının, satılanın zilyetlik ve mülkiyetini alıcıya devretme, alıcının ise buna karşılık bir bedel ödeme borcunu üstlendiği sözleşmedir. Taşınır sözleşmesinde satıcının taşınırı teslim etmek ve mülkiyeti alıcının üzerine geçirmek gibi asıl borcu yanında satılan malı saklama ve gerektiğinde taşıma masraflarını ödeme borcu gibi tali nitelikte borçları da bulunmaktadır.
Anılan Kanunun “Ayıptan Sorumluluk”a ilişkin 219.maddesinde: “ Satıcı, alıcıya karşı herhangi bir surette bildirdiği niteliklerin satılanda bulunmaması sebebiyle sorumlu olduğu gibi, nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan, kullanım amacı bakımından değerini ve alıcının ondan beklediği faydaları ortadan kaldıran veya önemli ölçüde azaltan maddi, hukuki ya da ekonomik ayıpların bulunmasından da sorumlu olur. Satıcı, bu ayıpların varlığını bilmese bile onlardan sorumludur .” hükmü yer almaktadır.
Ayıba karşı tekeffül borcu, satıcının mülkiyeti geçirme borcunun tamamlayıcısıdır. Satıcı, malın değerini veya yararını azaltan eksikliklerin bulunmadığını ayrıca garanti etmese bile, bu borç kanunen mevcuttur. Satıcı satış sözleşmesine konu taşınır malın niteliği ve kullanım amacı bakımından malın değerini ve kullanım amacını azaltan veya ortadan kaldıran mülkiyet hakkının sonucu olan tasarrufi işlemler yapmasını engelleyen bir eksikliğin bulunmamasını sağlama borcu altındadır. Satıcının bu borcunun söz konusu olabilmesi için satılanda bu çeşit eksikliklerin var olduğunu bilmesi gerekmediği gibi satılandaki bulunması gereken vasıfları ayrıca zikir ve vaad etmesine de gerek yoktur.
Ayıba karşı tekeffül borcuna ait 6098 sayılı Borçlar Kanunu'nun 219 ila 226. maddeleri arasında belirtilen koşullarının gerçekleşmesiyle, alıcı aynı Kanunun 227 ve devamı maddeleri kapsamında kendisine tanınan seçimlik haklarını satıcıya karşı kullanabilecektir.
Alıcı, satılan malın ayıbının bulunması halinde TBK’nun 227. maddesine göre satılanı redde hazır olduğunu beyanla sözleşmeden dönme, satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinde indirim isteme, aşırı bir masrafı gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme, imkân varsa, satılanın ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini isteme hakları mevcuttur. Alıcının genel hükümlere göre tazminat isteme hakkı saklıdır. Satım sözleşmesinden dönme beyanı, bozucu yenilik doğuran bir hak niteliğinde olup, bir irade açıklaması olarak, satıcıya vardığı anda hükümlerini doğurur ve sözleşmeyi geçmişe etkili olarak ortadan kaldırır. Dönme üzerine sözleşmenin geçmişe etkili olarak ortadan kalkmasının doğal bir sonucu olarak, tarafların edimlerinin karşılıklı olarak aynı anda ifası gerekir. 6098 sayılı Borçlar Kanunu'nun 229. maddesi 1. bendi gereği, satış sözleşmesinden dönen alıcı, satılanı, ondan elde ettiği yararları ile birlikte satıcıya geri vermekle yükümlüdür.
Tüm bu açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde: Eldeki davada davacı, bedel iadesini istemiştir. TBK’ya göre ayıptan alıcıya karşı sadece satıcı sorumludur. Üretici firmanın ayıba karşı tekeffülden alıcıya karşı sorumluluğu bulunmamaktadır. Açıklanan yasal düzenlemede satıcının ayıptan sorumluluğu düzenlenmiş olup üreticinin sorumluluğuna yer verilmediğinden davalılardan davaya konu traktörün üreticisi olan ... Sanayi A.Ş’nin üretici firma olması nedeniyle bedel iadesinden sorumluluğu söz konusu olmayacaktır. Mahkemece bu davalı yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde sorumlu tutulması usul ve yasaya aykırı olup,bozmayı gerektirir.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle davalılar ..., ..., ... vekilinin temyiz itirazlarının reddine, 2. bentte açıklanan nedenlerle 6100 sayılı HMK'nın 371. maddesi uyarınca temyiz olunan bölge adliye mahkemesi kararının davalı ... Sanayi A.ş. yararına BOZULMASINA, 5.738,00 TL bakiye temyiz harcının davalılar ..., ..., ...'a yükletilmesine, 1.914,00 TL harcın istek halinde temyiz eden davalı ... San. A.Ş.'ye iadesine, dosyanın bölge adliye mahkemesine gönderilmesine, 25/05/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.