Danıştay 8. Daire 2019/6974 Esas 2021/2479 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/6974
Karar No : 2021/2479

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …

DAVALILAR : 1- … Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

2- … Üniversitesi - … Rektörlüğü …
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
Davacı tarafından; İstanbul Üniversitesi Yabancı Öğrenci Sınavında başarılı olmasına rağmen kontenjan sınırlaması gerekçesiyle kayıt hakkını kazanamadığına ilişkin İstanbul Üniversitesi - Cerrahpaşa Rektörlüğü'nün …. tarihli işlemi ile dayanağı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'nın … tarih ve …sayılı Yurtdışında Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar'ın (ii) maddesinde düzenlenen "Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10’unun aşılmaması" ibaresinin iptali istemidir.

DAVACININ İDDİALARI :
Doğumla Türk vatandaşı olup, Türk Vatandaşlığından çıkarılanların reşit olmayan çocuklarına verilen mavi kart sahibi olduğu, lise öğrenimini Almanya’da tamamladığı, 19.07.2019 tarihinde üniversitenin internet sitesinde açıklanan sonuçlara göre sınavda 100 puan alarak tıp fakültesini kazandığı, 21.08.2019 tarihinde yayınlanan yeniden değerlendirme sonucuna göre kayıt hakkı kazanamadığının belirtildiği, işlemin getirilen %10 kontenjan sınırlamasından kaynaklandığı, kazanılmış hakkının ihlal edildiği, Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi'ni de kazandığı ancak İstanbul Üniversitesi'nde okumak istediği için Gaziantep Üniversitesi'ne kayıt yaptırmadığı, bu haliyle Gaziantep Üniversitesi'nin kayıt zamanını da kaçırdığı, 25.07.2019 tarihli kararın kendisinden sonraki işlemlere uygulanması gerektiği, daha önce yabancı öğrenci kontenjanının toplam öğrenci sayısının %50 si ile sınırlandırıldığı, söz konusu dayanak karar ile bazı bölümlerde sınırsız yabancı öğrenci kontenjanı mevcutken tıp fakültesine sınır getirilmesinin aynı durumda bulunanlar arasında eşitsizlik yarattığı ileri sürülmektedir.

DAVALI İDARELERİN SAVUNMALARI
DAVALI … BAŞKANLIĞI'NIN SAVUNMASI :
Yükseköğretim Kurulu Sınavına (YKS) mavi kart sahipleri ile ortaöğretimin tamamını yurt dışında tamamlayan TC uyruklu adayların başvurduğu, yükseköğretim programlarına yerleşme hakkı kazanmaları durumunda kontenjanlara herhangi bir ek şart aranmaksızın yerleştirildikleri, bu adayların hem Türk vatandaşları gibi üniversite sınavına girerek bir programa yerleşme, hem de yurt dışından öğrenci kabulü kontenjanları ile istedikleri programa yerleşme hakkına sahip oldukları, bu haliyle kendilerine çift imkan tanındığı, yabancı öğrenci kontenjanı uygulaması ile rağbet görmeyen programların yabancı öğrenci marifetiyle değerlendirilmesinin hedeflendiği, yabancı uyruklu öğrencilerin eğitimlerini tamamladıklarında ülkelerine dönecek olmaları sebebiyle ülkemiz istihdamı açısından sorun oluşturmadıkları, davacının, Türk vatandaşı olması dolayısıyla mezun olduğunda ortaöğretimin tamamını Türkiyede okumuş ve başarı sıralamasına girerek YKS ile yerleşen adaylarla aynı haklara sahip olacağı, kontenjan sınırlamasının getirilmesi ile ortaöğretimin tamamını Türkiyede okumuş adaylar aleyhine oluşan durumun engellenmek istendiği, kontenjan sınırı kaldırıldığı takdirde asıl mağdur olacak kesimin bu kesim olduğu, YKS’nda bütün adaylar için başarı sırasının tıp fakültesi için 50 bin, hukuk için 125 bin, öğretmenlik programları için 300 bin olduğu, dolayısıyla bir sınırlamanın ortaöğretimin tamamını Türkiyede okuyan adaylar için de mevcut olduğu, adayların tercih istatistikleri incelendiğinde en çok tercih edilen bölümlerin tıp, hukuk, diş hekimliği ve öğretmenlik bölümleri olduğu, 2019 YKS’nda yerleşen adaylara bakıldığında tıp fakültesine 19.700, diş hekimliğine 29.633, hukuk fakültesine 59.014 başarı sırası ile en son öğrencinin yerleştirildiği, yurt dışından öğrenci kabulünde ise YKS’ndaki gibi bir başarı sırası aranmadığından ulusal veya uluslararası sınavlar ile lise diploma mezuniyet notu gibi kriterlerle başvuran ortaöğretimini yurtdışında tamamlayan TC uyruklu veya mavi kartlı adayların, YKS ile yerleşme hakkı elde edemedikleri programlara yerleştiği, kurumlarının, yabancı öğrencilerin kendi ülkelerine dönecek olması nedeniyle üniversitelerin kriterlerine müdahale etmek istemediği, ancak bahse konu Türk asıllı öğrencilerin Türkiyede meslek icra etme yetkisine sahip oldukları, tıp fakültesi, diş hekimliği fakültesi, hukuk ve öğretmenlik programlarında istihdam olanakları düşünülerek kontenjan kısıtı ve azaltmasına gidildiği, kazanılmış hak için kesin kayıt işlemlerinin yapılması gerektiği, davacının bu şartı sağlamadığı, düzenlemenin 2547 sayılı Kanun uyarınca verilen yetkiye dayanılarak hazırlandığı, düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmaktadır.

DAVALI … ÜNİVERSİTESİ - … REKTÖRLÜĞÜ'NÜN SAVUNMASI:
İstanbul Üniversitesi Yabancı Öğrenci Sınavı’nın 27.04.2019 tarihinde yapıldığı, yerleştirme sonuçlarının 19.07.2019 tarihinde açıklandığı ve davacının tıp fakültesine yerleştiği, 21.08.2019 tarihinde ilgili YÖK kararı uyarınca yeniden yapılan değerlendirmede davacının kayıt hakkı kazanamadığı, işlemlerin bağlı yetki kuralı ile tesis edildiği, hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Bireysel işlem yönünden dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği, düzenleyici işlem yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Davacının İstanbul Üniversitesi Yabancı Öğrenci Sınavında başarılı olmasına rağmen kontenjan sınırlaması gerekçesiyle kayıt hakkını kazanamadığına ilişkin İstanbul Üniversitesi Rektörlüğünün … tarihli işlemi ile dayanağı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının … tarihli toplantısı ile kabul edilen ve … tarih ve … sayılı yazısı ile üniversitelere bildirilen Yurtdışında Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar'ın 2. maddesinin (c) fıkrasının (ii) bendinde yer alan "Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10’unun aşılmaması" ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun, 11/04/2012 tarih ve 28261 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6287 sayılı Kanun'un 14 maddesi ile değişik "Yükseköğretime giriş ve yerleştirme" başlıklı 45. maddesinde, yükseköğretime giriş ve yerleştirmenin nasıl yapılacağı düzenlenmiş olup,
(a) bendinde, yükseköğretim kurumlarına giriş ve yerleştirme işlemlerinin imkân ve fırsat eşitliğini sağlayacak tedbirleri almak kaydıyla, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslara göre yapılacağı; (b) bendinde, yükseköğretim kurumlarına esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen merkezî sınavlarla girileceği belirtildikten sonra,
(f) bendinde, "Yabancı uyruklu öğrenciler ile ortaöğretimin tamamını yurt dışında tamamlayan öğrencilerin yükseköğretim kurumlarına kabul usul ve esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir. Uluslararası andlaşmalar gereği Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarında burslu olarak öğrenim görecek yabancı uyruklu öğrencilerin yerleştirme işlemleri Yükseköğretim Kurulu tarafından yapılır." hükmü yer almıştır.
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının … tarihli toplantısı ile kabul edilen ve … tarih ve …sayılı yazısı ile üniversitelere bildirilen Yurtdışında Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar'ın 2. maddesinin (c) fıkrasının (i) bendinde, "Yükseköğretim kurumları tarafından önerilen ve Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen yurtdışından öğrenci kabul kontenjanlarında yer alan Öğretmenlik, Hukuk, Tıp ve Diş Hekimliği programlarına da öğrenci kontenjanı belirlenmesinin devamı", dava konusu (ii) bendinde ise, "Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10’unun aşılmaması" düzenlemelerine yer verilmiştir.
Davanın Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının … tarihli toplantısı ile kabul edilen ve … tarih ve …sayılı yazısının iptali istemi yönünden;
Düzenlemenin kapsadığı öğrenci grubunun, bu düzenleme vasıtasıyla yurt dışından öğrenci kabulü kontenjanları ile tercih edilen programa yerleşme hakkına sahip olmakla birlikte, Türk vatandaşları gibi yükseköğretim kurumları sınavına girerek bir programa yerleştirilmesinin de mümkün olduğu, böylelikle yükseköğretim programına yerleştirilme konusunda diğer öğrencilere göre çift imkana sahip oldukları, bunun yanında kontenjan sınırlaması getirilen alanların yükseköğretim kurumları sınavında yüksek puanlar ve başarı yüzdesi gerektiren alanlar olduğu, sadece yükseköğretim sınavı ile bu alanlara yerleştirilme imkanı bulunan öğrencilerin de bu yönden diğer bir sınırlama ve yarışma ile karşı karşıya oldukları değerlendirildiğinde; Kanun ile verilen yetki çerçevesinde tesis edilen Yurtdışında Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar'ın 2. maddesinin (c) fıkrasının (ii) bendinde yer alan "Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10’unun aşılmaması" yönündeki düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı, anlaşılmakla davanın Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının … tarihli toplantısı ile kabul edilen ve … tarih ve … sayılı yazısına ilişkin bölümünün reddi gerekmektedir.
İstanbul Üniversitesi Yabancı Öğrenci Sınavında başarılı olmasına rağmen kontenjan sınırlaması gerekçesiyle kayıt hakkını kazanamadığına ilişkin İstanbul Üniversitesi Rektörlüğünün … tarihli işlemine gelince;
Hukuki güvenlik ilkesinin anlamı ve kapsamını belirlemede önemli bir yeri olan geriye yürümezlik ilkesi ise, hukuk kurallarının zaman bakımından uygulanmasıyla ilgili temel bir ilkedir. Hukuk güvenliği esas itibariyle kanunların geriye yürütülmemesini zorunlu kılar. Daha önce tesis edilmiş bulunan işlemlerin doğurduğu hukuki sonuçları ortadan kaldıracak şekilde yasama tasarrufunda bulunulması, hukuk güvenliği ilkesine aykırılık oluşturur. “Kanunların geriye yürümezliği ilkesi” uyarınca kanunlar, kural olarak yürürlüğe girdikten sonraki olay, işlem ve eylemlere uygulanma kabiliyetine sahiptir.
… tarih ve …sayılı yazı, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının … tarihli toplantısında alınan kararın üniversitelere bildirimine ilişkin olup, bu tarihten önce yapılmış ve sonucu alınmış bir sınavda uygulanacağına ilişkin bir talimat içermemektedir. Ancak sınav sürecinin belirlenmesi, açıklanması ve buna göre işlemlerin yapılması sonrasında, söz konusu yazıya dayanılarak bu işlemlerin geçersiz kılınması ve yeniden değerlendirme yapılması hukuki güvenlik ve belirlilik ilkeleri ile bağdaşmamakta, bu doğrultuda İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü tarafından, İstanbul Üniversitesi Yabancı Öğrenci Sınavı sonucu yapılan yerleştirme işleminin yeniden değerlendirilmesi sonucu tesis edilen davacının kayıt hakkını kazanamadığına dair .. tarihli işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının … tarihli toplantısı ile kabul edilen ve … tarih ve … sayılı yazısının iptali istemi yönünden davanın reddi, İstanbul Üniversitesi Yabancı Öğrenci Sınavında başarılı olmasına rağmen kontenjan sınırlaması gerekçesiyle kayıt hakkını kazanamadığına ilişkin İstanbul Üniversitesi Rektörlüğünün … tarihli işlemi yönünden dava konusu işlemin iptali gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Genel Kurulu'nun, 04.07.2019 tarih ve 2019.9.431 sayılı kararının (ii) maddesi ile; Hukuk, Tıp, Diş Hekimliği ve Öğretmenlik programlarına mahsus olmak üzere, Yurtdışından Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar uyarınca yurtdışından öğrenci kabul kontenjanlarına başvurma imkanı bulunan adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10'unun aşılmamasına karar verilmiş, bu düzenleme … tarih ve …sayılı karar ile tüm üniversitelere bildirilmiştir.
Anılan karar uyarınca İstanbul Üniversitesi - Cerrahpaşa Rektörlüğü tarafından, İstanbul Üniversitesi Yabancı Öğrenci Sınavı sonucu yapılan yerleştirme işlemi yeniden değerlendirilmiş, … tarihinde açıklanan sonuçlara göre davacı kontenjan dışında kalmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa'nın 2. maddesinde Türkiye Cumhuriyeti'nin nitelikleri olarak belirtilen hukuk devletinin temel ilkeleri arasında "hukuki güvenlik" ve "belirlilik" ilkeleri yer almaktadır. Kişilerin hukuki güvenliğini sağlamayı amaçlayan hukuki güvenlik ilkesi, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde Devlete güven duyabilmesini, Devletin de yaptığı düzenlemelerde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kılar. Hukuki güvenlik ve hukuki istikrar kişilerin gelecekle ilgili plan, düşünce ve kararlarında, var olan hukuk kurallarına güvenerek hareket etmelerinin hukuken korunmasına dayanak teşkil eder.
Anayasanın 124. maddesi gereği idarelerin, düzenleme yetkisine sahip olduğu alanlarda, eski hukuki durum çerçevesinde, hak kayıplarını önleyici düzenleme yapması da gerekmektedir. Bu sayede; hukuk devleti olmanın gereği olarak üstün kamu yararı ihlal edilmeden, kişilerin hukuki güvenliği korunmakla birlikte, idari istikrar da sağlanmaktadır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun, 11/04/2012 tarih ve 28261 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6287 sayılı Kanun'un 14 maddesi ile değişik "Yükseköğretime giriş ve yerleştirme" başlıklı 45. maddesinde, yükseköğretime giriş ve yerleştirmenin nasıl yapılacağı düzenlenmiş olup,
(a) bendinde, yükseköğretim kurumlarına giriş ve yerleştirme işlemlerinin imkân ve fırsat eşitliğini sağlayacak tedbirleri almak kaydıyla, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslara göre yapılacağı; (b) bendinde, yükseköğretim kurumlarına esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen merkezî sınavlarla girileceği,
(f) bendinde, "Yabancı uyruklu öğrenciler ile ortaöğretimin tamamını yurt dışında tamamlayan öğrencilerin yükseköğretim kurumlarına kabul usul ve esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir. Uluslararası andlaşmalar gereği Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarında burslu olarak öğrenim görecek yabancı uyruklu öğrencilerin yerleştirme işlemleri Yükseköğretim Kurulu tarafından yapılır." hükmü yer almıştır.
2019 İstanbul Üniversitesi Yurtdışından veya Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı Kılavuzu'nun 1.14. maddesinde "Bu Kılavuzda yer alan kurallar, kılavuzun yayın tarihinden sonra yürürlüğe girebilecek yasama, yürütme ve yargı organları ile Yükseköğrtim Kurulu ve Değerlendirme Kurulu, İstanbul Üniversitesi Yönetim Kurulu ve Senatosu kararları gerekli kıldığı takdirde değiştirilebilir. Bu durumda izlenecek yol, İÜ tarafından saptanır." düzenlemesi, 12. maddesinde "Tabloda belirtilen kontenjanlar ön bilgi amaçlı verilmiştir. Kesin kontenjanlar Yükseköğretim Kurulu’nun onayından sonra ilan edilecektir." düzenlemesi kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'nın … tarih ve …sayılı işlemi yönünden;
2547 sayılı Kanunun 45. maddesinin yukarıda yer verilen hükmü ile verilen yetki çerçevesinde Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının … tarihli toplantısı ile kabul edilen Yurtdışından Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar'ın 2. maddesinin (c) fıkrasının (i) bendinde, "Yükseköğretim kurumları tarafından önerilen ve Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen yurtdışından öğrenci kabul kontenjanlarında yer alan Öğretmenlik, Hukuk, Tıp ve Diş Hekimliği programlarına da öğrenci kontenjanı belirlenmesinin devamı"na, (ii) bendinde ise, "Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10’unun aşılmaması"na karar verilmiş, bu düzenleme … tarih ve … sayılı karar ile tüm üniversitelere bildirilmiştir.
Dava konusu düzenlemenin kapsadığı öğrenci grubunun, bu düzenleme vasıtasıyla yurt dışından öğrenci kabul kontenjanları ile tercih edilen programa yerleşme hakkına sahip olmakla birlikte Türk vatandaşları gibi yükseköğretim kurumları sınavına girerek bir programa yerleştirilmelerinin de mümkün olduğu, bu haliyle bir yükseköğretim programına yerleşme konusunda diğer öğrencilere göre çift imkana sahip oldukları, bunun yanında kontenjan sınırlaması getirilen alanların yükseköğretim kurumları sınavında yüksek puanlar ve başarı yüzdesi gerektiren alanlar olduğu, sadece yükseköğretim sınavı ile bu alanlara yerleştirilme imkanı bulunan öğrencilerin de bu yönden diğer bir sınırlama ve yarışma ile karşı karşıya oldukları değerlendirildiğinde, Kanun ile verilen yetki çerçevesinde tesis edilen dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı, bu kararın sonraki eğitim-öğretim yıllarında yapılacak sınavlarda uygulanmasına da bir engel bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, düzenlemenin hukuka ve mevzuata uygun olduğu, davanın bu kısım yönünden reddi gerektiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu edilen İstanbul Üniversitesi - Cerrahpaşa Rektörlüğü'nün … tarihli işlemi yönünden;
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısı ile kabul edilen ve … tarih ve … sayılı yazısı ile Üniversitelere bildirilen karar uyarınca İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü tarafından, İstanbul Üniversitesi Yabancı Öğrenci Sınavı sonucu yapılan yerleştirme işleminin yeniden değerlendirilmesi sonucu davacının kayıt hakkını kazanamadığına dair … tarihli işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
… tarih ve … sayılı yazı, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının … tarihli toplantısında alınan kararın üniversitelere bildirimine ilişkin olup, bu tarihten önce yapılmış ve sonucu alınmış bir sınavda uygulanacağına ilişkin bir talimat içermemektedir. Ancak sınav sürecinin belirlenmesi, açıklanması ve buna göre işlemlerin yapılması sonrasında, söz konusu yazıya dayanılarak yapılan bu işlemlerin geçersiz kılınması ve yeniden değerlendirme yapılması hukuki güvenlik ve belirlilik ilkeleri ile bağdaşmamaktadır. Bu doğrultuda İstanbul Üniversitesi - Cerrahpaşa Rektörlüğü tarafından, İstanbul Üniversitesi Yabancı Öğrenci Sınavı sonucu yapılan yerleştirme işleminin yeniden değerlendirilmesi sonucu tesis edilen davacının kayıt hakkını kazanamadığına dair … tarihli işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'nın .. tarih ve … sayılı işlemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
2. İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü'nün … tarihli işlemi yönünden DAVA KONUSU İŞLEMİN İPTALİNE,
3. Dava kısmen iptal kısmen ret ile sonuçlandığından ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin yarısı olan … TL'nin davacı üzerinde bırakılmasına, diğer yarısı olan … TL'nin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
5.Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,
6.Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
7. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere,
22/04/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.