Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2022/1497 Esas 2022/4818 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
VEK.AV....

Taraflar arasındaki kurum işleminin iptali davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen kararın, süresi içinde taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı, ... Eczanesi'nin sahibi olduğunu, 2013 yılı kasım ayı reçetelerinden 45 adet reçetenin katılım payı atlatılmış olarak Kuruma fatura edildiği, 5 adet reçetenin de katılım payı atlatıldığı gerekçesiyle Kurum tarafından ... kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2012 yılı protokolünün 5.3.15. maddesi uyarınca 35.656 TL cezai şart bedelinin tahsil edilmesi ve 1. kez uyarılmasına, aynı protokolün 4.3.6. maddesine göre de 45 adet reçete bedeli 28.100,23 TL'nin ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte tahsiline karar verildiğini, ancak daha önce başka bir eczane tarafından sisteme girilip silinen bir reçetenin ikinci eczane tarafından anlaşılmasının mümkün olmadığını, bu işlem nedeniyle davalının herhangi bir zarara da uğramamış olması nedeniyle 24.10.2014 günlü Kurum işleminin haksız, hukuka aykırı ve yersiz olduğunun tespiti ile iptaline, cezai şartın davalı kurum tarafından tahsili halinde iadesine karar verilmesini istemiştir.
Davalı, davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece; davacı hakkında uygulanan cezai işlemin nedeni ile cezalandırılmasının hukuken mümkün olmadığı anlaşılmakla davanın kabulüne, davalı Kurumun 11/11/2014 tarih 98206689/sözleşme-18211294/5243249 sayılı yazı ile bildirilen 63.756,54 TL cezai şart bedeli tahsil işleminin haksızlığının tespitine ve işlemin iptaline dair verilen karar, davalı vekilinin temyizi üzerine; Yargıtay 13. (Kapatılan) Hukuk Dairesinin, 10/04/2018 tarihli, 2015/40992 esas, 2018/4357 karar sayılı ilamıyla "...5510 sayılı yasanın geçici 62. madde hükmünün değerlendirilmesi suretiyle gerekirse tekrar bilirkişi raporu alarak davalı kurumca bu madde hükmü gereği uygulanabilecek cezai işlem miktarının hesaplanması ve sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekir." gerekçesi ile bozulmuştur.
Mahkemece, bozmaya uyulduğu belirtilerek, 2016 yılı eczane protokolünde eczanenin Kurum tarafından tespiti yapılan protokole aykırı işleminin cezai maddesinin 5.3.14 olarak revize edildiği, işlem gören her reçete için 100 TL cezai şart uygulanmasına gidildiği dikkate alındığında, davacı Diyarbakır ... Eczanesi tarafından Kasım 2013 döneminde 45 adet katılım payı atlatılmış reçete ile 5 adet reçete için katılım payı atlatmak amacıyla sisteme reçete girilip silinmesi eyleminin cezai şartının; 45 + 5 = 50 reçete için 100,00 TL’den = 5.000 TL olduğu, davaya konu işleme ait reçete bedellerinin ise 2016 eczane sözleşmesi 4.3.6. maddesi; " Protokolün (5.3) numaralı maddesindeki fiillerin tespit edildiği reçetede fiili ilgilendiren reçete veya ilaç bedelleri ödenmez düzenlemesi bulunduğu ve davalı tarafından reçete bedelinin tahsil edildiği dikkate alındığında (5.3.3, 5.3.6 ve 5.3.14 maddeleri hariç)....” gereği reçete bedellerinin yasal faiziyle birlikte mahsup edilmeyeceği değerlendirilerek davacının davasının kısmen kabulüne; davalı ... tarafından davacıya uygulanan 982066891 sözleşme-18211294/5243249 sayılı yazıyla gönderilen 35.656,31 TL'lik cezai şartın 30.656,31 TL'lik kısmının iptaline, 28.100,31 TL reçete bedeli ve 5000 TL cezai şart işleminin iptaline ilişkin talebin reddine karar verilmiş; hüküm, taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın bozmaya uygun olmasına, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere göre davalının tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Uyuşmazlık, davacı eczanenin 50 adet reçetede ilaç katılım payı ve/veya poliklinik muayene katılım payının alınmaması için reçete girip silinmesi işlemine iştirak ettiğinden hakkında davalı kurum tarafından uygulanan cezai şart miktarının belirlenmesine ilişkindir.
Davacının eczanesinden 2013 yılı kasım ayında 45 adet katılım payı atlatılmış reçetenin Kuruma faturalandırıldığı, 5 adet reçetenin de katılım payı atlatılması eylemine iştirak edildiği tespit edilmiş ve davacının taraflar arasındaki ilaç alım sözleşmesinin katılım payı atlatılmaması gerektiğine dair maddesini ihlal ettiği anlaşılmıştır. Bunun üzerine davalı Kurum tarafından, davacı eczacı hakkında; ... Kapsamındaki Kişilerin Türk Eczacıları Birliği Üyesi Eczanelerden İlaç Teminine İlişkin 2012 Yılı Protokolü’nün 5.3.15. maddesi gereğince cezai şart tahsili işlemi uygulanmıştır. Ancak davaya konu 2012 protokolünün 5.3.15. maddesi uygulanan eylemle ilgili 01.04.2016 tarihinde yürürlüğe giren eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2016 protokolü ile 01.10.2020 tarihinde yürürlüğe giren 2020 protokollerinin 5.3.14. maddesinde “Muayene katılım payını tahsil etmemek amacıyla reçete girilip silinmesi, hastanın ilaç almasını engellemek amacıyla reçete girilip silinmesi, hastanın rızası dışında adına devam reçetesi girilip silinmesi veya ilaç veriliş sürelerini ihlal amacıyla reçete girilip silinmesi fiillerinin tespit edilmesi durumunda yapılan her işlem için fiile iştirak eden tüm eczanelere ayrı ayrı 100 (yüz) TL cezai şart uygulanarak eczane yazılı olarak uyarılır. Maddede sayılan fiillerden herhangi birinin tekrarı halinde cezai şart miktarı 300 (üç yüz) TL olarak uygulanır. Bir sözleşme döneminde 1 reçetede tespit edilmesi halinde cezai şart uygulanmaz.” ve 4.3.6. maddesinde; “Protokolün (5.3) numaralı maddesindeki fiillerin tespit edildiği reçetede, fiili ilgilendiren reçete veya ilaç bedelleri ödenmez (5.3.3, 5.3.6 ve 5.3.14 maddeleri hariç). Kurumca yapılan yersiz ödemeler varsa, ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte eczacının Kurumda tahakkuk etmiş alacağından mahsup edilir. Eczacının alacağının yersiz ödeme tutarını karşılamaması veya alacağının olmaması halinde, genel hükümlere göre tahsil edilir.” hükümleri düzenlenmiştir. Yine aynı protokollerin 6.10. maddesinde “Bu protokolün yürürlük tarihinden önceki dönemlerde geçerli olan protokol hükümlerine göre Kuruma fatura edilen ve kontrolleri Kurum tarafından bu Protokol yürürlük tarihinden sonra yapılan reçeteler için, ya da reçete kontrolleri yapılmış olmakla birlikte fesih uyarı ve cezai şarta ilişkin işlemlerin henüz tamamlanmadığı durumlarda tespit edilen fiil/fiiller için Kurumca bu Protokol hükümleri uygulanır. Ancak eczacı tarafından Kurumdan tebligat tarihinden itibaren bir defaya mahsus olmak üzere yazılı olarak talep edilmesi halinde, ilgili protokol hükümleri uygulanır.” denilmiştir.
Yukarıda bahsi geçen sözleşme hükümlerine göre dava konusu cezai işlemin dayanağı olan protokol maddelerinde değişiklik olduğu sabit olup, 2016 ve 2020 yıllarında yürürlüğe giren protokollerin ilgili maddesinin olaya uygulanıp uygulanamayacağı üzerinde durulmalıdır. Yürürlükte olan sözleşmenin 6.10. maddesine göre davacının dava açmakla lehine olan protokollerdeki hükümlerin uygulanmasını istediğini kabul etmek gerekir. Bu durumda davacının, kurumdan yazılı talepte bulunulup bulunmadığının araştırılmasına gerek kalmamıştır. Hal böyle olunca 2016 ile 2020 protokollerinin 4.3.6. maddesine göre katılım payı atlatma eylemine konu reçete bedellerinin Kurumca davacıdan istenemeyeceğinden 28.100,23 TL reçete bedeli tahsili işlemininde iptaline karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde yanılgılı değerlendirme ile hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalının tüm, davacının sair temyiz itirazlarının reddine, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle mahkeme kararının davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde davacıya iadesine, 6100 sayılı HMK'nın Geçici Madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK'nın 440. maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 18/05/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.