MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki tazminat davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı; ...,... Mevkiindeki 7.000 m2 ... Motel ve ... Gazinosu ile içindeki diğer müştemilatı bulunan iki adet gayrimenkulde kiracı olarak bulunduğunu, ... Motel" in içinde bulunan ev, mutfak, restoran, disko, ... gazinosu, odalar ve çevresine Erdek Asliye Hukuk Mahkemesi"nin 2006/176 D.İş sayılı tespit dosyası ile belirlenen faydalı masrafları yaptığını belirterek yapılan bu faydalı masrafların bedeli olan toplam 61.596TL alacağın 23/11/2006 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı; dava konusu yerin bir kısmının kendisi tarafından, bir kısmının ise yarı açık gazino ve lokanta bölümü olarak dava dışı ... tarafından, yapılan ayrı sözleşmeler ile davacıya kiraya verildiğini, talepte bulunulan taşınmaz malların tamamının kendisine ait olmadığını belirterek davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece; davanın kısmen kabulü ile 52.294,19TL"nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiş, hükmün davalı tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairemizin 18/04/2018 tarih 2017/9238 Esas 2018/4182 Karar sayılı ilamı ile sair temyiz itirazlarının reddi ile " Taraflar arasında imzalanan ‘Prensip Anlaşması’ başlıklı belge ile, ... Motel ve ... Gazinosunun, 2005 yılı Haziran ayından 2009 yılına kadar kullanılmak üzere davacıya kiralandığı konusunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Davalı dava konusu taşınmazın tamamının kendisi tarafından kiraya verilmediğini belirterek, dava dışı Ümit Büyüker ile davacı arasında imzalanan 08.03.2004 başlangıç tarihli 2 yıl süreli kira sözleşmesini ibraz etmiştir. İş bu sözleşmede; kiralanan alanın ... Motel ve ... Gazinosuna ait 140 m2 alanlı yarı açık içkili gazino ve lokanta kısmı olduğu belirtilmiştir. Dosya arasında bulunan ve hükme esas alınan mevcut bilirkişi raporlarında davacının kullanımında olan bütün taşınmazlara yönelik değerlendirme yapılmış olup, davalı tarafından kiraya verilen kısım ayrıca ve açıkça tespit edilmemiştir. Buna göre davacının dava konusu
yeri, kiraya verenleri farklı olan iki ayrı kira sözleşmesi ile kiraladığı, her iki sözleşmenin ayrı hükümler ihtiva ettiği ve her bir sözleşmenin yalnızca tarafları arasında hak ve borç doğuracağı gözetilerek, gerekirse uzman bilirkişiler marifetiyle yeniden yerinde inceleme yapılmak suretiyle, davalı tarafından ‘Prensip Anlaşması’ başlıklı belge ile davacıya kiraya verilen ve davacının kullanmış olduğu alanın açık ve tereddüde yer bırakmayacak şekilde tespit edilmesi, davacının tahliye edildiği kiralanan yer üzerinde de durularak bu kısmın belirlenmesi, davalının bizzat kiraya vermiş olduğu kiralanan kısım için yapılan imalatların hangilerinin zorunlu ve faydalı olduğu ayrımı da yapılarak zorunlu ve faydalı masraf kalemlerinin imalat tarihi itibariyle yıpranma payı düşülmüş bedellerinin, kalan kira süresi ile orantılı olarak tespiti ile sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir." gerekçeleriyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece, bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda, davanın kısmen kabulü ile 37.562,98TL"nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, davacının gazinoya ilişkin faydalı masraf talebi yönünden davalının sözleşmenin tarafı olmaması nedeniyle husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın bozmaya uygun olmasına ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Kural olarak bozma kararına uyulmakla orada belirtilen biçimde işlem yapılması yolunda lehine bozma yapılan taraf yararına kazanılmış hak, aynı doğrultuda işlem yapılması yolunda yerel mahkeme için zorunluluk doğar.
Belirtilmelidir ki; bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. “Usuli kazanılmış hak” olarak tanımlanan bu olgu mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirmektedir (09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı Y.İ.B.K.).
Bu ilke kamu düzeni ile ilgili olup, Yargıtay"ca kendiliğinden dikkate alınması gerekir. Hakimin değişmesi dahi açıklanan bu hukuki ilkeye etki yapamaz.
Yukarıdaki açıklamalar ışığında somut olaya bakıldığında; mahkemece Dairemizin 18/04/2018 tarihli bozma ilamına uyulmuş ise de, bozma gereğinin tam olarak yerine getirilmediği anlaşılmaktadır.
Nitekim; bozma ilamı doğrultusunda kiralanan ... Motelde yeniden keşif yapılarak düzenlenen ve hükme esas alınan 17/12/2019 tarihli bilirkişi raporunda; inşaat yapımı, mekanik ve elektrik tesisatına ilişkin imalatların tek tek bedelleri belirlenerek bunların faydalı masraf olduğu yönünde değerlendirmede bulunulduğu ve bedelleri toplamının 39.960,62TL olarak hesaplandığı, bu bedelden %6 yıpranma payı düşüldükten sonra yapılan imalatların bedelinin ise 37.562,98TL olduğunun belirtildiği görülmektedir. Dairemiz bozma ilamında, kiralanan kısım için yapılan zorunlu ve faydalı masraf kalemlerinin imalat tarihi itibariyle yıpranma payı düşülmüş bedellerinin, kalan kira süresi ile orantılı olarak tespiti hususu açıkça belirtildiği halde hükme esas alınan raporda kalan kira süresi ile orantılı hesaplama yapılmadığı, bu hali ile raporun hüküm kurmaya yeterli olmadığı anlaşılmaktadır.
Taraflar arasında uyuşmazlık bulunmayan ve hükme esas alınan kira sözleşmesi beş yıl süreli olup, dosya kapsamından kiralananın hangi tarihte tahliye edildiği tespit edilememiştir. O halde Mahkemece yapılacak iş; kiralananın tahliye tarihi belirlenerek, bilirkişi heyeti tarafından hesaplanan 37.562,98TL imalat bedelinin, davacı kiracının kiralananı kullandığı sürenin tahliye nedeniyle kullanamadığı süre ile oranlanarak kiralananın kullanılamayan süre oranındaki imalat bedeli belirlenip tahsiline karar verilmesi gerekirken hatalı bilirkişi raporuna dayanılarak karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davalı tarafın sair temyiz itirazlarının REDDİNE, ikinci bentte açıklanan nedenlerle hükmün HUMK.nın 428.maddesi gereğince davalı yararına BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nın geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK"nın 440. maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 16/12/2020 tarihinde oy birliği ile karar verildi.