Danıştay 6. Daire 2019/12094 Esas 2021/5826 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/12094
Karar No : 2021/5826

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Elazığ İli, Merkez İlçesi, ... Mahallesi, ... Sokak, No: ... adresinde bulunan ve muvakkat inşaat ruhsatı ile faaliyet gösteren davacıya ait işyerinin, söz konusu muvakkat inşaat ruhsatı verilen alanın ... günlü, ... sayılı Elazığ Belediye Meclisi kararı ile ilkokul alanından konut alanına dönüştürüldüğü, tesisin mevcut imar plan kararlarına aykırılık teşkil edeceği, dolayısıyla muvakkat inşaat ruhsatının hükümsüz hale geldiği, bu nedenle söz konusu yapının kaldırılarak mevcut imar planında belirtilen amacı doğrultusunda hareket edilmesinin sağlanmasına ilişkin ... günlü, ... sayılı Elazığ Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Ondördüncü Dairesinin 22/05/2018 tarih ve E:2015/3440, K:2018/3900 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı temyize konu kararda; geçici yapı ruhsatı verilen yapının yıkılabilmesi için, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre belirlenen bedelin ödenmesi, bundan sonra yıkım kararının alınması gerektiği, bu durumda, geçici yapı ruhsatı süresinin dolduğunda ihtilaf bulunmayan yapının yıktırılabilmesi için davalı idarece muvakkat yapının 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre takdir olunacak bedelinin sahibine ödenmesi gerektiğinden, bu hususa riayet edilmeden doğrudan yapının yıkılması yolunda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacının başka bir taşınmaza ait iş yeri çalıştırma ruhsatını kullandığı, belediye arşiv kayıtlarında ve davacıda geçici inşaat ruhsatının bulunmadığı, muvakkat yapının ruhsatsız olduğu, 250 m² alanı aşmaması gereken muvakkat yapı alanının 900 m² olarak kullanıldığı, keşif ve bilirkişi incelemesi yapılması gerektiği hususları ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Elazığ İli, Merkez İlçesi, ... Mahallesi, ... Sokak, No: ... adresinde davacının iş yerinin bulunduğu alana ilişkin olarak taşınmazın maliki tarafından davalı belediyeye 250 m² alan için muvakkat depo inşaat ruhsatı talebinde bulunulması üzerine, Elazığ Belediye Encümeninin ... tarihli ve ... sayılı kararıyla resmi bir kurumun talebi durumunda bila bedel ile 15 gün içerisinde tahliye edilmesi ve bu hususun noter onaylı belge ile kabul edilmesi şartıyla geçici inşaat ruhsat talebinin kabulüne karar verilmiştir. Elazığ Belediye Meclisinin ... tarihli ve ... sayılı kararıyla, uygulama imar planında ilköğretim tesis alanında bulunan taşınmazın yer aldığı bölge konut alanı olarak yeniden düzenlenmiştir. Muvakkat inşaat ruhsatı ile faaliyet gösteren davacıya ait işyerinin, söz konusu muvakkat inşaat ruhsatı verilen alanın ... günlü, ... sayılı Elazığ Belediye Meclisi kararı ile ilkokul alanından konut alanına dönüştürüldüğü, tesisin mevcut imar plan kararlarına aykırılık teşkil edeceği, dolayısıyla muvakkat inşaat ruhsatının hükümsüz hale geldiği, bu nedenle söz konusu yapının kaldırılarak mevcut imar planında belirtilen amacı doğrultusunda hareket edilmesinin sağlanmasına yönelik olarak Elazığ Belediye Encümeni tarafından ... günlü, ... karar sayılı işlem tesis edilmiştir.
Bu işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun umumi hizmetlere ayrılan yerlerde muvakkat yapılar başlıklı 33. maddesinde; "İmar planlarında bulunup da müracaat gününde beş yıllık imar programına dahil olmayan yerlerde; plana göre kapanması gereken yol ve çıkmaz sokak üzerinde bulunan veya 18 inci madde hükümleri tatbik olunmadan normal şartlarla yapı izni verilmeyen veya 13 üncü maddede belirtilen hizmetlere ayrılmış olan ve haklarında bu madde hükmünün tatbiki istenen parsellerde üzerinde yönetmelik esaslarına uygun yapı yapılması mümkün olanlarında sahiplerinin istekleri üzerine belediye encümeni veya il idare kurulu kararıyla imar planı tatbikatına kadar muvakkat inşaat veya tesisata müsaade edilir ve buna dayanılarak usulüne göre yapı izni verilir. Bu gibi hallerde verilecek müddetin on yıl olması, yapı izni verilmezden önce belediye encümeni veya il idare kurulu kararının gün ve sayısının on yıllık müddet için muvakkat inşaat veya tesisat olduğunun, lüzumlu ölçü ve şartlarla birlikte tapu kaydına şerh edilmesi gereklidir. Muvakkatlık müddeti tapu kaydına şerh verildiği günden başlar. Birinci fıkrada sözü geçen bir parselde, esasen kullanılabilen bir bina varsa bu parsele yeniden inşaat ve ilaveler yapılmasına izin verilmeyeceği gibi, birden fazla muvakkat yapıya izin verilen yerlerde dahi bu yapıların ölçüleri toplamı yönetmelikte gösterilen miktarları geçemez. Bu maddenin tatbikinde kadastral parsel de bir imar parseli gibi kabul olunur. Plan tatbik olunurken, muvakkat inşaat veya tesisler yıktırılırlar. On yıllık muvakkatlık müddeti dolduktan sonra veya on yıl dolmadan yıktırılması veya kamulaştırılması halinde muvakkat bina ve tesislerin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre takdir olunacak bedeli sahibine ödenir." hükmüne yer verilmiştir.
Dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 21. maddesinde, imar planlarında, iskan hudutları içinde bulunup da, umumi hizmetlere ayrılan yerlere rastlayan arsaların, bu hizmetler için gereken kısmı ayrıldıktan sonra geriye kalan parçaların imar planı ve bu Yönetmelik esaslarına göre müsait ise parsellere ayrılabileceği, keza, imar planı ve yönetmelik esaslarına göre müsait olduğu takdirde, bunlar üzerinde yapı izni verilebileği, tamamı umumi hizmetlere ayrılan yerlere rastlayan veya kalan parçası plan ve yönetmelik hükümlerine göre yapı yapılması müsait olmayan arsalar, kamulaştırılıncaya kadar sahipleri tarafından olduğu gibi kullanılmaya devam olunacağı, bu gibi yerlerden 5 yıllık programa dahil bulunmayanların; yükseklikleri tabii zeminden itibaren iki katı ve asma katlı binalarda (9.30) m.yi, asma katsız binalarda (8.30) m. yi, yapı inşaat alanı (250) m²'yi geçmemek, mümkün mertebe sökülerek başka bir yere nakli kabil malzemeden ve buna müsait bir sistemde inşa edilmek şartı ile ve yine imkân nisbetinde mevcut ve müstakbel yol güzergâhlarına tesadüf ettirilmemek suretiyle imar planı tatbikatına kadar, sahiplerinin isteği üzerine ilgili idare Encümenince muvakkat yapı yapılmasına izin verileceği, muvakkat ruhsat süresinin 10 yıl olduğu, yapı izni verilmezden önce ilgili idare encümeni kararının gün ve sayısının 10 yıllık müddet için muvakkat inşaat olduğunun ve diğer lüzumlu ölçü ve şartların, tapu kaydına şerh edilmesi gerektiği, muvakkatlık süresinin tapu kaydına şerh verildiği günden başlayacağı, on yıllık müddet içinde planın tatbik olunmaması halinde bu süre plan tatbik oluncaya kadar herhangi bir işlem tesis edilmeksizin kendiliğinden uzayacağı, bu yapıların geçici yapı ruhsatı alınarak inşa edileceği, tamamlandığında ise geçici yapı kullanma izin belgesi alınarak kullanılacağı hüküm altına alınmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; 3194 sayılı İmar Kanununun 33. maddesi kapsamında parsel maliklerinin talepleri üzerine, ilgili belediye encümenince yapı inşaat alanı (250) m²'yi geçmemek üzere muvakkat inşaata müsaade edileceği, muvakkat ruhsat süresinin 10 yıl olduğu, yapı izni verilmezden önce ilgili idare encümeni kararının gün ve sayısının 10 yıllık müddet için muvakkat inşaat olduğunun ve diğer lüzumlu ölçü ve şartların, tapu kaydına şerh edilmesi gerektiği, muvakkatlık süresinin tapu kaydına şerh verildiği günden başlayacağı, on yıllık müddet içinde planın tatbik olunmaması halinde bu süre plan tatbik oluncaya kadar herhangi bir işlem tesis edilmeksizin kendiliğinden uzayacağı, bu yapıların geçici yapı ruhsatı alınarak inşa edileceği, tamamlandığında ise geçici yapı kullanma izin belgesi alınarak kullanılacağı düzenlemelerine yer verildiği anlaşılmaktadır
Uyuşmazlıkta; Elazığ İli, Merkez İlçesi, ... Mahallesi, ... Sokak, No: ... adresinde davacının iş yerinin bulunduğu alana ilişkin olarak taşınmazın maliki tarafından davalı belediyeye 250 m² alan için muvakkat depo inşaat ruhsatı talebinde bulunulması üzerine, Elazığ Belediye Encümeninin ... tarihli ve ... sayılı kararıyla, resmi bir kurumun talebi durumunda bila bedel ile 15 gün içerisinde tahliye edilmesi ve bu hususun noter onaylı belge ile kabul edilmesi şartıyla geçici inşaat ruhsat talebinin kabulüne karar verildiği, daha sonra Elazığ Belediye Meclisinin ... tarihli ve ... sayılı kararıyla, uygulama imar planında ilköğretim tesis alanında bulunan taşınmazın yer aldığı bölgenin konut alanı olarak yeniden düzenlenmesi ve vatandaşların şikayetleri üzerine, davacıya ait işyerinin, söz konusu muvakkat inşaat ruhsatı verilen yerin ilkokul alanından konut alanına dönüştürüldüğü, tesisin mevcut imar plan kararlarına aykırılık teşkil edeceği, dolayısıyla muvakkat inşaat ruhsatının hükümsüz hale geldiğinden bahisle muvakkat yapının kaldırılmasına yönelik olarak davalı belediye encümeni tarafından dava konusu işlemin tesis edildiği görülmektedir.
Her ne kadar dava konusu işlemde ve idarenin verdiği savunmada davacının iş yerini geçici inşaat ruhsatı ile işlettiği hususu belirtilmekte ise de sonrasında davalı idarenin dosyaya sunduğu temyiz dilekçesinde, belediye arşiv kayıtlarında ve davacıda (belediyece istenilmesine karşı ibraz edilemediği bildirilen) geçici inşaat ruhsatının bulunmadığı, muvakkat yapının ruhsatsız olduğu, 250 m² alanı aşmaması gereken muvakkat yapı alanının 900 m² olarak kullanıldığı hususları ileri sürülmektedir.
Dosyada, parsel malikine 250 m² alanla sınırlı olmak üzere geçici inşaata müsaade edildiğine ilişkin belediye encümen kararı yer almakta ise de, muvakkat yapı için tapu kaydına şerh işlendiğine, geçici yapı ruhsatına ve geçici yapı kullanma iznine dair belgelerin bulunmadığı gözlenmiştir.
Bu durumda, İdare Mahkemesince, uyuşmazlık konusu yapıya ilişkin olarak tapu kaydına şerh işlendiğine, geçici yapı ruhsatına ve geçici yapı kullanma iznine dair belgelerin bulunup bulunmadığı, 250 m² alanı aşmaması gereken muvakkat yapı alanının 900 m² olarak kullanılıp kullanılmadığı hususlarında gerekli araştırma ve inceleme yapılarak sonucuna göre yeniden karar verilmesi gerektiğinden, temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın ilgili Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 20/04/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.