MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL-BEDELİN TAHSİLİ

Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil, bedelin tahsili davası sonunda, yerel mahkemece davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar davalılar vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ..."ın raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;
-KARAR-
Dava, vekalet görevinin kötüye kullanılması hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil olmadığı takdirde bedelin tahsili isteklerine ilişkindir.
Davacı, davaya konu taşınmazla ilgili olarak 2011 yılında verdiği ancak noterliği ve yevmiye numarasını hatırlamadığı vekaletname ile davalılardan ..."u vekil tayin ettiğini bilahare Ondokuzmayıs Noterliği"nin 08/03/2013 tarih ve 000062 yevmiye numaralı azilnamesi ile vekili azlettiğini, davalı ...’nin yetkisi sona ermesine rağmen paydaşı olduğu 6820 ada 12 parsel sayılı taşınmazdaki 23/282 payını diğer davalı ...’a devrettiğini ileri sürerek tapu kaydının iptali ile adına tescilini, mümkün olmazsa bedelinin tahsilini istemiştir.
Davalılar, 6820 ada 12 parsel sayılı taşınmazın 3/5 payının davalı ... adına kayıtlı iken duyulan güven sonucu taşınmazın 23/282 payının davacıya devredildiğini, daha sonradan davalı ...’in açtığı boşanma davasından feragat etmesi ve bu dosyada verilen ihtiyati tedbir kararlarının kaldırılması karşılığında taşınmazın satış yoluyla ...’e temlik edildiğini belirterek davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, iddianın sabit olduğu gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hemen belirtilmelidir ki, duruşmanın bittiği bildirildikten sonra hakimin, 6100 sayılı HMK"nun 298. maddesi uyarınca kararı gerekçesi ile birlikte tam olarak yazması ve hüküm sonucunu 6100 sayılı HMK"nun 297/2. maddesinde öngörülen biçimde tefhim etmesi asıldır.
Ne var ki, uygulamada 6100 sayılı HMK"nun 294.maddesinin getirdiği imkândan faydalanarak bazı zorunlu nedenlerle sadece hükmün sonucu tutanağa geçirilip tefhim edilmekte, gerekçeli karar daha sonra yazılmaktadır.
İşte bu gibi hallerde, tarafların hak ve yükümlülüklerini açıkça gösteren tefhim ile aleniyet ve hukuki varlık kazanan kısa karara daha sonra yazılan gerekçeli kararın uygun olması zorunludur. Esasen kısa kararı yazıp, tefhim etmekle davadan elini çekmiş olan hakimin artık bu kararını değiştirmesine yasal olanak yoktur. Öte yandan, kısa kararla gerekçeli kararın çelişkili olması, yargılamanın aleniyeti, kararların alenen tefhim edilmesine ilişkin Anayasanın l4l. maddesi ile HMK’nın yukarıda değinilen buyurucu nitelikteki maddelerine de aykırı bir durum oluşturur. Ayrıca anılan husus kamu düzeni ile ilgili olup, gözetilmesi yasa ile hakime yükletilmiş bir ödevdir. Aksine düşünce ve uygulama yargının,hakimin ve kararlarının her türlü düşünceden uzak, saygın ve güvenilir olması ilkesi ile de bağdaşmaz.
Somut olayda, değinilen ilke ve yasa hükümleri gözardı edilerek, kısa kararda dava konusu taşınmazda 167/470 payın iptali ile davacı adına tesciline şeklinde karar verildiği halde, gerekçeli kararda 23/282 payın iptali ile davacı adına tesciline denilmek suretiyle kısa kararla gerekçeli karar arasında çelişki yaratılması doğru olmamıştır.
Öte yandan, toplanan deliller ve tüm dosya içeriğinden; çekişme konusu 6820 ada 12 parsel sayılı taşınmazın 3/5 payı davalı ... adına kayıtlı iken, 02.12.2010 tarihinde 23/282 payını dava dışı Rengin Birgül’e satış yoluyla temlik ettiği, 30.12.2011 tarihinde Rengin’in 23/282 payını davacı ...’ya devrettiği, davalı ...’nin davacının kendisine verdiği Beyoğlu 43. Noterliği’nin 24.12.2009 tarih 38695 yevmiye numaralı vekaletnamesini kullanarak 23/282 payı diğer davalı ...’e sattığı kayden sabittir.
Bilindiği üzere; Borçlar Kanununun temsil ve vekalet aktini düzenleyen hükümlerine göre, vekalet sözleşmesi büyük ölçüde tarafların karşılıklı güvenine dayanır. Vekilin borçlarının çoğu bu güven unsurundan, onun vekil edenin yararına ve iradesine uygun davranış yükümlülüğünden doğar.
6098 s. Türk Borçlar Kanununda (TBK) sadakat ve özen borcu, vekilin vekil edene karşı en önde gelen borcu kabul edilmiş ve 506. maddesinde (818 s. Borçlar Kanununun 390.) aynen; "Vekil, vekâlet borcunu bizzat ifa etmekle yükümlüdür. Ancak vekile yetki verildiği veya durumun zorunlu ya da teamülün mümkün kıldığı hâllerde vekil, işi başkasına yaptırabilir.
Vekil üstlendiği iş ve hizmetleri, vekâlet verenin haklı menfaatlerini gözeterek, sadakat ve özenle yürütmekle yükümlüdür.
Vekilin özen borcundan doğan sorumluluğunun belirlenmesinde, benzer alanda iş ve hizmetleri üstlenen basiretli bir vekilin göstermesi gereken davranış esas alınır." hükmüne yer verilmiştir. Bu itibarla vekil, vekil edenin yararına ve iradesine uygun hareket etme, onu zararlandırıcı davranışlardan kaçınma yükümlülüğü altındadır. Vekâletin kapsamı, sözleşmede açıkça gösterilmemişse, görülecek işin niteliğine göre belirlenir. (TBK"nin 504/1) Sözleşmede vekaletin nasıl yerine getirileceği hakkında açık bir hüküm bulunmasa veya yapılan işlem dış temsil yetkisinin sınırları içerisinde kalsa dahi vekilin bu yükümlülüğü daima mevcuttur. Hatta malik tarafından vekilin bir taşınmazın satışında, dilediği bedelle dilediği kimseye satış yapabileceği şeklinde yetkili kılınması, satacağı kimseyi dahi belirtmesi, ona dürüstlük kuralını, sadakat ve özen borcunu göz ardı etmek suretiyle, makul sayılacak ölçüler dışına çıkarak satış yapma hakkını vermez. Vekil edenin yararı ile bağdaşmayacak bir eylem veya işlem yapan vekil değinilen maddenin son fıkrası uyarınca sorumlu olur. Bu sorumluluk BK"de daha hafif olan işçinin sorumluluğuna kıyasen belirlenirken, TBK"de benzer alanda iş ve hizmetleri üslenen basiretli bir vekilin sorumluluğu esas alınarak daha da ağırlaştırılmıştır.
Vekil ile sözleşme yapan kişi 4721 s. Türk Medeni Kanunu"nun (TMK) 3. maddesi anlamında iyi niyetli ise yani vekilin vekalet görevini kötüye kullandığını bilmiyor veya kendisinden beklenen özeni göstermesine rağmen bilmesine olanak yoksa, vekil ile yaptığı sözleşme geçerlidir ve vekil edeni bağlar. Vekil vekalet görevini kötüye kullansa dahi bu husus vekil ile vekalet eden arasında bir iç sorun olarak kalır, vekil ile sözleşme yapan kişinin kazandığı haklara etkili olamaz.
Ne var ki, üçüncü kişi vekil ile çıkar ve işbirliği içerisinde ise veya kötü niyetli olup vekilin vekalet görevini kötüye kullandığını biliyor veya bilmesi gerekiyorsa vekil edenin sözleşme ile bağlı sayılmaması, TMK"nin 2. maddesinde yazılı dürüstlük kuralının doğal bir sonucu olarak kabul edilmelidir. Söz konusu yasa maddesi buyurucu nitelik taşıdığından hakim tarafından kendiliğinden (resen) göz önünde tutulması zorunludur. Aksine düşünce kötü niyeti teşvik etmek en azından ona göz yummak olur. Oysa bütün çağdaş hukuk sistemlerinde kötü niyet korunmamış daima mahkum edilmiştir. Nitekim uygulama ve bilimsel görüşler bu yönde gelişmiş ve kararlılık kazanmıştır.
Somut olaya gelince; mahkemece her ne kadar davalılar vekilinin davaya süresinde cevap vermediği belirtilmişse de davalılara usulüne uygun tebligat yapılmadığı, bu nedenle davalılar vekilinin cevap dilekçesinin süresinde olduğu anlaşılmıştır.
Hal böyle olunca, davalıların tanık deliline dayandığı ve bilahare tanıklarının isimlerini bildirdiği nazara alınarak tüm deliller toplanmak ve davalı tarafça bildirilen tanıklar dinlenmek suretiyle varılacak sonuç çerçevesinde bir karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması doğru değildir.
Davalıların yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile, hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK"un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 10.02.2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
(Muhalif)

-KARŞI OY-

Dosya içeriğine, toplanan delillere, hükmün dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına ve özellikle, davalıların 22.06.2015 tarihli cevap dilekçelerinde taşınmazın temliki sırasında bedel ödenmediğini kabul ettikleri gibi davalılar arasındaki boşanma davası nedeniyle taşınmazın öncesinde de davacıya teminat amaçlı devredildiğine ilişkin savunmalarını (ispat yükü taraf değiştirmek suretiyle) ancak yazılı delille ispatlayabilecekleri halde sadece tanık deliline dayandıkları, tutundukları savunmanın tanık delili ile ispatının mümkün olmadığı hususları gözetilerek yazılı şekilde işin esası yönünden kabul kararı verilmesi doğrudur. Bu husus yönünden çoğunluğun bozma görüşüne katılmıyorum. Ancak iptal edilen payda kısa ve gerekçeli kararda çelişki yaratılması doğru olmadığından karar bu yönden bozulmalıdır.