Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2022/2875 Esas 2022/4005 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVACI/



Taraflar arasında birleştirilerek ilk derece mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davalarında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece bölge adliye mahkemesi kararının kaldırılmasına ve ilk derece mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesi üzerine, ilk derece mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl davanın reddine, birleşen davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen kararın, süresi içinde taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı; içkili restaurant olarak kullanılmak üzere davalıdan 01/06/2009 tarihli, beş yıl süreli, aylık 8.500 TL bedelli sözleşme ile bina kiraladığını, sözleşmede de kiralananın alkollü restaurant olarak kullanılacağının belirtildiğini, kiralanana bu doğrultuda masraf yaptığını, ancak ruhsat alamadığını, davalının bu hususu gizlediğini, noter ihtarı ile sözleşmeyi feshettiğini ve 21/01/2010 tarihli emanet alma tutanağı ile anahtarı notere teslim ettiğini, sökülebilir olan imalatları geri aldığını ancak yerinde bıraktığı faydalı ve zorunlu imalatlar için davalının sebepsiz olarak zenginleştiğini iddia ederek 309.036,10TL’nin davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı; davacı kiracının kendi kusurlu tadilatları nedeniyle ruhsat alamadığını, bununla birlikte tahliyesi sırasında kiralanana zarar verdiğini savunarak, asıl davanın reddini istemiş, birleşen davasında ise; kiralanana verilen zarar ile sözleşmenin erken feshine dayalı olarak fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere, kiralananın eski hale getirilmesi bedeli 10.000TL, mahrum kalınan kira bedeli alacağı 5.000TL, erken tahliye eksik ödenen kira bedeli alacağı 5.000TL, nedeniyle sözleşme hükümleri uyarınca ödenmesi gereken cezai şart bedeli 5.000TL, toplam 25.000TL'nin davalıdan tahsilini talep etmiş, ıslah ile 84.960TL eski hale getirme bedeli, 8.500TL kiralananın eski hale getirilme süresine ilişkin kira bedeli, 17.000TL erken fesih nedeniyle ödenmesi gereken cezai şart bedeli, 9.700TL ödenmemiş kira alacağı bedeli olmak üzere toplam 120.160TL'nin davalıdan tahsilini istemiştir.
İlk derece mahkemesince; dava konusu taşınmaza ilişkin ruhsat başvurusunun eksik belgeler ve itfaiye müdürlüğünün olumsuz yazısı nedeni ile reddedildiği, buna ilişkin kusurun tadilatları ruhsat alacak şekilde yapmayan davacı kiracıda olduğu, davacının kiralanana yaptığı imalatların büyük bölümünün sökülerek götürüldüğü, kalan kısmının ise harap halde bulunduğu gerekçesiyle; asıl davanın reddine, kiralananın eski hale getirilmesi bedelinin 84.960 TL olduğu, davalı kiracının 9.700TL eksik ödenen kira borcu bulunduğu, sözleşmenin özel şartlar bölümünün 1. maddesine göre belirlenen kalan kira süresinin 1/4'ü miktarındaki cezai şartın hakkaniyete uygun olmadığı ancak takdiren 2 aylık kira parasına denk gelen cezai şartın hakkaniyete uygun bulunduğu gerekçesiyle; ıslah dilekçesi doğrultusunda, birleşen davanın kısmen kabulü ile 120.160 TL'nin ıslah tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte birleşen davalıdan tahsiline karar verilmiş; karara karşı, taraflarca istinaf yoluna başvurulmuştur.
Bölge adliye mahkemesince; tarafların istinaf başvurularının reddine dair verilen karar, davacı/birleşen davalının temyizi üzerine Dairemizce verilen 16/06/2021 tarihli ve 2021/1533 E 2021/6695 K sayılı kararla; asıl davaya ilişkin tüm, birleşen davaya yönelik sair temyiz itirazları reddedildikten sonra, birleşen davada 5.000TL ödenmemiş kira alacağı talebinin yargılama aşamasında (bilirkişi raporu doğrultusunda) ıslahla artırıldığı ve mahkemece ıslahla arttırılan kısım gözetilerek ödenmemiş kira bedeli isteminin kabulüne karar verildiği, ancak birleşen dosyada ıslah dilekçesine karşı zamanaşımı def'inde bulunan davalı kiracının bu savunması hakkında herhangi bir değerlendirme yapılmadığı, davalının ıslah edilen kira bedeline ilişkin zamanaşımı def'i ile ilgili bir değerlendirme yapılarak bu konuda olumlu veya olumsuz bir karar verilmesi gerektiğinden bahisle bölge adliye mahkemesi kararı kaldırılarak ilk derece mahkemesi kararı bozulmuştur.
Bozmaya uyan ilk derece mahkemesince; TBK'nın 147. maddesi uyarınca kira bedeline ilişkin davanın beş yıllık zamanaşımına tabii olduğu, birleşen dava konusunun ise taraflar arasında düzenlenen kira sözleşmesinden kaynaklı alacak taleplerine ilişkin olduğundan beş yıllık zamanaşımı süresinin uygulanması gerektiği, ıslah tarihinin 10/05/2016, birleşen dosya dava tarihinin ise 24/06/2010 olduğu, dolayısıyla ıslah edilen alacaklar için zamanaşımının dolduğu gerekçesiyle; asıl davanın reddine, birleşen davanın dava dilekçesi ile talep edilen 25.000 TL yönünden kısmen kabulü ile 25.000 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle davacı/birleşen davalıdan tahsiline karar verilmiş; asıl ve birleşen davaya ilişkin karar, taraflarca temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, ilk derece mahkemesince uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına göre, davacı-birleşen davalının yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın 6100 sayılı HMK’nın 370/1 maddesi uyarınca onanmasına karar vermek gerekmiştir.
2-Dosyadaki yazılara, mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına ve bozmanın kapsamı dışında kalarak kesinleşmiş olan yönlere ilişkin temyiz itirazlarının incelenmesinin artık mümkün olmamasına göre; birleşen davaya yönelik, davacı/birleşen davalının tüm, davalı/birleşen davacının ise aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
3) 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun “beş yıllık zamanaşımı” başlıklı 147. maddesi uyarınca, “kira bedeli alacakları” beş yıllık zamanaşımına tabidir. Dairemizce de birleşen davaya ilişkin hüküm, birleşen davalının sair temyiz itirazları reddedilerek, kira alacağı talebi yönünden ıslahla artırılan kısma ilişkin birleşen davalının zamanaşımı def'i değerlendirilmek üzere bozulmuştur.
Dönemsel edim niteliğindeki kira bedeli alacağı, TBK’nın 147. maddesi uyarınca beş yıllık zamanaşımına tabi olup birleşen davaya konu diğer alacak kalemleri yönünden on yıllık zamanaşımı süresi uygulanacaktır.
Hal böyle olunca ilk derece mahkemesince; davalının zamanaşımı def'i kapsamında yalnız kira bedeli alacağı yönünden beş yıllık zamanaşımı süresi esas alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, dönemsel edim niteliğinde olmayan ve on yıllık zamanaşımı süresine tabi diğer alacak kalemleri yönünden de kira sözleşmesinden kaynaklandıkları gerekçesiyle beş yıllık zamanaşımı süresi uygulanarak karar verilmiş olması, usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davacı/birleşen davalının asıl davaya yönelik temyiz itirazlarının reddi ile asıl davaya ilişkin kararın 6100 sayılı HMK’nın 370/1 maddesi uyarınca ONANMASINA, ikinci bentte açıklanan nedenlerle birleşen davaya yönelik davacı/birleşen davalının tüm, davalı/birleşen davacının sair temyiz itirazlarının reddine, üçüncü bentte açıklanan nedenlerle 6100 sayılı HMK'nın 371. maddesi uyarınca temyiz olunan ilk derece mahkemesinin birleşen davaya ilişkin kararının davalı/birleşen davacı yararına BOZULMASINA, 1.200,10 TL bakiye temyiz harcının temyiz eden davacı/birleşen davada davalıya yükletilmesine, fazla alınan 507,65 TL temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde birleşen davada davacıya iadesine, dosyanın ilk derece mahkemesine gönderilmesine, 25/04/2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.