Danıştay 3. Daire 2017/2455 Esas 2021/2096 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2017/2455
Karar No : 2021/2096

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …Vergi Dairesi Müdürlüğü/…
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Madeni Yağ Petrol Ürünleri Kimya Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına yöneltilen istinaf başvurusuna ilişkin … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, 2015 yılının Ocak ila Mart, Mayıs, Temmuz, Ağustos ve Aralık dönemlerine ilişkin olarak 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 11. maddesinin 1-a bendi kapsamında yapılan ihracat tesliminden doğan alacaklarının vergi borçlarına mahsuben iadesi istemiyle yapılan başvurunun, beş kat teminat gösterilmesi halinde talebin yerine getirileceğinden bahisle reddine yönelik … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davacı şirketin, sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullandığından bahisle özel esaslara tabi mükellefler listesine alınması yönünde tesis edilen işlemlerin … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ve … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararlarıyla iptal edilerek genel esaslara geçirildiği halde, davacının iade taleplerinin, Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin özel esaslar bölümündeki usul ve esaslar doğrultusunda beş kat teminat gösterilmesi halinde yerine getirileceğine ilişkin dava konusu işlemin tesis edildiği olayda, özel esaslara tabi mükellefler listesine alınma işlemlerinin iptali üzerine genel esaslara göre işlem tesis edilmesi gerektiğinin açık olması ve idarenin mahkeme kararlarını geciktirmeksizin yerine getirmelerinin Anayasal zorunluluk olması karşısında ilgili dönemlere ilişkin ihracat istisnasından doğan katma değer vergilerinin mahsuben iade talebinin reddine ilişkin davalı idare işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusunun, usul ve hukuka uygun olduğu sonucuna varılan Vergi Mahkemesi kararının kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacının sahte ve muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme, kullanma ve olumsuz tespit durumu sebebiyle özel esaslar listesine alındığından mahsuben iade talebinin yerine getirilebilmesi için talep edilen tutarın beş katı tutarında teminat gösterilmesi gerektiği, yapılan işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Vergi Dava Dairesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Üçüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Davacı tarafından, 2015 yılının Ocak ila Mart, Mayıs, Temmuz, Ağustos ve Aralık dönemlerinde 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 11. maddesinin 1-a bendi kapsamında yapılan ihracat tesliminden doğan katma değer vergisi alacaklarının vergi borçlarına mahsuben iadesinin istenildiği, davalı idarece iade talep edilen tutarın beş katı teminat gösterilmesi halinde yerine getirileceğinden bahisle iade talebinin reddine yönelik … tarih ve …sayılı dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinde iptal davaları, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar olarak tanımlanmıştır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 32. maddesinde, bu kanunun 11, 13, 14, 15. maddeleri ile 17. maddesinin (4) numaralı fıkrasının (s) bendi uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisinin, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak katma değer vergisinden indirileceği, vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen katma değer vergisinin, Maliye Bakanlığı'nca tespit edilecek esaslara göre bu işlemleri yapanlara iade olunacağı, Maliye Bakanlığı'nın katma değer vergisi iadesini, hak sahiplerinin vergi ve sosyal sigorta prim borçları ile genel ve katma bütçeli daireler ile belediyelere olan borçlarına ya da döner sermayeli kuruluşlar ile sermayesinin % 51'i veya daha fazlası kamuya ait olan veya özelleştirme kapsamında bulunan işletmelerden temin ettikleri mal ve hizmet bedellerine ilişkin borçlarına mahsup suretiyle sınırlayabileceği hükme bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Yukarıda "Mevzuat" bölümünde yer verilen tanıma göre açılan bir iptal davasında iptali istenilen işlemin; yetki, şekil, sebep, konu ve maksat unsurları açısından ayrı ayrı hukuka uygun olup olmadıklarının denetlenmesi gerekmekte olup bu unsurlardan birisinde hukuka aykırılık bulunursa işlem iptal edilmelidir.
Hukuka uygunluk denetiminin yapılması gereken sebep unsuru idari yargıda; idareyi işlemi yapmaya iten saik olarak tanımlanmıştır. İdare tesis ettiği işlemi, gerçek ve hukuka uygun sebeplere dayandırmak zorundadır. Sebebin gerçek olması, varlığının usulüne uygun olarak yapılan tespitlerle ortaya konulmuş olması; hukuka uygun olması ise idarenin işlemi dayandırdığı sebebin, kanunda tesisi için dayanabileceği öngörülen sebeplerden olması anlamına gelmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, davacının ihracat istisnası kapsamında gerçekleştirdiği teslimlerden kaynaklanıp indirim yoluyla gideremediği katma değer vergisi alacağının, vergi borçlarına mahsup edilmesi yoluyla iadesini talep ettiği, istemin reddine ilişkin işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla iade alacaklarının vergi borçlarına mahsup edilmesine engel teşkil edecek herhangi bir vergi tekniği raporu, vergi inceleme raporu veya başkaca olumsuz bir tespitin bulunmadığı, aksine 2011 ve 2013 yıllarında sahte belge düzenleme ve kullanma yönünden yapılan tespitler nedeniyle özel esaslara tabi mükellefler listesine alınması işleminin mahkeme kararıyla iptal edildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davaya konu işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla davacı hakkında herhangi bir olumsuz tespit/rapor bulunmadığı olayda işlemin sebep unsurunun hukuka uygunluğundan bahsedilemeyeceğinden, işlemin yazılı gerekçeyle iptali yolundaki Vergi Mahkemesi kararına yöneltilen istinaf başvurusunun reddi yolundaki Vergi Dava Dairesi kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına yöneltilen TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE,
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, kararın taraflara tebliğini ve bir örneğinin de belirtilen Vergi Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine, 20/04/2021 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.