Danıştay 2. Daire 2021/4129 Esas 2021/1396 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/4129
Karar No : 2021/1396


KARARIN DÜZELTİLMESİNİ İSTEYEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına dair (Kapatılan) Danıştay Onyedinci Dairesinin 09/06/2016 günlü, E:2015/7869, K:2016/4523 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi gereğince düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem : Dava, Samsun ili, İlkadım ilçesi, … Mahallesi, … Karayolu ... km No:… adresinde "ikinci el oto satım" faaliyeti yürütülmek üzere işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin … günlü, … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti : ... İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; Samsun Büyükşehir Belediye Meclisince ikinci el oto alım satım işlerinin belli merkezlerde ve alanlarda yapılmasının karara bağlandığı ve bu amaca yönelik alan belirlemesi yapıldığı, söz konusu hususun kamu yararı ve belediyecilik hizmetlerinin yerine getirilmesinde daha etkin ve verimli olmayı sağlayacağı hususu göz önüne alındığında, davacının belirttiği adreste ikinci el oto alım satımı yapması yönünde işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmesi talebinin reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti : Davacının temyiz başvurusu üzerine, (Kapatılan) Danıştay Onyedinci Dairesinin 09/06/2016 günlü, E:2015/7869, K:2016/4523 sayılı kararıyla; 3572 sayılı Kanun uyarınca sıhhi işyerlerine, işyeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye büyükşehir belediyesi içinde kalan diğer belediye başkanlıklarının yetkili olduğunun hüküm altına alındığı; uyuşmazlıkta, ikinci el araba satım faaliyetine yönelik olarak ruhsat düzenleme yetkisinin büyükşehir belediyesi sınırları içerisindeki ilçe belediye başkanlığına ait olduğu, bu anlamda davacı tarafından yapılan başvurunun belirtilen adreste ikinci el araba satım faaliyeti yürütülemeyeceğinden bahisle reddi yolunda tesis edilen işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından; 5216 ve 5393 sayılı Kanunlarla, gayrısihhi işyerlerinin, eğlence yerlerinin, halk sağlığına ve çevreye etkisi olan diğer işyerlerinin kentin belirli yerlerine toplanmasının belediyelere görev olarak verildiği, İçişleri Bakanlığının 19/11/2008 günlü, 2008/71 sayılı genelgesiyle de, ikinci el oto galerilerinin kanun gereği yerleşim alanı dışına taşınması hususunda gerekli tedbirlerin alınmasının istenildiği, 14/02/2012 günlü, 4/79 sayılı Belediye Meclisi kararıyla Samsun Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçindeki Faaliyet Gösterecekleri Yerler Hakkındaki Yönetmeliğin yayımlanarak yürürlüğe girdiği, anılan Yönetmeliğin 5. maddesi uyarınca işletmelerin kendi istedikleri alanlarda istedikleri gibi bireysel faaliyette bulunmalarının söz konusu olmadığı; aynı Yönetmeliğin 6. maddesi uyarınca oto galericiler sitesine ve bu sitelerde faaliyet gösteren oto galerilerine, işyeri açma ve çalışma ruhsatının Büyükşehir Belediyesi tarafından verileceği; dolayısıyla mevzuat hükümlerine uygun olarak işlemlerin yapıldığı ve kamunun menfaatine olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davalı idarenin karar düzeltme isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen davada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesinin 1/c fıkrasına uygun bulunduğundan, davalı idarenin karar düzeltme isteminin kabulü ile (Kapatılan) Danıştay Onyedinci Dairesinin 09/06/2016 günlü, E:2015/7869, K:2016/4523 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlığın esası yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dosyanın incelenmesinden, Samsun ili, İlkadım ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi, No:… adresinde ikinci el araba satım işiyle iştigal eden davacı tarafından, faaliyetini … Karayolu ... km No:… adresinde devam ettirmek amacıyla, anılan adreste işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi için gerekli işlemin yapılması talebinde bulunduğu, davalı büyükşehir belediye başkanlığı tarafından, ilgili yönetmeliğin 6. maddesi uyarınca işlemlerin yapıldığı, söz konusu adreste ikinci el oto galeri faaliyeti göstermenin uygun olmadığından bahisle reddi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :
3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanunun 3. maddesinde; işyeri açma ve çalışma ruhsatını vermeye yetkili merciler sayılmış; (c) bendinde, belediye hudutları ve mücavir alan içinde kalan işyeri ve işletmelerden büyükşehir belediyesi olan yerlerde; 2'nci ve 3'üncü sınıf gayrisıhhi müesseseler için büyükşehir belediye başkanlığının; sıhhi ve sair işletmeler için ise büyükşehir belediyesi içinde kalan diğer belediye başkanlıklarının yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun, dava konusu işlemin tesis edildiği tarihteki haliyle, "Büyükşehir, ilçe ve ilk kademe belediyelerinin görev ve sorumlulukları" başlıklı 7. maddesinin ikinci fıkrasında "ilçe ve ilk kademe belediyelerinin görev ve yetkileri" sayılmış, (c) bendinde "sıhhi işyerlerini, 2 nci ve 3 üncü sınıf gayrisıhhi müesseseleri, umuma açık istirahat ve eğlence yerlerini ruhsatlandırmak ve denetlemek" hükmü yer almıştır.
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 6. maddesinde ise, "Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz. İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır." kuralı bulunmaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Uyuşmazlık konusu olayda, Samsun ili, İlkadım ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi, No:… adresinde ikinci el araba satım işiyle iştigal eden davacı tarafından, faaliyetini … Karayolu ... km No:… adresinde devam ettirmek amacıyla, anılan adreste işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi için 13/06/2012 tarihli dilekçe ile Samsun Büyükşehir Belediyesine başvuruda bulunulduğu ve anılan başvurunun dava konusu işlemle reddedildiği anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinde, bahsi geçen ikinci el araba satım faaliyetine yönelik olarak ruhsat düzenleme yetkisinin büyükşehir belediyesi sınırları içerisindeki ilçe belediye başkanlıklarına ait olduğu ve yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamayacağı ve çalıştırılamayacağı kurallarına yer verilmiştir.
Her ne kadar davacının ruhsat talebi, söz konusu adreste ikinci el oto galeri faaliyeti göstermenin uygun olmadığı gerekçesiyle reddedilmiş ise de; anılan ruhsatı verme hususunda Samsun Büyükşehir Belediyesinin yetkisinin bulunmadığı göz önüne alındığında, işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi talepli başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmadığından, davanın reddi yolunda verilen Mahkeme kararında da sonucu itibarıyla hukuki isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE,
2. ... İdare Mahkemesi'nce verilen ve hüküm fıkrası itibarıyla hukuka uygun bulunan … günlü, E:…, K:… sayılı kararın YUKARIDA BELİRTİLEN GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, karar düzeltme aşamasında davalı idarece yapılan giderlerin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, 20/04/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :

Dosyanın incelenmesinden; Samsun ili, İlkadım ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi, No:… adresinde ikinci el araba satım işiyle iştigal eden davacı tarafından, faaliyetini … Karayolu ... km No:… adresinde devam ettirmek amacıyla, anılan adreste işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi için gerekli işlemin yapılması talebinde bulunduğu, davalı Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından, 14/02/2012 günlü, 4/79 sayılı Belediye Meclisi kararıyla; Samsun Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçindeki Faaliyet Gösterilecekleri Yerler Hakkındaki Yönetmeliğin 6. maddesi uyarınca söz konusu adreste ikinci el oto galeri faaliyeti gösterilmesinin uygun olmadığından bahisle istemin reddi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun, "Büyükşehir, ilçe ve ilk kademe belediyelerinin görev ve sorumlulukları" başlıklı 7. maddesinin ikinci fıkrasında "ilçe ve ilk kademe belediyelerinin görev ve yetkileri" sayılmış, (c) bendinde ise "sıhhi işyerlerini... ruhsatlandırmak ve denetlemek" hükmüne yer verilmiştir.
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğinin Ek-1 'inde, oto galericiliği sıhhi müessese olarak gösterilmiştir.
İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinde; iptal davasının, İdarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından” açılabileceği düzenlenmiş olup, idari davalarda, idari işlemin hukuka uygunluk denetimi; yetki, şekil, sebep, konu ve maksat unsurları yönünden yapılmaktadır.
İptal davalarının objektif özelliği gereği, iptal davalarında hukuka aykırılık tespit edilerek giderilmekte, davanın çözümü için her çeşit inceleme ve araştırma kendiliğinden yapılmaktadır. İdari işlemin hukuki denetimi yapılırken; işlemin taraflar açısından doğurduğu sonuç değil, işlemin hukuka uygun olup olmadığı araştırılmaktadır. Bu kapsamda, işlemin idarece, kendiliğinden veya başvuru üzerine tesis etmiş olması da bir farklılık doğurmamaktadır.
Uyuşmazlıkta; davacının araba alım-satım faaliyetine yönelik olarak ruhsat verilmesi istemiyle Samsun Büyükşehir Belediyesine başvurulduğu, bu ruhsatı düzenleme yetkisinin büyükşehir belediyesi sınırları içerisindeki ilçe belediye başkanlığına ait olduğu halde; Samsun Büyükşehir Belediye Başkanlığınca davacı isteminin, belirtilen adreste ikinci el araba alım-satım faaliyeti yürütülemeyeceğinden bahisle reddedildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; davacı isteminin, davalı Samsun Büyükşehir Belediye Başkanlığınıca belirtilen adreste oto galericiliği ruhsatı verilmesi konusunda yetkilerinin bulunmadığı belirtilerek reddi gerekirken, belirtilen adreste ikinci el araba alım-satım faaliyetinin yapılamayacağı sebep gösterilmek suretiyle tesis edilen işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı açıktır.
Öte yandan, davalı idarenin yetkili olmadığı konuda, davacının isteminin sebep gösterilerek reddinin bu davanın açılmasına sebebiyet verdiği ve davacının yetkili idareye başvurusunu da geciktirdiği görülmektedir.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin karar düzeltme isteminin reddi gerektiği oyu ile aksi yöndeki Daire kararına katılmıyorum.