Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2022/1118 Esas 2022/3938 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 4. HUKUK DAİRESİ
DAVACILAR :


Taraflar arasında ilk derece mahkemesinde görülen asıl davada alacak, tespit birleşen davada itirazın iptali davasında verilen asıl davanın reddine, birleşen davanın kabulüne dair verilen karar hakkında bölge adliye mahkemesi tarafından yapılan istinaf incelemesi sonucunda; asıl davada davacılar, birleşen davada davalıların istinaf başvurusunun reddine yönelik olarak verilen kararın, süresi içinde davalı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Asıl davada davacılar, davalı ile murisleri ... ... arasında Ankara ili, ... ilçesi, Üreğil Mah. 35580 ada 10 parselde yer alan 358 m2 arsası ve üzerinde yer alan taşınmazının üzerine davalı ... tarafından ... dönüşüm kapsamında konut yapılması için yeni ... ... dönüşüm projesi arsa ve tesis karşılığı konut sözleşmesi imzalandığını buna göre; taşınmazın mülkiyetini davalıya devredeceğini, taşınmaz üzerinde yer alan binanın da yıkılarak enkaz/tesis bedelinin Belediye tarafından ödeneceğini, karşılık olarak 358m2 arsa karşılığı 200 m2 için bir adet 80m2'lik konut verilmesi kararlaştırıldığını, eksik kalan 42m2 için sözleşmede belirlenen toplam 5.040,00 TL fark bedelin enkaz/tesis bedelinden düşülerek ödendiğini, bu nedenle ödenmesi gereken 41.346,59 TL'den düşülmek suretiyle enkaz/tesis bedeli olarak 36.306,59 TL ödendiğini, taşınmazının ne zaman yıkılacağı belli olmadığı ve mahallin inşaat alanına dönmesi nedeniyle taşınmazını tahliye ettiğini, davalı ...'nin haber vermeden taşınmazı yıktığını, bunun üzerine sözleşmede belirtilen kira bedelinin ödenmesi için dava açtığını, yargılama devam ederken davalı ...'nin sözleşmeyi tek taraflı olarak feshettiğini bildirdiğini ve Ankara 7. İcra Müdürlüğü'nün 2016/18188 Esas sayılı dosyası ile aleyhine enkaz bedelinin iadesi için icra takibi başlattığını, takibe itiraz ettiklerini, davalı ... tarafından sözleşmenin haksız olarak feshedildiğini ileri sürerek, sözleşminin feshinin haksız olduğunun tespiti, bilirkişi incelemesi ile belirlenecek bedele ilişkin fazlaya ilişkin hakları ve ıslah hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 50.000 TL müspet zarar bedelinin fesih tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemişlerdir.
Birleşen dosyada davacı ... Vekili , davalıların murisi ... ... ile yapılan 06.05.2008 tarihli sözleşme gereğince muris ... ...'e 36.306,59 TL enkaz bedeli ödendiğini, ... ...'in akdedilen sözleşme hükümlerine bağlı kalmadığını, kira yardımı talep ettiğini, Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2014/389 E. sayılı dosyasında talebinin haksız olduğunun belirlendiğini, sözleşmenin Belediye Encümeni 'nin 01.08.2013 tarihli kararı ile haklı olarak feshedildiğini, davalıların murisine yapılan tebligata rağmen ödenen enkaz bedelinin iade edilmediğini bu sebeple Ankara 7. İcra Müdürlüğü'nün 2016/18188 sayılı icra takibine başlanıldığını, ancak davalıların borca itirazı ile takibin durduğunu ileri sürerek, itirazın iptali ile takibin devamına, %40 icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini istemiş, asıl davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İlk derece mahkemesince, asıl davanın reddine, Birleşen Ankara 18. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/473 Esas sayılı dava dosyasında, Davacının birleşen Ankara 18. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/473 esas sayılı davasının kabulü Ankara 7. İcra Müdürlüğünün 2016/18188 esas sayılı dosyasında takibe yapılan itirazın iptaline, (davalının tapusunu geri almak üzere dava açmakta muhtariyetine), İcra inkar tazminatı talebinin reddine, karar verilmiş, kararın asıl davada davacı-birleşen davada davalılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 4.H.D.'nin kararı ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş; hüküm, bu kez asıl davada davacılar -birleşen davada davalılar vekilince temyiz edilmiştir.
Asıl dava, Yeni ... ... Dönüşüm projesi kapsamında taraflarca imzalanan 06.05.2008 tarihli sözleşmenin davalı ... tarafından haksız olarak feshedildiğinin tespiti ile müspet zararların tazmini, birleşen dava ise 06.05.2008 tarihli sözleşmenin feshi nedeniyle, bu sözleşme gereğince muris ... ...'e ödenen 36.306,59 TL enkaz bedelinin tahsili için başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali talebidir.
06/05/2008 tarihli Yeni ... ... Dönüşüm Projesi Arsa ve Tesis Karşılığı Konut Sözleşmesinin Hak Sahibi ... ...’in Taahhütleri başlıklı 1. maddesinin B bendinde ''Yeni ... ... Dönüşüm Projesi İmar Planı ve buna dayalı kamulaştırma işlemleri ile ilgili olarak iptal ya da bedel artırımı davası için idari yargı yoluna gitmeyecektir'' şeklinde düzenleme yer almaktadır. Muris tarafından imzalanan 2008 tarihli taahhütnamede ise ''….Yeni ... ... Dönüşüm Projesi kapsamında adıma kayıtlı olan ancak, yapmış olduğum konut sözleşmesi gereği belediyeniz mülkiyetine geçen …..adresindeki ….analiz numaralı tesisinizi, belediyenizce belirlenecek yıkım tarihlerini, Yeni ... ... Dönüşüm
Projesi Ofis binası, bağlı bulunduğunuz ofis binası, bağlı olduğunuz mahalle Muhtarlığında liste halinde asılması veya ilgili mahalde anons yoluyla bildireceği tarihe kadar kullanmaya devam edeceğimizi, bu süre içerisinde tesisi kendi isteğimle bile boşaltsam dahi Belediyenizden herhangi bir kira ve lojman talebinde bulunmayacağımı, Belediyenizin tahliye tarihini yukarıda belirtilen yollarla açıklamasına müteakip 30 gün içerisinde tesisin elektrik, su, doğalgaz, telefon ve vergi ilişiklerini kestirerek boş olarak Belediyenize teslim edeceğimi kabul ve taahhüt ederim.'' şeklinde yazılıdır.
İlk Derece Mahkemesince, Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2014/389 Esas sayılı onanmış hükmü dikkate alındığında davacının kira yardımına hak kazanmadığı, bunun sebebinin de konutların yıkımı için gereken duyuru yapılıncaya kadar bu konutu ve tesisleri kullanmayı sürdüreceği, duyuru dışında boşaltsa dahi kira talebine bulunmayacağını taahhüt ettiği, bu taahhüdün 06/05/2008 tarihli sözleşmenin konutun ilişikleri kesildikten sonra boş olarak teslimi halinde enkaz bedelinin ödeneceği yolundaki hükmünü değiştirir nitelikte olduğu, bu karar dikkate alındığında davacının taraflar arasındaki akdi ilişkiye ve taahhütnameye uygun davrandığından bahsedilemeyeceği, bu sebeple davalı idare lehine fesih sebebinin bulunduğu gerekçesi ile asıl davanın reddine, birleşen dava yönünden murisin taahhüdüne uygun davranmadığı ve Belediye'nin fesih iradesinde haklı olduğu, taraflar arasındaki sözleşme feshedildiğinden sözleşmenin gerçekleşmesi için tarafların verdiklerini geri alabileceği gerekçesi ile birleşen davanın kabulüne karar verilmiş ise de; yukarıda bahsedilen sözleşme maddesinde hak sahibinin kamulaştırma işlemleri ile ilgili olarak sadece iptal ya da bedel artırımı davası için idari yargı yoluna gitmeyeceği şeklinde düzenleme mevcut olup, kira yardımı için alacak dava açılmasını engelleyen bir düzenleme mevcut değildir. Hak sahibinin anayasal bir hak olan dava açma hakkını kullanması haklı fesih sebebi olamayağı gibi Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2014/389 Esas sayılı davası,davacının taahhütnameye göre taşınmazını erken teslim ettiğinden kira yardımına hak kazanamayacağı gerekçesiyle red edilmiş olup sözkonusu karar kira alacağına ilişkindir. Hal Böyle olunca mahkemece; aslı ve birleşen davada; sözleşmenin haksız olarak feshedildiği kabul edilerek karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
İlk derece mahkemesi kararının, yukarıda açıklanan nedenlerle bozulmasına karar verilmiş olduğundan, HMK'nın 373. maddesinin birinci fıkrası uyarınca, iş bu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin bölge adliye mahkemesi kararının da kaldırılmasına karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle ilk derece mahkemesince verilen karara yönelik istinaf başvurusunun reddine dair İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesinin 24/12/2021 gün Esas, 202 2019/2663 Esas, 2021/3332 Karar sayılı kararının kaldırılarak ilk derece mahkemesinin kararın BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz edene iadesine, HMK’nın 373/1. maddesi uyarınca dava dosyasının ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin bölge adliye mahkemesine gönderilmesine, 21/04/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.