MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL

Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın reddine ilişkin olarak verilen karar davacı ve davalılar vekilleri tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ..."ın raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;
-KARAR-
Dava, vekalet görevinin kötüye kullanılması hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
Davacı, ... 2. Noterliğinin 23.10.2014 tarihli vekaletnamesi ile vekil olarak tayin ettiği davalılardan ...’ın vekalet görevini kötüye kullanmak suretiyle adına kayıtlı ... parsel sayılı taşınmazını satış yolu ile diğer davalı ...’a devrettiğini, yapılan devir işleminden dolayı kendisine bilgi verilmediği gibi herhangi bir ödeme de yapılmadığını, davalıların el ve işbirliği içerisinde hareket ederek kendisini zarara uğrattıklarını ileri sürerek dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
Davalı ..., dava konusu taşınmazı yatırım amaçlı olarak, davacı tarafından diğer davalıya verilen vekaletnameye güvenerek ve iyiniyetle, bedeli karşılığında satın aldığını, satış bedeli olarak kararlaştırılan 280.000 TL’yi diğer davalı ...’a elden ödediğini, diğer davalı ..., davacı ile aralarında uzun zamadır gayrımenkul alım - satımı nedeniyle ilişki bulunduğunu, dava konusu satış işleminin usulüne uygun şekilde düzenlenmiş vekalet ilişkisi içinde yapıldığını, satış hakkında davacıya bilgi verildiğini, satış nedeniyle diğer davalıdan 280.000 TL alındığını, bu parayı davacıya vermekte geciktirdiğini belirterek davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, iddianın ispatlanamadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
Dosya içeriğinden ve toplanan delillerden, davacının ... 2.Noterliği’nin 23.10.2014 tarihli vekaletnamesi ile dava konusu taşınmazın satış işlemleri için vekil olarak tayin ettiği davalılardan ...’ın, davacı adına kayıtlı çekişme konusu ... parsel sayılı taşınmazı diğer davalı ...’a 28.11.2014 tarihli satış işlemi ile temlik ettiği, daha sonra yine ... 2.Noterliği’nin 23.12.2014 tarihli azilnamesi ile davalı ...’ın vekalettten azledildiği, davalı ... tarafından dava konusu taşınmazın bedeli olarak diğer davalıdan alınan 280.000 TL nin davacıya verilmediğinin belirtildiği anlaşılmaktadır.
Borçlar Kanununun temsil ve vekalet akdini düzenleyen hükümlerine göre, vekalet sözleşmesi büyük ölçüde tarafların karşılıklı güvenine dayanır. Vekilin borçlarının çoğu bu güven unsurundan, onun vekil edenin yararına ve iradesine uygun davranış yükümlülüğünden doğar.
6098 s. Türk Borçlar Kanununda (TBK) sadakat ve özen borcu, vekilin vekil edene karşı en önde gelen borcu kabul edilmiş ve 506. maddesinde (818 s. Borçlar Kanununun 390.) maddesinde aynen; "Vekil, vekâlet borcunu bizzat ifa etmekle yükümlüdür. Ancak vekile yetki verildiği veya durumun zorunlu ya da teamülün mümkün kıldığı hâllerde vekil, işi başkasına yaptırabilir.
Vekil üstlendiği iş ve hizmetleri, vekâlet verenin haklı menfaatlerini gözeterek, sadakat ve özenle yürütmekle yükümlüdür.
Vekilin özen borcundan doğan sorumluluğunun belirlenmesinde, benzer alanda iş ve hizmetleri üstlenen basiretli bir vekilin göstermesi gereken davranış esas alınır." hükmüne yer verilmiştir. Bu itibarla vekil, vekil edenin yararına ve iradesine uygun hareket etme, onu zararlandırıcı davranışlardan kaçınma yükümlülüğü altındadır. Vekâletin kapsamı, sözleşmede açıkça gösterilmemişse, görülecek işin niteliğine göre belirlenir. (TBK"nin 504/1) Sözleşmede vekaletin nasıl yerine getirileceği hakkında açık bir hüküm bulunmasa veya yapılan işlem dış temsil yetkisinin sınırları içerisinde kalsa dahi vekilin bu yükümlülüğü daima mevcuttur. Hatta malik tarafından vekilin bir taşınmazın satışında, dilediği bedelle dilediği kimseye satış yapabileceği şeklinde yetkili kılınması, satacağı kimseyi dahi belirtmesi, ona dürüstlük kuralını, sadakat ve özen borcunu göz ardı etmek suretiyle, makul sayılacak ölçüler dışına çıkarak satış yapma hakkını vermez. Vekil edenin yararı ile bağdaşmayacak bir eylem veya işlem yapan vekil değinilen maddenin son fıkrası uyarınca sorumlu olur. Bu sorumluluk BK"de daha hafif olan işçinin sorumluluğuna kıyasen belirlenirken, TBK"de benzer alanda iş ve hizmetleri üslenen basiretli bir vekilin sorumluluğu esas alınarak daha da ağırlaştırılmıştır.
Öte yandan, vekil ile sözleşme yapan kişi 4721 s. Türk Medeni Kanunu"nun (TMK) 3. maddesi anlamında iyi niyetli ise yani vekilin vekalet görevini kötüye kullandığını bilmiyor veya kendisinden beklenen özeni göstermesine rağmen bilmesine olanak yoksa, vekil ile yaptığı sözleşme geçerlidir ve vekil edeni bağlar. Vekil vekalet görevini kötüye kullansa dahi bu husus vekil ile vekalet eden arasında bir iç sorun olarak kalır, vekil ile sözleşme yapan kişinin kazandığı haklara etkili olamaz.
Ne var ki, üçüncü kişi vekil ile çıkar ve işbirliği içerisinde ise veya kötü niyetli olup vekilin vekalet görevini kötüye kullandığını biliyor veya bilmesi gerekiyorsa vekil edenin sözleşme ile bağlı sayılmaması, TMK"nin 2. maddesinde yazılı dürüstlük kuralının doğal bir sonucu olarak kabul edilmelidir. Söz konusu yasa maddesi buyurucu nitelik taşıdığından hakim tarafından kendiliğinden (resen) göz önünde tutulması zorunludur. Aksine düşünce kötü niyeti teşvik etmek en azından ona göz yummak olur. Oysa bütün çağdaş hukuk sistemlerinde kötü niyet korunmamış daima mahkum edilmiştir. Nitekim uygulama ve bilimsel görüşler bu yönde gelişmiş ve kararlılık kazanmıştır.
Somut olaya gelince; 4721 sayılı TMK’nın 6. maddesi ile 6100 sayılı HMK’nın 190. maddesi uyarınca herkes iddiasını ispatla mükelleftir. Davacı tarafın dava dilekçesinde tanık ve keşif deliline dayanmasına rağmen, mahkemece davacıya tanık isimlerini bildirmesi için usulüne uygun süre verilmediği, öte yandan keşif yapılarak dava konusu taşınmazın gerçek değeri belirlenmeden sonuca gidildiği anlaşılmaktadır.
Hal böyle olunca, davacıya tanıklarını bildirmesi için usulüne uygun süre verilmesi, bildirilmesi halinde tanıkların dinlenmesi, mahallinde usulüne uygun keşif yapılarak dava konusu taşınmazın satış tarihindeki rayiç değerinin belirlenmesi ve toplanan diğer deliller ile birlikte yukarıda açıklanan ilkeler çerçevesinde değerlendirilerek, davalıların el ve işbirliği içerisinde hareket edip etmediklerinin ve davacının zararlandırılıp zararlandırılmadığının tespit edilmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik araştırma ile yetinilerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
Davacının yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerden ötürü (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK"un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalıların sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 12/02/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.