21. Hukuk Dairesi 2018/6035 E. , 2019/7375 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ:İş Mahkemesi
TÜRK MİLLETİ ADINA
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde 02/07/2012-21/03/2013 tarihleri arasında geçen kuruma bildirilmeyen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme bozmaya uyarak ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
KARAR
Dava, davacının davalı işverene ait işyerinde reklam ve iletişim yönetmeni olarak en son aylık 1500 Lira ücretle 02/07/2012-21/03/2013 tarihleri arasında geçen ve davalı Kuruma bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece davacı ile davalı arasındaki ilişkinin hizmet akdi şartlarını taşımadığı, ortaklık ilişkisi bulunduğu gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.Dosyadaki kayıt ve belgelerden;davacı adına davalı işyerinden Kuruma bildirilen hizmet bulunmadığı,davacı tanıklarının, davalının işlettiği reklam ajansında davacının hizmet akdiyle çalıştığını beyan ettikleri,davalı tanıklarınca ise davacı ile davalının aynı ofiste ortak olduğunun ifade edildiği, mahkemece Dairemizin 2015/4160 Esas sayılı bozma ilamına uyularak yapılan yargılamada, komşu işyeri araştırmasında tespit edilen tanıkların bir kısmının davacının kendilerine davalının ortağı olarak tanıştırıldığını,bir kısmının ise davalıyı iş yeri sahibi olarak bildiğini, bir ortağı olup olmadığını bilmediğini beyan ettiği anlaşılmaktadır.
Dosyaya sunulan yazılı delillerden,davalı işverenin sahibi olduğu ... Ajans tarafından yayınlanan pozitif sağlık isimli derginin imtiyaz sahibi ve yayın yönetmeni (sorumlu) olarak davalının ,reklam ve iletişim yönetmeni olarak davacının adının gösterildiği görülmektedir. Davalı tarafından ortaklık ilişkisi olduğuna delil teşkil etmesi bakımından davacıya yapılan ödemeleri gösteren dekontlar sunulmuştur. Dekontların incelenmesinde ödemelerin 122 TL,140 TL vs.şeklinde olup , en yüksek miktarın 1000 TL hesaptan kazanç açıklaması ile yapıldığı ve miktar olarak kar payı ödemesine de ücret ödemesine de benzemediği anlaşılmaktadır. Ödemeler,10.07.2012-27.03.2013 tarihleri arasını kapsamaktadır. Bilirkişi tarafından davalı işyerinin yevmiye defter kayıtları,banka kayıtları üzerinde inceleme yapılmış,hesaptan kazanç açıklaması bulunan dekontların hiçbirinin 2012-2013 yılı yevmiye defterinde kayıtlı olmadığı,yevmiye defterinde ne maaş ne de ortaklık adına bir kayıt gerçekleşmediği,ücret ile ilgili bir tahakkuk ve ödeme olmadığı,2012 ve 2013 yıllarında şirkette kar payı dağıtımı yapılmadığı,dosyaya sunulan banka dekontlarının resmi defterlerde yer almadığı belirtilmiştir. Davacının vergi kaydı olmadığı, davalı ...’ın 08.02.2008-31.11.2010 ve 08.07.2011-31.12.2014 arası reklam ajansı faaliyetinden vergi kaydı bulunduğu görülmüştür.
Davalının reklam ajansı olarak vergi kaydı olduğu,her ne kadar davacı ile aralarındaki ilişkinin adi ortaklık ilişkisi olduğu ileri sürülse de bu ortaklığa ilişkin bir kar payı ödemesi yapılmaması,davalı tarafından sunulan dekontların da bu nitelikte değerlendirilemediği,yazılı deliller ve tanık anlatımları birlikte ele alındığında davacının çalışmasının hizmet akdi olarak kabul edilmesi ve buna göre davacının davalı işyerinde tespiti istenen dönemde ne kadar süre çalıştığının araştırılması gerektiği sonucuna varılmıştır.Yapılacak iş,komşu işyeri araştırması ile tespit edilen diğer tanıkları da dinlemek,davalı işyerinin iş ilişkisi içinde olduğu işyerlerini ,özellikle çıkarılan dergide birlikte çalışılan kişileri tespit ederek beyanlarını almak, prime esas kazanç istemi bakımından ise ,ücret miktarı HMK’nın Geçici 1"inci maddesinin ikinci fıkrası delaletiyle HUMK 288"inci maddesinde (6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 200"üncü maddesi) belirtilen sınırları aşıyorsa, tespiti gereken gerçek ücretin; hukuksal geçerliliğe haiz olarak düzenlenmiş bulunmak kaydıyla işçinin imzasının bulunduğu aylık ücreti gösteren para makbuzları, banka kayıtları, ticari defter kayıtları, ücret bordroları gibi belgelerle ispatı mümkün olduğundan,yazılı delille ispatlanamaması halinde asgari ücretle çalıştığını kabul ederek karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine 02/12/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.