Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2021/5611 Esas 2022/2547 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : ADANA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 6. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ADANA 7. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında ilk derece mahkemesinde görülen sözleşme imzalanması talebinin reddi işleminin iptali davasının yargı yolu yönünden reddine dair verilen karar hakkında bölge adliye mahkemesi tarafından yapılan istinaf incelemesi sonucunda; davacı tarafın istinaf başvurusunun reddine yönelik olarak verilen kararın, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı; 2013 yılında ...Eczanesi ile eczacılık faaliyetine başladığını, 26/08/2016 tarihinde eczanesini kapattığını, yeniden mesleğini icra etmek için eczanesini açtığını ve sözleşme imzalamak için 15/05/2018 tarihinde gerekli belgelerle birlikte başvurduğu davalı kurum tarafından talebinin uygun görülmediğinin bildirildiğini, ret cevabında hiçbir gerekçe göstermediğini, kurum ile mensubu olduğu Türk Eczacılar Birliği arasındaki protokol gereği başvuru yapılması ve ilgili belgelerin sunulması halinde davalı kurumun eczanelerle sözleşme yapma mecburiyeti olduğunu, tüm belgelerin özellikle de eczacı odasından alınan "Sözleşmeye engel yoktur" belgesinin sunulmuş olmasına rağmen davalı kurumca talebinin haksız ve hukuka aykırı olarak reddedildiğini ileri sürerek, davalı kurumun 27/06/2018 tarihli ve 6640055 sayılı kararının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı; davacı hakkında yapılan soruşturma nedeniyle sözleşme yapılmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
İlk derece mahkemesince; işin sözleşmeye bağlanmasından önce geçen süreçte ortaya çıkacak ihtilafların kamu gücüne dayalı, re'sen ve tek yanlı olması nedeniyle idari işlem niteliğini taşıması karşısında idari yargıda, sözleşmenin imzalanmasından sonra ortaya çıkacak ihtilaflarda sözleşme ve protokol hükümleri ile özel hukuk kuralları uyarınca adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği gerekçesiyle, açılan davanın yargı yolu yönünden reddine karar verilmiş; karara karşı, davacı tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur.
Bölge adliye mahkemesince; davalı işleminin, idari işlem niteliğini taşıması karşısında, yargısal denetimin idare hukuku ilkelerine göre idari yargı yerlerince yapılacağı, ilk derece mahkemesi kararının yerinde olduğu gerekçesiyle, davacının istinaf başvurusunun reddine karar verilmiş; karar, davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Uyuşmazlık; davacı tarafından davalı kurumun sigortalılarına ilaç temin etmek için protokol imzalanması yönünde yapılan başvurunun, davalı kurum tarafından reddine dair tesis edilen işlemin iptali istemine ilişkindir.
Uyuşmazlığın çözümü için öncelikle eczacı olan davacının, davalı idare ile sözleşme yapmak için yapmış olduğu başvurunun reddine dair işlemin iptali için açmış olduğu eldeki davada, adli yargının mı idari yargının mı görevli olup olmadığı hususunun irdelenmesinde fayda bulunmaktadır.
Bilindiği gibi, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun ''Sağlık hizmetlerinin sağlanma yöntemi ve sağlık giderlerinin ödenmesi'' başlıklı 73 ncü maddesinin birinci fıkrasında; Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sağlık hizmetleri karşılanan genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ilaç ve diğer sağlık hizmetlerinin sağlık hizmeti sunucuları ile yapılacak sözleşme veya protokol ile karşılanacağı kurala bağlanmıştır.
Aynı Kanun'un 3 üncü maddesinin yirmi beşinci fıkrasında; eczaneler, sağlık hizmeti sunucusu olarak belirlenmiştir.
6643 sayılı Türk Eczacıları Birliği Kanunu’nun 39 uncu maddesinin (j) bendi ile Türk Eczacıları Birliği Merkez Heyeti, ''Eczanelerden sağlık hizmeti satın alacak bütün kamu ve özel kurum ve kuruluşlarla anlaşmalar yapmak, imzalanan protokole uygun tip sözleşmeleri bastırmak ve belirleyeceği bedel karşılığı eczanelere dağıtmak''la görevlendirilmiştir.
5510 sayılı Kanun'un 73 ncü maddesi ile 6643 sayılı Türk Eczacıları Birliği Kanunu'nun 39/j maddesine dayanılarak Sosyal Güvenlik Kurumu ile Türk Eczacıları Birliği tarafından imzalanan ''Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamındaki Kişilerin Türk Eczacıları Birliği Üyesi Eczanelerden İlaç Teminine İlişkin Protokol'' ile davalı kurum tarafından sağlık hizmetleri karşılanan, genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ilaçlarının eczanelerden temin edilmesine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
Sosyal Güvenlik Kurumu ile Türk Eczacılar Birliği arasında imzalanan ve temin edilecek ilaçlarla ilgili olarak eczanelerle yapılacak sözleşmeye ilişkin usul ve esaslar ile karşılıklı hak ve yükümlülüklerin belirlendiği bu protokole istinaden, eczacılar ile davalı kurum arasında imzalanan sözleşme, iki taraflı irade ile oluşan ve özel hukuk hükümlerine tabi olan bir sözleşmedir.
Somut olayda; davacının talebi, davalı tarafından sözleşme imzalanması talebinin reddine yönelik olarak çıkarılan çekişmenin giderilmesine yöneliktir. Bu durumda uyuşmazlıkta adli yargı görevli olduğundan, ilk derece mahkemesince, işin esası incelenmesi ve ulaşılacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde tarar verilmiş olması, doğru görülmemiş bozmayı gerektirmiştir.
İlk derece mahkemesi kararının, yukarıda açıklanan nedenlerle bozulmasına karar verilmiş olduğundan, işbu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin bölge adliye mahkemesi kararının da kaldırılmasına karar verilmiştir.
2- Bozma nedenine göre, davacının diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle 6100 sayılı HMK'nın 373 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca temyiz olunan bölge adliye mahkemesi kararının KALDIRILMASINA, aynı Kanun'un 371 inci maddesi uyarınca ilk derece mahkemesi kararının davacı yararına BOZULMASINA, ikinci bentte açıklanan nedenle davacının diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de bölge adliye mahkemesine gönderilmesine, 22/03/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.