Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2021/4843 Esas 2022/2097 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 19.HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : İSTANBUL 9. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında ilk derece mahkemesinde görülen sözleşmenin süreli feshi işleminin iptali davasının reddine dair verilen karar hakkında bölge adliye mahkemesince yapılan istinaf incelemesi sonucunda; davacı tarafın istinaf başvurusunun reddine yönelik olarak verilen kararın süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı; ...Eczanesi’nin sahibi olduğunu, Kuruma sahte reçete ve sahte kupür faturalandırdığı gerekçesiyle Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2007 yılı protokolünün 6.3.23. maddesi uyarınca Kurumca sözleşmesinin 3 yıl süre ile feshi işlemi uygulandığını ancak Kurum işleminin haksız olması nedeniyle fesih işleminin iptalini istemiştir.
Davalı; Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde düzenlenen 44 adet raporun sahte olduğunun anlaşılması üzerine yapılan inceleme neticesinde 24 adet sahte rapora istinaden düzenlenen reçetelerin davacı eczaneden Kurumlarına faturalandırıldığını, ayrıca fatura edilen reçetelerde 294 adet sahte kupür bulunduğunun tespit edildiğini, alınan hasta beyanlarına göre eczane çalışanı ve eczacının eşi tarafından hastaların bilgisi dışında reçete düzenlettirildiğinin anlaşılması nedeniyle uygulanan cezai işlemin yerinde olduğunu beyan ederek davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece; eczacı olan davacının TTK’ya göre tacir sıfatına haiz olduğu, bu nedenle TTK md. 18 gereğince basiretli bir tacir gibi davranma yükümlülüğü bulunduğu, yanında çalışanlar bakımından ise TBK md. 66 gereğince adam çalıştıran sıfatı ile kusurlu olarak sorumlu olduğu, ayrıca eczane çalışanlarının görevlerini yerine getirirken gerekli özeni göstermediği ve sahte raporlara ilişkin olarak kusurlu davrandıkları, bu şekilde davacının sözleşme ile üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmediği, eczaneye gelenler tarafından
kendilerine ibraz edilen sahte reçete ve raporlarda belirtilen ilaçları teslim ederken sözleşmeye ve dürüstlük kuralına aykırı davrandıkları, dolayısıyla yerine getirilmeyen yükümlülüklerin sözleşmenin haklı nedenle feshine neden olduğu tespit edilmiş olup, açılan davanın reddine karar verilmiştir.
İlk derece mahkemesinin kararına karşı, davacı tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.
Bölge adliye mahkemesince; davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş ve hüküm, davacı tarafça temyiz edilmiştir.
Kuruma fatura edilen reçetelerin ve dayanağı raporların sahte olup olmadığına ve bu sahteciliğin eczacı veya çalışanları tarafından yapılıp yapılmadığına ilişkin davacı ve kalfası ... hakkında İstanbul 18. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 2009/20 esas sayılı dosyasında açılan kamu davasında davacının delil yetersizliğinden beraat ettiği ancak kararın temyiz edilmesi üzerine Yargıtay Kapatılan 15. Ceza Dairesi’nin 2019/297 esas, 2019/13895 karar sayılı ilamı ile “tüm dosya kapsamı doğrultusunda; sanıklar ...,...,..., ...'nun, sahte sağlık kurulu raporu temin ettikleri ve temin ettikleri raporları kullanmak suretiyle de menfaat temin ettikleri, sanık ...,'un ise sanıklar ..., ..., ...'na yardımda bulunduğu, savunmaları cezalandırılmaktan kaçınmaya yönelik ve soyut olan sanıkların, resmi belgede sahtecilik ve nitelikli dolandırıcılık suçlarından gerçek zarar tesbit edilmek suretiyle mahkumiyeti yerine yetersiz gerekçe ile beraat hükmü verilmesi kanuna aykırıdır” gerekçesiyle bozulduğu anlaşılmaktadır.
Hukuk hakimi T.B.K.’nun 53. maddesi uyarınca ceza mahkemesinde verilen beraat kararı ile bağlı değilse de, mahkumiyet ve tespit edilen maddi olgularla bağlıdır. Her ne kadar davacı hakkındaki ceza yargılaması henüz sona ermemişse de, Kurum tarafından alınan hasta beyanlarını doğrulayan; ceza dosyasında yer alan bozma ilamı ile tanık sıfatıyla dinlenen hasta...’ın hastaneye gitmeden davacının kalfası tarafından kendisine rapor çıkartıldığına dair anlatımı ve davacının annesi için de sahte rapor düzenlenmiş olması karşısında artık ceza davasının kesinleşmesinin beklenmesi gerekmediği, davacının Kuruma kasıtlı olarak sahte reçete faturalandırdığının eldeki delillerle sabit olduğu, bu nedenle de mahkemece davacı hakkında Kurumca cezai işlem uygulanmasının yerinde olduğuna dair karar verilmiş olması doğru ise de, Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2016 protokolünün 6.10. maddesindeki “bu protokolün yürürlük tarihinden önceki dönemlerde geçerli olan protokol hükümlerine göre kuruma fatura edilen ve kontrolleri kurum tarafından bu protokol yürürlük tarihinden sonra yapılan reçeteler için, ya da reçete kontrolleri yapılmış olmakla birlikte fesih uyarı ve cezai şarta ilişkin işlemlerin henüz tamamlanmadığı durumlarda tespit edilen fiil/fiiller için kurumca bu protokol hükümleri uygulanır. Ancak eczacı tarafından Kurumdan tebligat tarihinden itibaren bir defaya mahsus olmak üzere yazılı olarak talep edilmesi halinde, ilgili protokol hükümleri uygulanır.” hükmü uyarınca cezai işleme konu Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2007 Yılı protokolünün 6.3.23 maddesinin, 2016 protokolündeki karşılığı olan 5.3.10. maddesinde yer alan “Eczacı ya da eczane çalışanlarınca Kurumu zarara uğratmak amacıyla kasıtlı olarak Kuruma sahte ilaç fiyat kupürü/sahte karekod, sahte reçete veya sahte rapor fatura edildiğinin tespiti halinde reçete bedelinin 10 (on) katı tutarında cezai şart uygulanarak eczacı uyarılır. Tekrarı halinde reçete bedelinin 20 (yirmi) katı tutarında cezai şart uygulanarak sözleşme feshedilir ve 1 (bir) yıl süreyle sözleşme yapılmaz.
Ancak, söz konusu sahte ilaç fiyat kupürü/sahte karekod, sahte reçete veya sahte raporun eczacı yada eczane çalışanları dışında üçüncü kişilerin dahli ile Kuruma fatura edildiğinin yapılacak araştırma ve/veya inceleme sonucunda tespit edilmesi halinde, bu madde hükmü uygulanmaz.” hükmüne göre davacının ceza miktarı yeniden belirlenmiştir. Zira 2016 protokolünün 6.12. maddesinde 2016 protokolünün uygulanabilmesi için “ ...cezai şart uygulanan eczacının bu işleme karşı dava açmış olması ve açılan davanın Protokolün yürürlüğe girdiği tarihte kesinleşmemiş olması hali....” yeterlidir. Tüm bu nedenlerle dava konusu uyuşmazlığa 2016 yılı protokolünün de uygulanarak davacı lehine sonuç doğurması halinde bu protokole göre değerlendirme yapılıp Kurumca uygulanması gereken cezai işlemin yeniden belirlenmesi hususunda dava konusu uyuşmazlıkta uzman Sayıştay denetçisi, eczacı ve sosyal güvenlik hukuku ile taraflar arasındaki protokol hükümlerinde uzman, uyuşmazlık konusu tüm protokol maddelerini ayrı ayrı değerlendirerek kanaat bildirecek üç kişilik bir bilirkişi heyetinden rapor alınmak suretiyle hasıl olacak sonuca uygun bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde eksik incelemeyle ilk derece mahkemesince hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
İlk derece mahkemesi kararının, yukarıda açıklanan nedenle bozulmasına karar verilmiş olduğundan, HMK'nın 373/1 maddesi uyarınca, işbu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin bölge adliye mahkemesi kararının da kaldırılmasına karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK'nın 373/1 maddesi uyarınca temyiz olunan bölge adliye mahkemesi kararının KALDIRILMASINA, aynı Kanunun 371. maddesi uyarınca ilk derece mahkemesi kararının davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de bölge adliye mahkemesine gönderilmesine 10/03/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.