20. Hukuk Dairesi 2019/1785 E. , 2019/2856 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki davanın yapılan duruşması sonunda kurulan hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı-karşı davacı Hazine tarafından istenilmekle, süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Davacı vekili 25/10/2004 havale tarihli dava dilekçesince özetle; ... ili ... köyü ... mevkiinde bulunan toplam 100 dönüm taşınmazların 1955 yılında yapılan tapulama işlemlerinde tespit dışı bırakıldığını, 1988 yılında yapılan kadastro çalışmasında müvekkillerinin murisi... adına tespit edildiğini ancak Hazinenin itirazı üzerine kadastro mahkemesince 3402 sayılı Kanunun 22. maddesine dayanılarak bu çalışmanın ikinci kadastro çalışması mahiyetinde olduğu gerekçesiyle tespitlerin iptal edildiğini, irsen intikale dayanarak ve davacılar yararına kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği yoluyla mülk edinme koşullarının oluştuğunu ileri sürerek dilekçesinde bildirdiği taşınmazların davacılar adına tescilini istemiştir.
Mahkemece davanın kısmen kabul ve kısmen reddi ve karşı davanın kabulü ile; fen bilirkişilerinin 10/06/2008 tarihli rapor ve krokilerinde ve 04/03/2009 tarihli ek bilirkişi raporlarında A-B-C-D-E-F-G-H-I-İ-J-K-L-M-N-O-P-R-S harfleri ile gösterilen taşınmazlardan;
a) H harfi ile gösterilen 7.109,35 m2 yüzölçümünde, M harfi ile gösterilen 5.961,41 m2 yüzölçümünde, O harfi ile gösterilen 6.860,92 m2 yüzölçümünde ve P harfi ile gösterilen 17.088,18 m2 yüzölçümündeki toplam 37.019,86 m2 yüzölçümünde taşınmazlar yönünden davanın reddi ile, bu taşınmazların ... vasfı ile karşı davacı Hazine adına tapuya tesciline,
b) A-C-G-L harfleri ile gösterilen taşınmazlar Hazine adına kayıtlı olduğundan bu taşınmazlar yönünden davanın reddine,
c) D-E-F-I-İ harfleri ile gösterilen taşınmazlar Hazine adına kayıtlı olduğundan bu taşınmazlar yönünden davanın reddine,
d) K-N-R-S harfleri ile gösterilen taşınmazlar başka kişiler adına kayıtlı olduğundan bu parseller yönünden davanın reddine,
e) Davanın kısmen kabulü ile; belirtilen fen bilirkişisi rapor ve ek raporlarında B harfi ile gösterilen 3.638,43 m2 yüzölçümünde susuz tarla vasfında taşınmazın ve J harfi ile gösterilen 912,04 m2 yüzölçümünde susuz tarla vasfında taşınmazların ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 07/02/2002 tarih ve 2002/128 – 87 E.K. sayılı veraset ilamındaki hisseleri oranında davacılar adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş, hüküm davalı-karşı davacı Hazine tarafından “B” ve “J” harfleri ile gösterilen bölümlere yönelik temyiz edilmiştir.
Dava, dava dilekçesindeki açıklamaya göre, 4721 sayılı Kanunun 713. maddesi uyarınca tapusuz taşınmazın tescili istemine ilişkindir.
İncelenen dosya kapsamına, iddiaya savunmaya ve bu yolla saptanan dava türüne göre dosyanın tetkikinde; Dairemizin 24/09/2018 tarihli iade kararıyla getirtilen belgelerden yörede hüküm tarihinden sonra ... kadastrosu yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle taşınmazların ... kadastrosunda ne tür bir işlem gördüklerinin saptanması zorunludur. Zira ... kadastrosunda ... sınırları içine alınmış ise artık dava ... kadastrosuna itiraza da dönüşeceğinden görev sorununun çözümlenmesi gerekecektir. Bunlardan ayrı olarak mahkemece yapılan inceleme ve araştırma da hüküm kurmaya yeterli değildir. ... kadastrosu yapılmayan veya ilk defa yapılan yerlerde taşınmazın ... niteliğinin en eski tarihli hava fotoğrafları ile memleket haritalarının yöntemine uygun şekilde uygulanması, ayrıca taşınmazın eğimi, üzerindeki bitki örtüsü ve kanunun aradığı ... unsurlarının oluşup oluşmadığının tereddüte mahal bırakmayacak şekilde belirlenmesi gerekir. Bundan ayrı taşınmazın ... sayılmayan yerlerden olduğunun saptanması halinde zilyetlik şartlarının oluşup oluşmadığının da belirlenmesi gerekir.
O halde mahkemece sağlıklı bir sonuca ulaşılabilmesi için öncelikle yörede yapıldığı belirtilen ... kadastrosuna ait tüm evrakların ve ... kadastro haritaları varsa aplikasyon ve 2/B madde haritalarının eksiksiz getirtildikten sonra dosya harita mühendisi fen bilirkişiye verilerek getirtilen belgeler ve kadastro paftası ölçekleri denkleştirilip çakıştırıldıktan sonra temyize konu ”B” ve “J” harfleriyle gösterilen taşınmazların ... kadastrosuna konu edilip edilmedikleri belirlenmeli, ... sınırları içinde kalıyorsa dava aynı zamanda ... kadastrosuna itiraz davasına dönüşeceğinden tescil talebine ilişkin dava elde tutulup ... kadastrosuna itiraz davası tefrik edilerek görevsizlik kararıyla kadastro mahkemesine aktarılmalı, eldeki davada da kadastro mahkemesi davası bekletici mesele sayılmalı, kadastro mahkemesinin kararına göre zilyetlik araştırması yönünden işin esasına girilip girilmeceyeceği düşünülmelidir. Bu şekilde yapılacak araştırmada taşınmazların ... kadastrosunda ... sınırları içine alınmadığı, ... kadastrosuna konu edilmedikleri belirlendiği takdirde yöreye ait çekişmeli taşınmazları gösterir en eski tarihli hava fotoğraflarıyla bu fotoğraflardan üretilen memleket haritaları ve amenajman planları ile dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait varsa üç ayrı hava fotoğrafı veya 20 yıl öncesine en yakın tarihli hava fotoğraflarıyle bu fotoğraflardan üretilen memleket haritaları getirtildikten sonra daha önceki keşiflerde görev almamış, halen Çevre ve ... Bakanlığı ve bağlı birimlerde görev yapmayan bu konularda uzman bir ... bilirkişi, bir ziraat mühendisi bilirkişi ve jeodezi ve fotogrametri uzmanı harita mühendisi ve yerel bilirkişiler ile tarafların göstermiş olduğu tanıklar aracılığıyla yeniden yapılacak inceleme ve keşifte, çekişmeli taşınmazlar ile birlikte çevre araziye de uygulanmak suretiyle taşınmazların öncesinin bu belgelerde ne şekilde nitelendirildiği belirlenmeli; 3116, 4785 ve 5658 sayılı kanunlar karşısındaki durumu saptanmalı; tapu ve zilyedlikle ormandan toprak kazanma olanağı sağlayan 3402 sayılı Kanunun 45. maddesinin ilgili fıkraları, Anayasa Mahkemesinin 01.06.1988 gün ve 31/13 E.K.; 14.03.1989 gün ve 35/13 E.K. ve 13.06.1989 gün ve 7/25 E.K. sayılı kararları ile iptal edilmiş ve kalan fıkraları da 03.03.2005 gününde yürürlüğe giren 5304 sayılı Kanunun 14. maddesi ile yürürlükten kaldırılmış olduğundan, bu yollarla ormandan yer kazanılamayacağı, öncesi ... olan bir yerin üzerindeki ... bitki örtüsü yok edilmiş olsa dahi, salt ... toprağının ... sayılan yer olduğu düşünülmeli; 6831 sayılı Kanunun 1/j maddesi şartları araştırılmalı, taşınmazların toprak yapısı, bitki örtüsü ve çevresi ve eğimi incelenmeli; keşifte, hâkim gözetiminde, taşınmazların dört yönden renkli fotoğrafları çektirilip, onaylanarak dosyaya eklenmeli; kesinleşmiş ... kadastrosu bulunmadığından, yukarıda değinilen diğer belgeler fen ve uzman ... bilirkişiler eliyle yerine uygulattırılıp; orijinal-renkli (renkli fotokopi) memleket haritasının ölçeği kadastro paftası ölçeğine, yine kadastro paftası ölçeği de memleket haritası ölçeğine çevrildikten sonra, her iki harita komşu ve yakın komşu parselleri de içine alacak şekilde birbiri üzerine aplike edilmek suretiyle, çekişmeli taşınmaz bölümlerinin ... sayılan yerlerden; 6831 sayılı Kanunun 1/J maddesi uyarınca ... olup olmadığı yalnız büro incelemesine değil, uygulamaya ve araştırmaya dayalı, bilirkişilerin onayını taşıyan, krokili, bilimsel verileri bulunan yeterli raporlarla belirlenmeli,
öncesi veya eylemli durumu itibarıyla ... ve ... içi açıklık olmadığı belirlenen bölümlerle ilgili olarak; böyle bir taşınmazın iktisap edilebilmesi için 3402 sayılı Kanunun 14 ve 17. maddeleri uyarınca emek ve masraf sarfı suretiyle imar-ihya işlemlerinin tamamlanarak tarıma elverişli hale getirilmesi ve bu işlemlerin tamamlanmasından sonra kazanmayı sağlayacak zilyetlik süresinin geçmesi zorunlu olduğundan ilk dava tarihi olan 2004 yılından geriye doğru 15-20-25 yıl öncesine ait üç ayrı zamanda çekilmiş (1980, 1985, 1990 yılları) stereoskopik hava fotoğrafları jeodezi ve fotogrametri uzmanı fen bilirkişilerince stereoskopla incelenmeli, çekişmeli taşınmaz bölümlerinin önceki ve şimdiki niteliği, eğim durumu, imar-ihyaya en erken ne zaman başlanıldığı ve tamamlandığı, tanık ve yerel bilirkişi ifadeleri de bilimsel esaslara ve maddi bulgulara dayanılarak hazırlanan söz konusu bilirkişi raporlarıyla denetlenmeli, taşınmazların kadastro paftasındaki konumu bilgisayar programı aracılığıyla sözü edilen hava fotoğraflarına aktarılmalı, zilyetliğin hangi tasarruflar ile sürdürüldüğünü belirtir fotoğraflarla desteklenmiş, üzerindeki ağaçların yaş ve cinsini de gösteren bilimsel rapor alınmalı, yine yaşı genç olan davacı ve davalılar bakımından 2004 yılı itibarıyla geriye doğru 20 yıl süreyle zilyetlikle taşınmaz edinme koşullarının oluşup oluşmadığı değerlendirilmeli, zilyedlik iddiasında bulunan davacı ve bayileri adına daha önceden belgesizden taşınmaz tescil edilip edilmediği ile ilgili 3402 sayılı Kanunun 14/1. maddesinde yazılı 40/100 dönüm sınırlama araştırması yapılmalı, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek, oluşacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; davalı-karşı davacı Hazinenin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA 22/04/2019 günü oy birliği ile karar verildi.