Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2021/6022 Esas 2022/1500 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında karşılıklı görülen menfi tespit ve alacak davalarının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda; asıl davanın kabulüne, karşı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı/karşı davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı; Sanayi ve Ticaret Bakanlığının1000+1000 KOBİ Yatırım Destekleme Programına kapsamında 27/05/2008 tarihinde 600.000TL destek kredisi kullandığını ve geri ödemesini eksiksiz yaptığını, bu krediyi kullananlara sözleşmenin eki olan 1. taahhüt kapsamında 3 kişi istihdam etme zorunluluğu yüklendiğini, bu taahhüdün gereğinin yerine getirilmesine rağmen davalı tarafından verilen kredinin geri istendiğini, gerekçe olarak da “3 kişilik istihdamın” adına kredi kullanılan şirket nezdinde yapılmamasını gösterdiklerini, ancak her iki şirketin organik bağ içerisinde olması nedeniyle istihdam şartının yerine getirildiğini ileri sürerek; davalıya kredi ödemesinden kaynaklı olarak borçlu olunmadığının tespitini talep etmiştir.
Davalı; 30/12/2008 tarihli kredi destek taahhüdünün yerine getirilmemesi sebebi ile 30/12/2009 tarihinde ikinci kez taahhüt alındığını ve imza tarihinden itibaren 18 ay içerisinde eksik taahhüdün yerine getirilmesi konusunda anlaştıklarını, 2008 yılı mayıs ayı esas alınarak 2009 yılının her ayı için ortalama çalışan sayısı üzerinden sapma hesaplandığını ve 5079 gün eksik eleman çalıştırıldığını, 2009/12-2011/6 ayları arası SGK hizmet listeleri üzerinden yapılan incelemede ise 4337 gün ilave eleman çalıştırıldığını ancak söz konusu çalıştırmanın eksikliği gidermediğini dolayısıyla açılan davanın reddini istemiş, karşı davada ise; dava dışı bankaya peşin ödenmiş olan faiz kredisi olan 99.036,67 TL tutarındaki destek bedelinin faiziyle birlikte karşı davalıdan tahsilini istemiştir.
Davanın açıldığı Ticaret mahkemesince; asıl davanın kabulüne, karşı davanın reddine dair verilen karar, davalı/karşı davacı vekilinin temyizi üzerine, Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesince verilen 25/06/2020 tarihli ve 2017/754 E. - 2020/5182 K. sayılı kararla; davalı/karşı davacının tacir olmadığı, dava konusu işin de mutlak ticari dava olmadığı, bu sebeple davaya bakmakta asliye hukuk mahkemesinin görevli olduğu gerekçesi ile bozulmuş; mahkemece, görevsizlik kararı verilerek dosya Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmiştir.
Mahkemece; her ne kadar dosya kapsamındaki bilirkişi raporlarında istihdam şartının yerine getirilmediğine yönelik tespit yapılmış ise de davacının dava dışı şirket ile aynı kişilere ait oluşu ve aynı alanda faaliyet gösteriyor olması, dolasıyla istihdam şartının değerlendirilmesi yapılırken, birlikte şirket olduğu, özellikle desteğin amacının küçük ölçekli şirketler olduğu dikkate alındığında, bağlantılı şirketlerin de birlikte hareket etmeleri gerektiği ve yerleşmiş olan Yargıtay içtihatları gereğince, bağlı şirketin de sorumluluk itibariyle asıl şirket ile birlikte hareket ederek, özellikle çalışanların sigortalanması itibariyle, ekonomik sebeplerle asıl ve bağlı şirketin birlikte hareket edebilecekleri göz önünde bulundurularak alınan makina teçhizatı ve bu makina teçhizatının asıl ve bağlı şirket ile birlikte kullanıldığı hususu da dikkate alındığında almış olduğu destekleme kredisinin amacına uygun şekilde kullandığının anlaşıldığı gerekçesiyle; asıl davanın kabulü ile davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine, karşı davanın ise reddine karar verilmiş; karar, davalı/karşı davacı tarafından asıl ve karşı dava yönünden temyiz edilmiştir.
Asıl dava; kredi şartlarının yerine getirildiğinden bahisle KOBI destek programı kapsamında davalı/karşı davacı tarafından adına dava dışı bankaya ödenen bedelden sorumlu olmadığının tespiti, karşı dava ise bu bedelin sözleşme gereği yerine getirilmediği için tahsili istemine ilişkindir.
Dava konusu edilen bedelin dava dışı bankaya ödendiği hususu ve istihdam şartı dışında diğer sözleşme şartlarının dosya kapsamındaki raporlar ve davalı/karşı davacı beyanları ile de yerine getirildiği sabittir. Uyuşmazlık; ek protokol gereği destek ödemesinden yararlanan şirket bünyesinde istihdam edilmesi gereken 3 çalışanın davacı/karşı davalı şirketin organik bağ içerisinde bulunduğu başka bir şirkette çalıştırılması sebebi ile destek ödemesinin geri ödenip ödenmemesi gerektiği, diğer bir anlatımıyla kredi şartlarınından olan kredi kullanan şirket bünyesinde istihdam edilme zorunluluğunun yerine getirilip getirilmediği noktasında toplanmaktadır.
Davacının 1000+1000 KOBİ Makine Techizat Yatırımı Kredi Faiz Desteği başlıklı ve davacı tarafından davalıya taahhüden imzalanmış bulunan 29.12.2008 tarihli taahhütname protokolünün 2. maddesinde; “işbu protokol gereğince e-ortamda kredi başvurusunda bulunduğumda işyerimde çalışan sayısına ilave olarak istihdam edeceğim 2/3 kişi ile birlikte toplam çalışan sayısının kredi vadesi süresince muhafaza ederek sürdüreceğimi, (Not: Orta ileri ve ileri teklonoji sektörleri için alınması zorunlu 3 yeni istihdamdan en az ikisinin meslek lisesi, meslek yüksek okulu, üniversite ve üstü/orta düşük ve düşükteknoloji sektörleri için alınması zorunlu 2 yeni istihdamdan en az ikisinin meslek lisesi, meslek yüksek okulu, üniversite ve üstü mezunları arasından olması gereklidir)”şeklinde hüküm bulunduğu görülmüştür. Yine dosya kapsamındaki evraklarda; davacının bağlı şirket olarak değil bağımsız şirket olarak başvurduğu ve dava dışı ...., Ticaret şahış şirketi yönünden hiç bildirimde bulunmadığı, davalı/karşı davacının gönderdiği 29/12/2009 tarihli yazı ile davacıya istihdamında eksiklik ve taahhüt koşullarında eksiklik bulunması halinde imzalanan protokol hükümlerinde bir değişiklik olmaksızın eksik kalan istihdam sürelerinin tamamlanması için 18 ay ek süre verileceğine dair karar alındığı, bu sebeple 31/12/2009 tarihine kadar KOBİ yöneticisine başvurmaları gerektiğinin bildirildiği ve davacı/karşı davalının kalan eksik istihdamın tamamlanacağını beyan ettiği 30/12/2009 tarihli taahhütnameyi imzaladığı ve yine dava dışı şahış şirketine ilişkin bildirimde bulunmadığı, dolayısıyla taraflar arasında dava dışı şirkette istihdam koşullarının sağlanması yönünden bir anlaşma olmadığı görülmüştür. 28/09/2011 tarihinde davacı/karşı davalıdan 18 aylık süre içerisinde istihdamın yerine getirilip getirilmediğinin
denetlenmesi için evrakların istenmesi üzerine davacı 16/11/2011 tarihli ilk bildiriminde sadece ... adına olan evrakları teslim ettiği, istihdam şartlarının sağlanmadığının tespiti üzerine ise 16/04/2012 tarihli beyanı ile Aycan Ticaret şahıs şirketi ile birlikte değerlendirme yapılması halinde istihdam şartının sağlandığının anlaşılacağı yani ..., Ticaretin ilk defa bu şekilde taahhüt kapsamına dahil edilmek istendiği zaten davalı/karşı davacı tarafından 29/05/2013 tarihli görüş yazısında da bağlı şirkete ilişkin anlaşma kapsamında bilgilendirme yapılmadığı gibi sorumluluğun bağlı işletme tarafından yerine getirilmesinin kabul edileceğine ilişkin taraflar arasındaki protokol ve eklerinde düzenlenme bulunmadığı konusunda tespit yapıldığı görülmüştür.
Hal böyle olunca mahkemece; taraflar arasındaki anlaşma ve taahhüt hükümleri ile istihdamın davacı şirket tarafından gerçekleştirileceğinin taahhüt edildiği, dava dışı ..., Ticaret isimli şahıs şirketine ilişkin tarafların arasında bir anlaşma bulunmadığının sabit olduğu, kredi şartlarının yerine getirilmemesi halinde ödenen bedelin davacı/karşı davalı tarafından yasal faizi ile geri ödeneceğinin kararlaştırıldığı dikkate alındığında, uyuşmazlığın sözleşmeye bağlılık, ahde vefa ilkesi ve bu kapsamda tarafları bağlayan sözleşme hükümleri çerçevesinde çözümlenmesi ve sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmiş olması, usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün HUMK'nın 428. maddesi gereğince davalı/karşı davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK'nın geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK'nın 440. maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 24/02/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.