10. Hukuk Dairesi 2014/7904 E. , 2015/11714 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi : İş Mahkemesi
Dava, rücuan tazminat istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davacı Kurum avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ...l tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
506 sayılı Kanunun 87. maddesi hükmünde tanımlandığı üzere taşeron; bir işte ya da bir işin bölüm veya eklentilerinde asıl işverenden iş alan ve kendi adına sigortalı çalıştıran 3. kişidir.
Asıl işveren taşeron ilişkisinin varlığı için öncelikle işin başka bir işverenden alınmış olması, bir başka ifade ile asıl işverenin işverenlik sıfatına devredilen iş dolayısıyla sahip olması, asıl işyeri ya da işyerinden sayılan yerlerde kendi adına işçi çalıştırıyor olması gerekir.
İşin belirli bir bölümünde değil de tamamının bir bütün halinde ya da bölümlere ayrılarak başkalarına devredildiği, işten bu yolla tamamen el çekildiği, sigortalı çalıştırılmadığı için işveren sıfatının haiz olunmadığı durumda ise, bunları devralan kişiler alt işveren, devredenlerde asıl işveren olarak nitelendirilemeyecektir.
Aracı sıfatının kazanılmasında diğer koşullar ise, asıl işverenden istenilen işin, asıl iş yada işyeriyle ilgili işin bir bölümünde veya işyeri eklentilerinde alınmış olması ve bu işte işi alanın kendi işçilerinin çalıştırılması ve bu nedenle de işveren sıfatına sahip olunmasıdır.
Öte yandan, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun 74. (818 sayılı Borçlar Kanunun 53.) maddesi hükmü gereğince, hukuk hakimi kesinleşen ceza mahkemesi kararındaki maddi olgu ile bağlıdır. Ceza mahkemesi kendine has usuli olanakları nedeniyle hükme esas aldığı maddi olayların varlığını saptamada daha geniş yetkilere sahiptir. Bu nedenle, hukuk hakiminin, ceza hakiminin fiilin hukuka aykırılığını ve illiyet bağı saptayan maddi vakıa konusundaki kabulü ve ceza mahkemesinin kabul ettiği olayın gerçekleşme şekli diğer bir deyişle maddi vakıanın kabulü konusunda kesinleşmiş olan bir mahkumiyet veya maddi vakıa tespiti yapan beraat hükmüyle bağlı olacağı hem ilmi (Prof Dr. ...nın Türkçesi Üzerine”, ... Dergisi, Cilt 56, Sayı 2, 2007, s.45-61 ) hem de kökleşmiş kazai içtihatlarla benimsenmiş bulunmaktadır.
Eldeki dosyada, davalı ... ile ... arasında imzalanan sözleşmeye göre,... tarafından ...n termik santral yatırımına ait dolaşımlı akışkan yataklı kazan ve hava soğutmalı ünitelerinin proje, teçhizat ve malzemesi ...i tarafından teslim edilmek kaydıyla kazan ve kondensere ait her cins teçhizat ve malzemenin sahaya boşaltımının yapılması, nakli, yükleme ve boşaltma, teçhizat ve malzemelerin projeler ve şartnamede belirtilen talimatlara uygun olarak yerlerine montajı ve test edilmesi ile birlikte tesislerin hazır hale getirilmesi, hatalı montajdan doğacak arızaların giderilmesi olduğu, ... ile sigortalının işvereni ...i. arasında imzalanan sözleşmeye göre ise, termik santrale ait çelik konstrüksiyon ve dolaşımlı akışkan yataklı kazanın montaj işlerinin ÇKB tarafından taşeron sıfatıyla yapılmasının kararlaştırıldığı, hükme esas alınan kusur raporunda asıl işveren ..ren.."nin kusurunun bulunmadığı kanaatinin bildirildiği, kesinleşen tazminat davasında ise ...i.’nin ayrı ayrı %40, sigortalının %20 kusurlu olduğunun kabul edildiği, derdest ceza davasının bulunduğu anlaşılmaktadır.
Mahkemece, yukarıda yapılan açıklamalar ışığında, öncelikle dosyaya sunulan tüm sözleşmeler ve ilgili belgelerle birlikte tarafların sunacağı deliller birlikte değerlendirilerek, davalılar arasındaki hukuki ilişki bir başka ifade ile, asıl işveren-taşeron ilişkisi olup olmadığı belirlenmeli, asıl işverenin taşeronun kusuru dolayısıyla teselsül hükümlerine göre sorumlu olacağı gözetilmeli, ceza davasının sonucu araştırılıp, dosya arasına getirtilerek, ceza davasında kusurlu bulunarak mahkum olanlara, zararlandırıcı sigorta olayının meydana gelmesinde az da olsa bir miktar kusur verilmesi zorunluluğu nazara alınarak, davaya konu iş kazasının meydana gelmesinde oluşa uygun sorumluluğun tartışıldığı, konusunda ve ...alanında uzman bilirkişi kurulundan kusur raporu alınmalı, mevcut raporlar arasında oluşan çelişki giderilmeli, böylelikle kusur oran ve aidiyetleri usulünce belirlenmeli ve hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı Kurum avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 15.06.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.