MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki “tazminat” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesince davanın yetkisizlik nedeniyle usulden reddine dair verilen 18.09.2013 gün ve 2012/656 E., 2013/537 K. sayılı kararın temyizen incelenmesinin davacı şirket vekili tarafından istenilmesi üzerine Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin 20.02.2014 gün ve 2014/2427 E., 2014/2176 K. sayılı kararı ile,
(…Davacı vekili müvekkilinin uzun süreli filo araç kiralama işi ile iştigal ettiğini, bu sebeple dava dışı Lider Faktoring Hizmetleri A.Ş."ne uzun süreliğine kiralanan araca, davalı tarafa ait aracın çarparak hasarladığını, davalı sürücünün %100 kusurlu olduğunu, araçta meydana gelen hasarın sigorta şirketlerince karşılandığını ancak değer kaybı ve kazanç kaybı zararının giderilmediğini belirterek şimdilik 1.500 TL değer kaybı ve 557,66 TL kazanç kaybı zararının kaza tarihinden işleyecek faizi ile davalılardan tahsilini talep etmiştir.
Davalı ..., kazanın Konya"da meydana geldiğini, kendisinin de Konya"da ikamet ettiğini, mahkemenin yetkisiz olduğunu, kusuru kabul etmediğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
Davalı ..., Konya"da ikamet ettiğini, mahkemenin yetkisiz olduğunu, kusuru, hasarı kabul etmediğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, HMK"nun 7/1 ve 16. maddeleri gereğince haksız fiilin işlendiği Konya mahkemeleri davalılar için ortak yetkili mahkeme olduğundan mahkemenin yetkisizliğine, davanın usulden reddine, karar kesinleştiğinde istek halinde dosyanın yetkili Konya Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, trafik kazasından kaynaklanan maddi tazminat istemine ilişkindir. 6100 sayılı HMK."nun 16. maddesi gereğince "Haksız fiilden doğan davalarda, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir."
Davaya konu trafik kazasında, davacı şirket adına kayıtlı araç hasarlanmıştır. Davacı vekili, kazada davalı tarafın %100 kusurlu olduğunu belirterek değer kaybı ve kazanç kaybı zararının tazminini istemiştir. Olay yeri ve davalıların ikamet adresleri Konya ise de; davacı şirketin dosya kapsamına göre (merkez adresi) yerleşim yeri Ankara"dır. HMK"nun 16.maddesi hükmüne göre, zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi de haksız fiilden kaynaklanan davalarda yetkilidir. Bu durumda mahkemece, yetki itirazının reddi ile işin esasına girilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde mahkemenin yetkisizliğine karar verilmesi doğru değildir…)
gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.


HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki belgeler okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Dava trafik kazasından kaynaklanan maddi tazminat istemine ilişkindir.
Mahkemece 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 7/1 ve 16. maddeleri gereğince haksız fiilin işlendiği yerin davalılar için ortak yetkili mahkeme olduğu gerekçesiyle mahkemenin yetkisizliği sebebiyle davanın usulden reddine, karar kesinleştiğinde istek hâlinde dosyanın yetkili Konya Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Davacı şirket vekilinin temyizi üzerine karar, Özel Dairece yukarıda başlık bölümünde gösterilen nedenlerle bozulmuştur.
Yerel mahkemece davalıların birden fazla olup kazanın Konya’da gerçekleştiği, davacının İstanbul’da, davalıların ise Konya’da ikamet ettikleri, kazanın meydana geldiği tarihte yürürlükte bulunan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (HUMK) 9/2. maddesi ve dava tarihinde yürürlükte bulunan 6100 sayılı HMK’nın 7/1. maddesinde birden fazla davalı bulunması hâlinde davaya ortak yetkili mahkemede bakılacağının amir hüküm olarak düzenlendiği, ortak yetkili mahkemenin ise Konya mahkemeleri olduğu gerekçesiyle önceki kararda direnilmiştir.
Direnme kararı davacı şirket vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; haksız fiil hukuksal nedenine dayalı davalar yönünden 6100 sayılı HMK’nın 7. maddesinin “kesin” yetki kuralı içerip içermediği noktasında toplanmaktadır.
Hukuk Genel Kurulunda işin esasına girilmeden önce UYAP ortamında kayıtlı bulunan direnme kararının gerekçe içermeyip sadece hüküm kısmının mevcut olmasına karşın, fiziki olarak imzalanan direnme kararının gerekçe içermesi karşısında bu hususun çelişki oluşturup oluşturmadığı hususu ön sorun olarak ele alınıp incelenmiştir.
Ön sorunun çözümü için HMK’nın 445’inci maddesi ile ilgili yönetmeliğin irdelenmesinde yarar vardır.
Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP), HMK"nın “Elektronik işlemler” başlıklı 445’inci maddesinin birinci fıkrasında “Adalet hizmetlerinin elektronik ortamda yürütülmesi amacıyla oluşturulan bilişim sistemidir” şeklinde tanımlandıktan sonra “Dava ve diğer yargılama işlemlerinin elektronik ortamda gerçekleştirildiği hallerde UYAP kullanılarak veriler kaydedilir ve saklanır” denilmiştir. Anılan maddenin gerekçesinde, UYAP kapsamındaki tüm birimlerde her türlü yargısal, idari ve denetim faaliyetlerinin bu sistemle elektronik ortamda yürütüleceği belirtilmiştir.
Karar tarihinde yürürlükte bulunan Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yönetmeliğinin “UYAP"ın kullanılması” başlıklı 5’inci maddesi:
“(1) Mahkemeler ve hukuk dairelerinin iş süreçlerindeki her türlü veri, bilgi ve belge akışı ile dokümantasyon işlemleri, bu işlemlere ilişkin her türlü kayıt, dosyalama, saklama ve arşivleme işlemleri ile uyum ve işbirliği sağlanmış dış birimlerle yapılacak her türlü işlemler UYAP ortamında gerçekleştirilir.
(2) Daire başkanı, hâkim, üye, yazı işleri müdürü ve diğer personel iş listesini günlük olarak kontrol etmek ve yargılamanın bulunduğu aşamanın gereklerini yerine getirmekle yükümlüdür.
(3) Mahkemelere ve hukuk dairelerine fizikî olarak verilen ve gönderilen her türlü evrak, elektronik ortama aktarılarak UYAP"a kaydedilir ve ilgili birime gönderilir.
(4) Taraf ve vekilleri ile diğer ilgililer güvenli elektronik imza ile imzalamak suretiyle UYAP vasıtasıyla mahkemeler veya hukuk dairelerine elektronik ortamda bilgi ve belge gönderebilirler.
(5) Gelen evraktan sorumlu personel, UYAP üzerinden mahkeme veya hukuk dairelerine gönderilen ve iş listesine düşen belgeleri derhal ilgili kişiye ya da doğrudan dosyasına aktarır. Hâkimin onayını gerektiren evrak hâkimin iş listesine yönlendirilir.
(6) Tutanak, belge ve kararlar elektronik ortamda düzenlenir ve gerekli olanlar ilgilileri tarafından güvenli elektronik imza ile imzalanır. Elektronik ortamda düzenlenen ve güvenli elektronik imza ile imzalanan evrak UYAP kapsamındaki birimlere elektronik ortamda gönderilir. Ayrıca fizikî olarak gönderilmez.
(7) Teknik nedenlerle fizikî olarak düzenlenen belge veya kararlar, engelin ortadan kalkmasından sonra derhal elektronik ortama aktarılır, yetkili kişilerce güvenli elektronik imza ile imzalanarak UYAP"a kaydedilir ve gerektiğinde UYAP vasıtasıyla ilgili birimlere iletilir. Bu şekilde elektronik ortama aktarılarak ilgili birimlere iletilen belge ve kararların asılları mahallinde saklanır, ayrıca fizikî olarak gönderilmez. Ancak, belge veya kararın aslının incelenmesinin zorunlu olduğu hâller saklıdır. Elektronik ortama aktarılması imkânsız olan belgeler ise fiziki ortamda saklanır ve gerektiğinde fizikî olarak gönderilir.
(8) UYAP üzerinden hazırlanmış ve güvenli elektronik imza ile imzalanmış evrakın dış birimlere elektronik ortamda gönderilememesi halinde; belge veya kararın fizikî örneği alınır, güvenli elektronik imza ile imzalanmış aslının aynı olduğu belirtilerek altı hâkim veya görevlendirdiği yazı işleri müdürü tarafından imzalanmak sureti ile gönderilir.
(9) Elektronik ortamda yapılan işlemlerde süre gün sonunda biter. Elektronik ortamda yapılacak işlemlerin, ertesi güne sarkmaması açısından saat 00:00"a kadar yapılması zorunludur.
(10) Fizikî ortamda yapılan işlemlerde süre mesai saati sonunda biter.”
düzenlemesini içermektedir.
Tüm bu düzenlemeler açık bir biçimde göstermektedir ki, mahkemelerce dava ve yargılama işlemlerine ilişkin olarak fiziki ortamda yapılan tüm işlemler elektronik ortamda UYAP kullanılarak gerçekleştirilir ve elektronik veriler UYAP"a kaydedilerek burada saklanır. Elektronik ortamdan fiziki olarak örnek çıkartılması gereken hâllerde ise tutanak veya belgenin aslının aynı olduğu belirtilerek altı hâkim veya görevlendirdiği yazı işleri müdürü tarafından imzalanır ve mühürlenir (HMK m. 445/3).
Bu açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde: fiziki olarak hazırlanıp, elle imzalanarak taraflara tebliğe çıkarılan direnme kararında, direnme gerekçesi olmasına rağmen, UYAP ortamında kayıtlı bulunan ve elektronik imza içermeyen direnme kararında herhangi bir gerekçe bulunmamaktadır. Bu durumda, yasal düzenlemelere uygun şekilde oluşturulmuş bir direnme kararının bulunduğundan söz edilemez.
Hukuk Genel Kurulunda yapılan görüşmeler sırasında fiziki dava dosyasında usulüne uygun yazılmış gerekçeli karar bulunduğu, UYAP ortamında bulunan kararın elektronik imzalarının bulunmadığı, bu usulî eksikliğin giderilmesi için dosyanın yerel mahkemeye geri çevrilmesi gerektiği görüşü ileri sürülmüş ise de bu görüş Kurul çoğunluğu tarafından benimsenmemiştir.
Hâl böyle olunca yukarıda açıklanan nedenlerle ve salt bu usulü eksikliğe dayalı olarak direnme kararının bozulmasına, bozma nedenine göre davacı şirket vekilinin temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Direnme kararının yukarıda gösterilen usuli nedenlerden dolayı BOZULMASINA, bozma nedenine göre davacı şirket vekilinin temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, istek halinde temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, tebliğ tarihinden itibaren on beş günlük süre içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 21.03.2018 gününde ikinci görüşmede oy çokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY
Temyiz incelemesi yapılan kararın fiziki dava dosyasında usulüne uygun olarak yazılmış bir gerekçeli karar olduğu halde UYAP sisteminde bulunan kararın elektronik imzalarının olmadığı anlaşıldığından ortaya çıkan ön sorunda yapılan değerlendirme sonunda; dosyanın bu eksikliğin giderilmesi için mahkemesine geri çevrilmesi yerine saygıdeğer çoğunluk tarafından yerel mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
HMK’nın elektronik işlemleri düzenleyen 445. maddesinde, dava dosyalarının fiziki olarak düzenlenmesi yasaklanmamaktadır. Sadece fiziki verilerin UYAP sisteminde kayıt ve saklanması istenilmektedir.
Somut olayda UYAP sisteminde kayıtlı karar elektronik imzaları olmadığı için hukuki kıymetten yoksundur. Ancak UYAP sistemindeki karar ile davanın fiziki dosyasındaki gerekçeli karar arasında herhangi bir çelişki de bulunmamaktadır.
Bu durumda hukuken ortaya çıkmış ve taraflar açısından bir takım haklar ortaya çıkarmış bulunan fiziki gerekçeli kararın hukuki kıymetini ortadan kaldıracak şekilde oluşturulan karara iştirak etmek mümkün değildir.
Mademki asıl olan UYAP sistemindeki karardır, orada da elektronik imzalar olmadığı için hukuken geçerli her hangi bir karar yoktur. O halde hangi karar bozulmuştur?
Ayrıca, temyiz incelemesi yapılan diğer dosyaların da UYAP sistemindeki sanal dosyaları incelendiğinde, birçoğunda dava dilekçesinin veya bilirkişi raporunun sadece birinci sayfalarının taranarak sisteme aktarıldığı örnekleme yoluyla yapılacak basit bir inceleme sonucunda anlaşılabilir. O takdirde bu tür dosyaların temyiz incelemesi neden yapılmaktadır?
Bu durum UYAP sistemi ile sanal dava dosyası oluşturulması ve fiziki dava dosyasının ortadan kaldırılması amacının gerçekleşmesinin ne kadar imkânsız ve gereksiz olduğunun ortaya çıkmasına vesile olmuştur. Bütün teknolojik icatlar, mikroskoplar ve teleskoplar incelenen objenin inceleyen insana daha da yakınlaştırılması için gerçekleştirilmişken; UYAP sistemiyle dava malzemesi onu inceleyecek ilgililerden ve hâkimlerden uzaklaştırılmaktadır.
Bu itibarla verilen karara muhalifim.
...