Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2021/3999 Esas 2022/5872 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : Kadastro Tespitine İtiraz
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... Kadastro Mahkemesi

Taraflar arasında ... Kadastro Mahkemesinde görülen dava sonucunda verilen hükme karşı davacı Hazine vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş olup, bu kez davacı Hazine vekili tarafından Bölge Adliye Mahkemesi kararı temyiz edilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca yapılan kadastro sırasında ... İli Merkez İlçe Kuşhane mahallesi çalışma alanında bulunan 120 ada 1 parsel sayılı 61.685,53 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz irsen intikal ve kazandırıcı zaman aşımı zilyetliği nedeni ile ... ve müşterekleri adına tespit edilmiştir.
Davacı Hazine, çekişmeli taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğuna dayanarak dava açmıştır.
Mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın reddine, çekişmeli 120 ada 1 parsel sayılı taşınmazın uygulama tespiti gibi gibi tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hükmün davacı Hazine vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesince istinaf başvurusu esastan reddedilmiş ve iş bu karar davacı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece, çekişmeli taşınmaz üzerinde davalı lehine zilyetlik yoluyla iktisap koşullarının oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş ise de, yapılan araştırma ve inceleme hüküm vermek için yeterli bulunmamaktadır.
Şöyle ki, çekişmeli taşınmazın evveliyatında hangi nedenle tescil harici bırakıldığı Kadastro Müdürlüğünden sorulup saptanılmamış, bu hususta mahalli bilirkişi ve tanıklardan beyan alınmamış, bu yolla çekişmeli taşınmazın evveliyatındaki niteliğinin ne olduğu ve özellikle taşınmazın imar ihya gerektiren yerlerden olup - olmadığı tespit edilmemiş, mahalli bilirkişi ve tanıklardan zilyetliğin şekli, süresi ve sürdürülüş biçimi ile zilyetliğe ara verilip verilmediği hususlarında ayrıntılı ve somut olgulara dayalı ayrıntılı beyan alınmamış, ziraat ve jeolog mühendisi bilirkişi tarafından düzenlenen raporda soyut şekilde taşınmazın 2. sınıf tarım arazisi olduğu belirtilmekle beraber, ayrıntılı şekilde taşınmazın niteliğinin ne olduğu, taşınmazın üzerinde bir zilyetlik bulunup bulunmadığı, taşınmazın üzerindeki ağaçların yaş, cins ve dağılımının ne şekilde olduğu gibi hususlarda her hangi bir değerlendirme yapılmamış, diğer yandan orman mühendisi bilirkişi raporunda taşınmazın % 15 - 20 eğimli olup üzerinde ... ağaçları bulunduğu şeklinde belirleme üzerinde önemle durulmamış, taşınmazın eski ... fotoğraflarındaki durumu yönünden rapor alınmış ve rapor içeriğinde 1967, 1972 ve 1984 tarihli ... fotoğraflarında taşınmazda ekili dikili alana rastlanıldığı, imar ve ihyanın mevcut olup parsel sınırlarının oluştuğu belirtilmiş olmasına nazaran ekli ... fotoğraflarında parsel sınırlarında farklılaşmanın belirgin olmadığı, dağınık şekilde ağaç unsuru gözlemlendiği halde bu çelişki üzerinde de durulmamıştır.
Eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak karar verilmesi mümkün değildir.
Hal böyle olunca; doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, çekişmeli taşınmazın evveliyatında hangi nedenle tescil harici bırakıldığı Kadastro Müdürlüğünden sorulup saptanılmalı, bundan sonra Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin ... fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek, taşınmazların bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait ... fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle buradan elde edilen verilere göre çekişmeli tespit tarihinden 15-20-25 yıl öncesine (bulunmadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere) ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik ... fotoğrafı tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğü'nden getirtilerek dosya arasına konulmalı, aynı tarihler arasında düzenlenen fotoplan, fotometrik ve fotogrametrik paftalar, uydu fotoğrafları ile memleket haritaları temin edilmeli, çekişmeli taşınmazların bulunduğu bölgede orman kadastrosu yapılıp yapılmadığı Orman İdaresinden sorularak yapılmış ise orman tahdidine ilişkin işe başlama, çalışma, işi bitirme ve sonuçlarının askı ilan tutanakları ile çekişmeli taşınmazların bulundukları yerleri orman tahdit sınır noktalarıyla birlikte gösterir onaylı orman tahdit harita örneği getirtilmeli, bundan sonra mahallinde, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişilerle, taraf tanıkları, ziraat mühendisi, jeolog, 3 kişilik orman mühendisi bilirkişi, 3 kişilik jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi kurulu ve fen bilirkişinin katılımıyla yeniden keşif icra edilmeli, bu keşif sırasında dinlenecek yerel bilirkişi ve taraf tanıklarından, taşınmazın geçmişteki niteliğinin ne olduğu, evveliyatı itibariyle imar-ihya gerektiren yerlerden olup olmadığı, böyle yerlerden ise imar-ihyasının hangi tarihte tamamlandığı, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, hangi tarihten beri ne suretle tasarruf edildiği ve tamamı üzerinde zilyetliğin bulunup bulunmadığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, yerel bilirkişi ve tanık beyanları arasında çelişki oluştuğu takdirde yöntemine uygun şekilde çelişkinin giderilmesine çalışılmalı; orman bilirkişi kurulundan, çekişmeli taşınmazın orman sayılan yerlerden olup olmadığını bildiren ve kesinleşen orman tahdit haritası ile geçici 8. madde uyarınca yapılan kadastro paftası çakıştırılmak suretiyle orman tahdidine göre konumunu gösteren denetime elverişli rapor alınmalı; ziraat mühendisi bilirkişiden, çekişmeli taşınmazın tarımsal niteliğini ve üzerindeki ağaçların adetlerini, yaşlarını, cinslerini ve konumlarını, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, taşınmazın imar-ihya gerektiren yerlerden olması halinde imar-ihyaya konu olmaya başladığı ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildirir, önceki ziraatçi bilirkişi raporunun da irdelenerek çelişkilerin giderildiği, komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi içerir, somut verilere ve bilimsel esaslara dayanan, ayrıntılı ve gerekçeli rapor düzenlettirilmeli; jeolog bilirkişiye ise dava konusu taşınmazın sınırında dere bulunduğu gözönünde bulundurularak taşınmazın önceki ve şimdiki niteliğini, dere yatağı niteliğinde olup olmadığını, evveliyatının çay veya dere yatağı niteliğinde olup olmadığını, dere yatağından kazanılıp kazanılmadığını, halen aktif dere yatağında kalıp kalmadığını, aktif dere yatağında kalmıyor ise derenin etkisi altında kalan yerlerden olup olmadığını derenin etkisinde kalmıyor ise, imar ihyanın yapılıp yapılmadığını açıklar rapor düzenlettirilmeli, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi kurulundan, gerek dosyada mevcut olan gerekse de yukarıda değinilen tarihlere ait ... ve uydu fotoğrafları üzerinde stereoskopik inceleme yaptırılmak suretiyle, dava konusu taşınmazın sınırlarını ve niteliğini, imar-ihyası tamamlanmış ise tamamlandığı tarihi ve üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde, önceki jeodezi bilirkişi raporunun değerlendirilerek çelişkilerin giderildiği rapor düzenlemeleri ve dava konusu taşınmazın ve farklı nitelikteki kısımlarının ayrı ayrı konumunu ... ve uydu fotoğrafları üzerinde göstermeleri istenilmeli; fen bilirkişisinden ise, keşfi izlemeye ve denetlemeye elverişli harita ve rapor alınmalı; mahkeme hakiminin, taşınmazın konumuna, niteliğine ve çevre parsellerle karşılaştırılmalı olarak fiziksel özelliklerine ilişkin gözlemi keşif tutanağına aynen yansıtılmalı; komşu parsellere ait kadastro tespit tutanakları ile varsa dayanağı olan kayıt ve belgeler uygulanarak çekişmeli taşınmaz yönünü ne okuduğu üzerinde durulmalı ve bu şekilde bilirkişi ve tanık sözleri denetlenmeli ve bundan sonra toplanmış ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, bu hususlar göz önünde bulundurulmaksızın karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olduğundan, hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda belirtilen nedenlerle, davacı Hazine vekilinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi'nin 27.09.2019 tarihli ve 2018/86 Esas, 2019/691 Karar sayılı istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararının KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi hükmünün 6100 sayılı HMK'nin 371. maddesi uyarınca BOZULMASINA, dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,15.06.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.