MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki kira sözleşmesinden kaynaklanan alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kabulüne dair verilen hükmün, süresi içinde davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı, davalı ile aralarında ... Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi tasarrufunda bulunan cafe, restaurant ve 2 adet halı sahanın işletilmesi amacıyla 2006 ve 2007 yıllarında kira sözleşmeleri düzenlendiğini, bu sözleşmeler gereğince kullanımına tahsis edilmiş olan yerlerin işletilebilmesi için gerekli iyileştirme ve yenileme çalışmaları yaptığını, tüm elektrik sisteminin yenilenmesi ve modernizasyonu işlemi ve çevre düzenlemesi yaptığını ancak davalı kiraya veren tarafından sözleşmenin feshedilmesiyle kiralananı kullanamadığını, bu masraflar istenmesine rağmen, davalı tarafça herhangi bir olumlu adım atılmadığını ve kiralanana yapılan demirbaş masraflarıyla diğer zaruri ve faydalı masrafların bedellerinin de halen ödenmediğini belirterek faydalı ve zaruri masrafların bedeli olarak şimdilik 8.000,00 TL"nin, dava tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı, davanın zamanaşımına uğradığını, davacının belirttiği gibi bir imalatının bulunmadığını, davacının halen ödenmemiş kira borçları bulunduğunu belirterek davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş; Hükmün taraflarca temyizi üzerine Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin 03/03/2016 tarihli 2015/11166 Esas 2016/1618 Karar sayılı ilamı ile "Dosya kapsamına toplanan delillere; delillerin mahkemece takdir edilerek karar verilmiş olmasına göre davalının ve davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde değildir. Davacının temyiz itirazına gelince; Davada dayanılan ve hükme esas alınan 01/12/2006 başlangıç tarihli ve bir yıl süreli kira sözleşmesi konusunda taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Kiralanan cafe, restaurant ve 2 adet halı sahanın
işletilmesi amacı ile yapılmıştır. Kira sözleşmesi özel şartlar birinci maddesinde yüklenicinin değişmesi durumunda halı sahada kafeteryada yapılan sabit tesis masrafları, kullanım süresi ve amortisman dikkate alınarak okul, birlik varsa meslek odası temsilcisinin ve gerektiğinde bilirkişi katılımıyla oluşturulan komisyonca uygun kabul edilen meblağ eski yükleniciye yeni yüklenici tarafından ödeneceği kararlaştırılmıştır. Kiralanan 2008 yılı içinde tahliye edilmiştir. Sözleşmenin birinci maddesine göre, davacı kiralayandan faydalı ve zorunlu masraflarını isteyebilecektir. Kaldı ki kural olarak kiracı kiralanana yapmış olduğu faydalı ve zaruri giderler ile değer artırıcı giderlerin yapım tarihleri itibari ile değerlerini isteyebilir. Zorunlu ve faydalı masraf alacağına ilişkin uyuşmazlığın TBK"nun vekaletsiz iş görme hükümlerine göre çözülmesi gerekir. Davacı süresinde cevap dilekçesi vermediğinden sonradan kendilerince yapılan masrafların takas edilmesini savunmaları, savunmanın genişletilmesi yasağı kapsamında değerlendirilmesi gerekir. Ne var ki faydalı ve zorunlu masrafları kanıtlama yükümlüğü davacı kiracı da olup yapılmış olunan imalat bedellerinin hangisini kendisi tarafından yapıldığı, imalatları konusunda davacının delil listesinde dayandığı faturalar, ödeme makbuzları kira sözleşmesi ve varsa bu konuda ki tanık ifadeleri ve davalı yanın davacının ticari defterlerine dayandığına göre ticari defterleri ibraz edilmesi istenerek tüm deliller toplandıktan sonra hangi faydalı ve zorunlu masrafların davacı tarafından yapıldığının tespiti amacı ile yeniden keşif yapılarak sonucuna göre belirlenmesi gerekir. Ayrıca dosya içerisindeki bilirkişi raporuna göre faydalı ve zorunlu imalatlar keşif tarihi itibarı ile hesaplanmış olup yapılan masrafların, imalat tarihi itibarı ile yıpranma payı düşülmüş değeri Yargıtay denetimine elverişli bir şekilde belirlenmelidir. Davalının temyiz itirazına gelince; davalı Milli Eğitim Bakanlığı harçtan muaf olmasına rağmen harçtan sorumlu tutulması doğru değildir." gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyulmak suretiyle yapılan yargılama neticesinde, davacının davasının kabulüne, 193.500,00 TL"nin 10/03/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, Milli Eğitim Bakanlığı harçtan muaf olduğundan bakiye harcın diğer davalıdan tahsiline karar verilmiş; Hüküm, davalı Milli Eğitim Bakanlığı tarafından temyiz edilmiştir.
1-) Dosya kapsamına, toplanan delillere, mevcut deliller mahkemece takdir edilerek karar verilmiş olmasına ve takdirde de bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalının sair temyiz itirazları yerinde değildir.
2-) Belirtilmelidir ki; bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. “Usuli kazanılmış hak” olarak tanımlanan bu olgu mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirmektedir (09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı Y.İ.B.K.).
Bu ilke kamu düzeni ile ilgili olup, Yargıtay"ca kendiliğinden dikkate alınması gerekir. Hâkimin değişmesi dahi açıklanan bu hukuki ilkeye etki yapamaz.
Somut olayda mahkemece; bozma kararına uyulduğu halde gerekleri yerine getirilmemiş, bozmaya uygun karar verilmemiştir. Şöyle ki; Mahkemece uyma kararı verilen Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin 03/03/2016 tarihli 2015/11166 Esas 2016/1618 Karar sayılı ilamı ile; dosya içerisindeki bilirkişi raporuna göre faydalı ve zorunlu imalatların keşif tarihi itibarı ile değerlerinin hesaplanmış olduğu, ancak imalat tarihi itibarı ile yıpranma payı düşülmüş değerlerinin hesaplanmasının gerektiği açıkça belirtilmiştir. Bozma ilamı öncesi inşaat mühendisi bilirkişi tarafından sunulan 20/06/2012 tarihli kök rapor ile 31/01/2013
tarihli ek raporda, yapılan imalatların keşif tarihi itibariyle değerinin %10 oranında yıpranma payı ile birlikte KDV hariç 193.500,00 TL olduğu belirtilmiştir. Bozma sonrası alınan 05/04/2019 tarihli bilirkişi kurulu raporunda yine 31/01/2013 tarihli ek bilirkişi raporuna atıf yapılmak suretiyle yapılan imalatların KDV hariç 215.000,00 TL olabileceği % 10 yıpranma payının mahsubu ile de 193.500 TL olabileceği belirtilmiştir. Karara dayanak yapılan bilirkişi raporu, bozma tarihinden önce dosyaya alınmış bilirkişi raporuna atıf yapmakta olup atıf yapılan bilirkişi raporunda faydalı ve zorunlu masrafların keşif tarihi olan 26/04/2012 tarihi itibariyle değeri hesaplanmıştır. Faydalı ve zorunlu masrafların imal yılı ile keşfin icra edildiği yıl farklı olmasına rağmen keşif tarihindeki değerin aynı zamanda imal yılındaki değer olarak kabul edilmiş olması karara dayanak yapılan bilirkişi raporunun hatalı olduğunu göstermektedir. Bu nedenle bozma ilamının gereği yerine getirilmeden hatalı bilirkişi raporuna dayanılarak hüküm kurulmuş olması doğru görülmemiştir.
O halde mahkemece; yeniden bilirkişi aracılığıyla davacı kiracı tarafından yapıldığı tespit edilen zorunlu ve faydalı masrafların kanıtlandığında kanıtlanan imalat tarihi, kanıtlanamadığında ise bu masrafların kiralananın başında yapıldığının kabulü ile bu tarih imalat tarihi kabul edilerek değerleri belirlenip davacı kiracının kiralananı kullanım süresi ile orantılı olarak bu değerden yıpranma payı düşülmesi suretiyle talep edilebilecek miktarın belirlenerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken bozma ilamı gereklerini karşılamayan hatalı bilirkişi raporuna dayanılarak hüküm kurulması doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
3-) Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin 03/03/2016 tarihli 2015/11166 Esas 2016/1618 Karar sayılı ilamı ile davalı Milli Eğitim Bakanlığı harçtan muaf olmasına rağmen harçtan sorumlu tutulmasının doğru olmadığı belirtilmesine rağmen, bu defa yargılama harç ve giderlerinin davada taraf sıfatı olmayan Okul Aile Birliğinden tahsiline karar verilmiş olması doğru görülmemiş bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ:Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davalının sair temyiz itirazlarının reddine, ikinci ve üçüncü bentte açıklanan nedenlerle hükmün HUMK"nun 428. maddesi gereğince davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz iadesine, 6100 sayılı HMK"nun Geçici Madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK"nun 440. maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 15/01/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.