22. Hukuk Dairesi 2014/715 E. , 2015/13770 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA : Davacı, kıdem tazminatı, ücret alacağı, fazla mesai, yıllık izin ücreti ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı, kıdem tazminatı ile ücret, fazla çalışma ücreti, yıllık izin ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücretinin davalıdan tahsilini istemiştir.
Davalı tarafından dosyaya cevap verilmemiştir.
Mahkemece bilirkişi raporu dikkate alınarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Karar davalı tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Davacının hizmet süresi de taraflar arasında ihtilaflıdır.
Davacının hizmet süresinin tümünün davalı işverende geçip geçmediği, davacının kesintili çalışıp çalışmadığı dosya kapsamına göre yeterince aydınlatılmamıştır. Hizmet döküm cetveline göre davacı çalıştığını iddia ettiği dönemde bir çok kez farklı iş yeri numaraları işyerlerine giriş çıkış yapmış olup, söz konusu işyeri numaralarının hangi işverene ait olduğu, davalı işverenle aralarında bağlantı bulunup bulunmadığı sgk ve ticaret sicilinden araştırılmalı, taraf tanıkları kesintili çalışma var mı, bütün çalışma hangi işverende geçti, hdc görünen diğer işyerleri ile davalı işverenin bağlantısı olup olmadığı hususunda daha detaylı dinlenmeli ve sonucuna göre davacının çalışma süresinin tespiti gerekirken eksik incelemeye dayalı karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
3-Davacının ücretinin miktarı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık vardır.
Çalışma yaşamında daha az vergi ya da sigorta pirimi ödenmesi amacıyla zaman zaman, iş sözleşmesi veya ücret bordrolarında gösterilen ücretlerin gerçeği yansıtmadığı görülmektedir. Bu durumda gerçek ücretin tespiti önem kazanır. İşçinin kıdemi, meslek unvanı, fiilen yaptığı iş, işyerinin özellikleri ve emsal işçilere ödenen ücretler gibi hususlar dikkate alındığında imzalı bordrolarda yer alan ücretin gerçeği yansıtmadığı şüphesi ortaya çıktığında, bu konuda tanık beyanları gözetilmeli ve işçinin meslekte geçirdiği süre, işyerinde çalıştığı tarihler, meslek unvanı ve fiilen yaptığı iş bildirilerek sendikalarla, ilgili işçi ve işveren kuruluşlarından emsal ücretin ne olabileceği araştırılmalı ve tüm deliller birlikte değerlendirilerek bir sonuca gidilmelidir.
Somut olayda davacı 1.200,00 TL net ücret aldığını iddia etmiş olup, davalı bu iddiayı kabul etmemiştir. Taraflar arasında ücretin miktarı ihtilaflı olup, yukarıdaki esaslara göre emsal ücret araştırması yapılarak davacının ücretinin tespiti ile davacının taleplerinin hüküm altına alınması gerekirken eksik inceleme ile karar verilmesi isabetsizdir.
4-Davacı işçinin fazla çalışma yapıp yapmadığı hususu taraflar arasında uyuşmazlık konusudur.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp ispatlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları, delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın bu tür yazılı belgelerle ispatlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille söz konusu olabilir. Buna karşın, bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda dahi, işçinin geçerli bir yazılı belge ile bordroda yazılı olandan daha fazla çalışmayı yazılı delille ispatlaması gerekir.
Somut olayda, davacının fazla çalışma yapıp yapmadığı hususunda tanık beyanlarının çelişkili ve açık değildir. Cumartesi çalışma olup olmadığı, çalışma saatleri tam olarak aydınlatılmamıştır. Emsal nitelikteki 9. Hukuk Dairesince onanan ... 5. İş Mahkemesinin 15.11.2011 tarihli ve 2009/819 esas, 2011/703 karar sayılı ilamında haftada üçbuçuk saat fazla çalışma yapıldığı kabul edilmiştir. Yukarıda belirtilen ilkeler ışığında tanıklar yeniden dinlenerek davacının işyerinde yaptığı işin niteliği kesin olarak ortaya konmalı, haftada kaç gün, hangi çalışma saatleri arasında çalıştığı belirlenip sonucuna göre fazla çalışmanın var olup olmadığı konusunda karar verilmesi gerekirken eksik incelemeye dayalı olarak karar verilmesi hatalı olup bozma sebebidir.
SONUÇ: Temyiz olunan hükmün yukarıda açıklanan sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 15.04.2015 gününde oybirliği karar verildi.