MAHKEMESİ:ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Dava dilekçesinde 510.000 TL alacak için itirazın iptali istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulü cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından duruşma istekli temyiz edilmiş ise de, HUMK."nun 438.maddedeki koşullar oluşmadığından duruşma talebinin reddine karar verildi.
Y A R G I T A Y K A R A R I
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.Davacı vekili dava dilekçesinde, geçersiz sözleşme nedeniyle davalıya ödenen (birleşen dava ile birlikte) toplam 510.000 TL."nin tahsili amacıyla başlatılan icra takibine vaki itirazın iptalini talep etmiştir.Davalı vekili cevabında, davacının alacağına karşılık onun talimatı ile dava dışı ..."na ödediğini beyan etmiştir.
Mahkemece, davanın kabulü ile 510.000 TL yönünden itirazın iptaline karar verilmiş, hükmü davalı vekili adli müzaharet talepli temyiz etmiştir.Davalı vekili, 24.02.2012 tarihinde tebliğ edilen hükmü 12.03.2012 tarihinde (süresinde) adli müzaharet talepli temyiz etmiş, mahkemece; temyiz aşamasında adli müzaharet talep edilemeyeceğinden ve temyiz harcının yatırılmadığından bahisle ek karar ile temyiz talebinin reddine karar verilmiş, 23.03.2012 tarihli red kararı temyiz edilmiştir.Bilindiği üzere, adli yardım, 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 465 ilâ 472 maddelerinde (HMK."nun 334 ve devamı maddelerinde) düzenlenmiş olup; fakir bir kimsenin bir davanın gerektirdiği oldukça kabarık olan harç ve masrafları sağlayamaması durumunda, bu mali külfetlerden geçici olarak muaf tutulmasıdır.Ayrıca YHGK 18.05.2011 tarih, 2011/19-54-315 sayılı kararında HUMK 465.maddede (HMK 334.md) belirtilen fakirlik ve haklı olma şartlarının varlığının ispatı halinde adli yardımdan gerçek kişilerin yararlandırılması gerektiği açıklanmıştır. Yasa sadece hayır müesseselerinin adli yardım isteğinde bulunabileceklerini öngörmektedir.Anılan maddelerde adli yardımın yargılamanın hangi aşamalarında yapılacağı hususunda bir açıklık bulunmamaktadır.Aynı Kanunun 469/2 maddesinde (HMK."nun 337.maddesi) “..Müzahereti adliye esnayi muhakemede dahi talep olunabilir. Bu talep kabul edilirse evvelce yapılmış olan masarife teşmil edilemez. Yeni bir sebep zuhurunda reddedilen müzaheret talebi tekrar edilebilir.” Hükmü yer almakta; kanun yollarına başvuru için adli yardım istenemeyeceğine ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Karar kesinleşene kadar yargılama faaliyeti süreceğine ve henüz sonlanmamış olduğuna göre kanun yoluna başvuru için de adli yardım isteminde bulunulması olanaklıdır.Diğer taraftan, temyiz de bir dava olduğuna göre, temyiz aşamasında da adli yardım kararı verilebileceği kabul edilmelidir.Bu kabulün, yargı mercileri önünde hak arama özgürlüğünü düzenleyen Anayasanın 36.maddesi ile adil yargılanma hakkını düzenleyen Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6.maddelerine uygun olduğu da kuşkusuzdur.Somut olayda da: temyiz başvurusunda davalı tarafın adli yardım isteminin salt “hükümden sonra kanun yollarına müracaat için adli yardıma karar verilemeyeceği” gerekçesiyle reddedilmesi ve bu karara bağlı olarak, temyiz olanağını ortadan kaldıracak şekilde temyiz edilmemiş sayılma kararı ile temyiz dilekçesinin reddine karar verilmiş olması doğru değildir.Mahkemece, davalı tarafın adli yardım talebi yönünden işin esasına girilerek yasal şartların bulunup bulunmadığının değerlendirilmesi ve bu şartların varlığı halinde davalı tarafın bu kurumdan yararlandırılması; adli yardım talebinin şartlarının bulunmadığının tespiti halinde ise, usulünce temyiz harç ve giderlerinin yatırılması için süre verilip sonucuna göre bir karar verilmesi olmalıdır.
Yukarıda açıklanan hususlar göz ardı edilerek, aksine düşüncelerle kanun yoluna müracaat için adli yardım kararı verilemeyeceği gerekçesiyle temyiz harç ve giderlerinin yatırılmamış olması nedeniyle temyiz dilekçesinin reddine karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırıdır.Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 18.12.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.