Davacı ... ile davalı ... San.ve Tic. Ltd.Şti. aralarındaki itirazın iptali davasına dair İstanbul 15. Sulh Hukuk Mahkemesinden verilen 29/02/2016 tarihli ve 2015/188 E.-2016/114 K. sayılı hükmün bozulması hakkında Dairece verilen 22/05/2019 tarihli ve 2017/8438 E. - 2019/4808 K. sayılı ilama karşı davacı vekili tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiştir.
Düzeltme isteğinin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı; davalı ile aralarında 01.04.2008 tarihli kira sözleşmesinin akdedildiğini, sözleşmenin hususi şartlar 7. maddesine göre yapması gerekli artışları yapmadığından kira farkının tahsili amacıyla davalı aleyhinde başlatılan İstanbul 30. İcra Müdürlüğü"nün 2012/13456 Esas sayılı takibin itiraz üzerine durduğunu belirterek itirazın iptali ile davalının %20’den aşağı olmamak üzere tazminata mahkum edilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı; kira sözleşmesinin geçerli olmadığını, davacının imzasının bulunmadığını, yapılan ödemelerin ihtirazı kayıt koyulmaksızın kabul edildiğini, kiraladığı yerde 71.791,00 TL kiralanana yatırım yaptığını, kullanılmaz ve değersiz bir yeri ihya ederek kiralananı yaşanır ve güvenli hale getirdiğini belirtip, mahsup taleplerinin nazara alınmasını ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini dilemiştir.
Mahkemece, davalının İstanbul 30.İcra Müdürlüğü"nün 2012/13456 Esas sayılı takip dosyasına vaki itirazının 33.152,00 TL kısım için iptaline, bu kısım için takibin devamına, işlemiş faize ilişkin talebin reddine dair verilen hüküm, davalının temyizi üzerine Dairemizin 22.05.2019 tarih ve 2017/8438 E.- 2019/4808 K sayılı ilamı ile; Davalının takas-mahsup talebine ilişkin temyiz itirazlarının kabulü ile davalının sözleşmenin 3. maddesinde kiracının dekorasyon amaçlı yapmış olduğu masrafları mal sahibinden talep edemeyeceği düzenlenmiş ise de davalı tarafından fatura sunulmak suretiyle mecurda boya, kartonpiyer, yalıtım gibi tadilatların yapıldığının ileri sürüldüğü, iddia olunan tadilatların dekorasyon kapsamında değerlendirilemeyeceği, bu nedenle davalının kiralanana yapmış olduğu değer arttırıcı masraf ve harcamaları vekaletsiz iş görme hükümlerine göre kiraya verenden istemesinin mümkün olduğu, somut olayda davalının takas mahsup def’inde bulunduğu ancak mahkemece dikkate alınmadığı, bu durumda mahkemece davacının kira sözleşmesinden kaynaklı muaccel hale gelen alacaklarının, davalı alacağından takas ve mahsup edilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde mahsup yoluna gidilmeksizin hüküm kurulması doğru görülmediğinden bahisle bozulmuş, bozma ilamına karşı davacı vekili süresi içinde kararın düzeltilmesini istemiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davacı tarafın aşağıdaki aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair düzeltme istemleri yerinde değildir.
2- Yerleşik uygulama, kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların yapıldığı tarih itibariyle TBK.nun 530. maddesi (BK. 414.m) kapsamında vekaletsiz iş görme hükümlerine göre davalı kiraya verenden isteme hakkı olduğu yönündedir. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Kiralananın tahliyesi sonunda kiralayan bunları benimsemiş ve kiracı aleyhine
sebepsiz zenginleşme meydana gelmiştir. Kiraya verenin sorumluluğu faydalı imalatların imal tarihindeki değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle bulunacak değer kadardır.
6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu"nun 139. maddesi gereğince, iki kişi karşılıklı olarak bir miktar para veya özdeş diğer edimleri birbirine borçlu oldukları takdirde, her iki borç muaccel ise, her biri alacağını borcuyla takas edebilir. Alacaklardan biri çekişmeli olsa bile takas ileri sürülebilir. Yine 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu"nun 143. maddesi hükmüne göre takas, ancak borçlunun takas iradesini alacaklıya bildirmesi ile gerçekleşir. Bu durumda her iki borç takas edilebilecekleri anda daha az olan borç tutarınca sona erer. Takas için mutlaka karşılık dava açılması zorunlu değildir. Davalı, karşılık dava açmadan da takas savunmasında bulunmakla yetinebilir. Bununla birlikte davalının takas etmek istediği karşılık alacağın miktarı asıl davada istenen alacaktan daha fazla ise ve davalı bu fazla alacağını hüküm altına aldırmak istiyorsa karşı dava açılması gerekir.
Olayımıza gelince; Taraflar arasında düzenlenen 01.04.2008 başlangıç tarihli 7 yıl süreli kira sözleşmesinin hususi şartlar bölümünün 3. maddesinde, kiracının dekorasyon amaçlı yapmış olduğu masrafları mal sahibinden talep edemeyeceği düzenlenmiş ise de davalı tarafından faturalar sunulmak sureti ile yapıldığı ileri sürülen imalatlar nazara alındığında, aralarında dekorasyon kapsamında olmayanların da bulunduğu değerlendirilmektedir.Bu durumda davacı kiracı kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu giderlerden alıp götürülmesi mümkün olmayan ve davacı kiraya veren tarafından benimsenenlerin yapıldıkları tarihler itibariyle bedellerini vekaletsiz iş görme hükümlerine göre isteyebilir.
Bu itibarla; Mahkemece, konusunda uzman bilirkişi kurulundan alınacak rapor ile öncelikle kiracı tarafından yapılan imalatların hangilerinin zorunlu ve faydalı masraflar olduğu tespit edilmesi, tespit edilecek imalatların imal tarihi itibariyle değerlerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle sonucuna göre belirlenecek faydalı ve zorunlu masraf alacağının , davacının muaccel hale gelen alacağından takas ve mahsup edilmek suretiyle sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve mahsup yolu değerlendirilmeksizin karar verilmesinin hatalı olduğu bu defaki incelemeden anlaşılmakla, bozma ilamındaki sebep yanında ayrıca bu nedenle de hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davacının diğer karar düzeltme itirazlarının reddine, ikinci bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin 22/05/2019 günlü ve 2017/8438 Esas - 2019/4808 Karar sayılı ilamın bozma gerekçesine, yukarıda açıklanan bozma sebebi de eklenmek suretiyle hükmün BOZULMASINA, peşin alınan karar düzeltme harcının istek halinde düzeltme isteyene iadesine, 16/01/2020 tarihli oy birliğiyle karar verildi.