Danıştay 12. Daire 2020/4990 Esas 2021/1800 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/4990
Karar No : 2021/1800

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı / …
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Derince Deniz Astsubay Meslek Yüksek Okulu Komutanlığı bünyesinde 20.11.2007-24.11.2010 tarihleri arasında sözleşmeli okutman olarak görev yapan davacı tarafından, derslerine girdiği bazı öğrencilerin şikayeti üzerine başlatılan soruşturma sonucunda artık kendisinden istifade edilemeyeceğinin anlaşıldığından bahisle 24/11/2010 tarihinde sözleşmesi yenilenmeyerek ilişiğinin kesilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle … Bakanlığı'na karşı açılan davada verilen Askeri … İdare Mahkemesi … Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı davanın reddine dair kararı üzerine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne … tarihinde yapılan … sayılı başvurunun iç hukuk yollarının tüketilmediği için kabul edilemez olduğuna karar verildiğinden bahisle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun geçici 9. maddesi uyarınca yargılamanın yenilenmesi ve söz konusu işlemin iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; 2577 sayılı Kanun''un geçici 9. maddesi kapsamında bulunan yargılamanın yenilenmesi isteminin kabulüyle işin esasının incelendiği, DAMYO K.lığı bünyesinde 2004 yılından 2010 yılına kadar 657 sayılı Kanun'un 4/B maddesine istinaden sözleşmeli statüde okutman olarak görev yapan ve bu süre zarfında (2007 yılında) sözleşmesi bir kez yenilenen davacının, "kişisel ilişkiler çerçevesinde öğrenciler ile öğrenci-öğretmen ilişkisi dışında aşırı bir laubalilik içerisinde olmak" nedeniyle uyarma cezasıyla cezalandırıldığı ve yine derslerine girdiği bazı öğrencilerin şikayetleri üzerine başlatılan idari tahkikat sonucunda, artık kendisinden istifade edilemeyeceği kanaatiyle sözleşmesinin tekrar yenilenmemiş olmasında takdir yetkisinin objektif şekilde kullanıldığı, kişi yararı-kamu yararı dengesinin gözetildiği, her ne kadar davacı hakkında öğrencilere hakaret suçu nedeniyle başlatılan soruşturmada … Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından … tarih ve … soruşturma nolu dosya ile kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiş ise de, anılan kararın “delil yetersizliği”ne dayandığı, davacı hakkında tüm öğrencilere eşit ve objektif bir yaklaşımla hareket etmediği iddiasıyla … Mahkemesi'nde açılan davada, Mahkemenin … tarihli ve E: … sayılı kararı ile davacının suç kastı ile hareket ettiğinin, her türlü şüpheden uzak, kesin ve inandırıcı delillerle ortaya konulamadığı gerekçesiyle beraatine karar verildiği hususlarının birlikte değerlendirilmesinden, davacının yürüttüğü görevin önemi gözönünde bulundurulduğunda davalı idarenin davacı ile sözleşme yenilemeye zorlanamayacağı sonuç ve kanaatine ulaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu … İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, soruşturma dosyasına dair kayıtlar, bilgi ve belgeler bulunmamasına rağmen bağımsız ve tarafsız olmadığı için lağvedilen AYİM'nin kararına davacı aleyhine karar verilmiş olmasının hukuka aykırı olduğu, davacı hakkında soruşturma başlatılmasına neden olan öğrencilerin FETÖ terör örgütü tarafından ihraç edilmiş kişiler olduğu, savcılıkça davacı hakkında kovuşturmaya yer olmadığına kararı verildiği, olayla ilgili dinlenen tanık öğrenci beyanlarının lehe olduğu, Ceza Mahkemesi'nde davacının beraatine karar verildiği, duruşma talebinde bulundukları halde kabul edilmediği, haksız ve hukuka aykırı olarak verilmiş olan kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, davacının yürüttüğü görevin önemi göz önünde bulundurularak idarenin sözleşme yenilemeye zorlanamayacağından dava konusu işlemde ve davanın reddine ilişkin idare mahkemesi kararına karşı istinaf isteminin reddine ilişkin Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Dava dosyasının incelenmesinden; Çanakkale Üniversitesi Tarih bölümünden mezun olan davacının yüksek lisans öğrenimini de yaparak, Dz.K.K.lığının ihtiyacı nedeniyle Deniz Astsubay Meslek Yüksek Okulunda (DAMYO)’ Makine Bölüm Başkanlığının ortak dersler kısmına tarih dersi okutmanı olarak 25.11.2004 tarihinde imzaladığı üç yıllık sözleşme uyarınca sivil okutman olarak göreve başladığı, üç yılın sonunda 20.11.2007 tarihinde sözleşmenin üç yıllığına yenilendiğini, ancak derslerine girdiği bazı öğrencilerin şikayeti üzerine başlatılan soruşturma sonucunda artık kendisinden istifade edilemeyeceğinin anlaşıldığından bahisle 24.11.2010 tarihinde sözleşmesi yenilenmeyerek ilişiğinin kesildiği, ilişiğinin kesilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle … Bakanlığı'na karşı açılan davada … İdare Mahkemesi … Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile davanın reddine karar verildiği, karar düzeltme isteminin … İdare Mahkemesi … Dairesi'nin … tarihli ve E:… K:… sayılı kararı ile reddedildiği, 27.03.2018 tarihi itibarıyla kaldırılan Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin tarafsız ve bağımsız olmadığı iddiasıyla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne … tarihinde yapılan … sayılı başvurunun iç hukuk yollarının tüketilmediği için kabul edilemez olduğuna karar verildiği, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun geçici 9. maddesi uyarınca yargılamanın yenilenmesi ve söz konusu işlemin iptaline karar verilmesi istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :
11/02/2017 tarih ve 29976 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6771 sayılı T.C. Anayasası'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'la Anayasa'ya eklenen Geçici 21. maddenin (E) bendinde, askeri yargının kaldırıldığı ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nde görülmekte olan dosyalardan kanun yolu incelemesi aşamasında olanların Danıştay'a, diğer dosyaların ise görevli ve yetkili idari yargı mercilerine bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 4 ay içinde gönderileceği düzenlemesine yer verilmiştir.
25/08/2017 tarih ve 30165 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 694 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere ilişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin 203. maddesinde, 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanunu'nun yürürlükten kaldırıldığı, 36. maddesiyle eklenen 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nun geçici 45. maddesinde ise, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nde kanun yolu incelemesi aşamasında olanların Danıştay'a, diğerlerinin Ankara İdare Mahkemeleri'ne herhangi bir karara gerek kalmaksızın gönderileceği düzenlenmiştir.
Anılan düzenlemeler değerlendirildiğinde, askeri yargının kaldırıldığı, 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanunu'nun mülga olduğu, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nde kanun yolu incelemesi aşamasında olan dava dosyalarının Danıştay'a, diğer dosyaların ise görevli ve yetkili idari yargı mercilerine gönderileceği anlaşılmakla; dava dosyalarının devrini müteakip "usul kurallarının derhal uygulanırlığı ilkesi" gereğince uyuşmazlığın çözümünde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanun hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 18/06/2014 tarih ve 6545 sayılı Kanun'un 27. maddesiyle eklenen Geçici 8. maddesinde, bu Kanunla idari yargıda kanun yollarına ilişkin getirilen hükümlerin, 2576 sayılı Kanun'un, bu Kanunla değişik 3. maddesine göre kurulan bölge idare mahkemelerinin tüm yurtta göreve başlayacakları tarihten sonra verilen kararlar hakkında uygulanacağı, 2577 sayılı Kanun'un 18/06/2014 tarih ve 6545 sayılı Kanun'un 19. maddesiyle değişik 45. maddesinin 1. bendinde ise, idare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde istinaf yoluna başvurulabileceği kurala bağlanmıştır.
Anılan Kanun'un Geçici 8. maddesinde belirtilen bölge idare mahkemeleri İstanbul, Bursa, İzmir, Ankara, Konya, Samsun, Erzurum ve Gaziantep illerinde kurulmuş olup, anılan Bölge İdare Mahkemeleri, Adalet Bakanlığı tarafından 07/11/2015 günlü, 29525 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bölge Adliye Mahkemeleri ve Bölge İdare Mahkemeleri'nin Tüm Yurtta Göreve Başlayacakları Tarihe İlişkin Kararı uyarınca 20/07/2016 tarihinde göreve başlamışlardır.
2577 sayılı Kanun'un, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi İkinci Dairesince kararın verildiği tarihte yürürlükte bulunan ve 6352 sayılı Yasa ile değişik “itiraz” başlıklı 45. maddesinde sayılan uyuşmazlıklarla ilgili olarak, idare ve vergi mahkemelerince verilen nihai kararlar ile tek hakimle verilen nihai kararlara, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi, mahkemelerin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine itiraz edilebileceği hüküm altına alınmış olup, 46. maddesinde ise, itiraz yolu öngörülmeyen idare mahkemelerinin nihai kararlarının Danıştay'da temyiz edileceği belirtilmiştir.
Öte yandan; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanun'un "Temyiz incelemesi üzerine verilecek kararlar" başlıklı 49. maddesi, 1. fıkrasında, "Temyiz incelemesi sonunda Danıştay;
a) Kararı hukuka uygun bulursa onar. Kararın sonucu hukuka uygun olmakla birlikte gösterilen gerekçeyi doğru bulmaz veya eksik bulursa, kararı, gerekçesini değiştirerek onar.
b) Kararda yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaç duyulmayan maddi hatalar ile düzeltilmesi mümkün eksiklik veya yanlışlıklar varsa kararı düzelterek onar.
2. fıkrasında Temyiz incelemesi sonunda Danıştay;
a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması, sebeplerinden dolayı incelenen kararı bozar.
3. fıkrasında kararların kısmen onanması ve kısmen bozulması hâllerinde kesinleşen kısım Danıştay kararında belirtilir.
4. fıkrasında Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde bu madde ile ısrar hariç 50. madde hükümleri kıyasen uygulanır." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Yukarıdaki açıklamalar ve yürürlükteki mevzuat göz önüne alındığında; … İdare Mahkemesi …Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı ilk kararın, 20/07/2016 tarihi öncesinde verilmiş bulunduğu ve 2577 sayılı Kanun'a göre temyize tabi bir karar olduğu ve bu nedenle, bahsi geçen karara karşı yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunulması üzerine verilen … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının da, doğrudan temyize tabi olduğu ve temyiz incelemesinin de yine doğrudan Danıştay'da yapılacak olması karşısında, Bölge İdare Mahkemesince görevsizlik kararı verilerek, dosyanın, Danıştay'a gönderilmesi gerekirken, davalı idare tarafından yapılan istinaf başvurusunun reddine karar verilmesinde usul kurallarına uygunluk görülmemiştir.
Nitekim; Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 20/01/2021 tarih ve E:2020/916, K:2021/67 sayılı kararı da bu yöndedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2.Yukarıda özetlenen gerekçe ile yargılamanın yenilenmesi talebinin kabulüne ve davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 31/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.