Danıştay 4. Daire 2016/11070 Esas 2021/1956 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2016/11070
Karar No : 2021/1956

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Vergi Dairesi Müdürlüğü/…

KARŞI TARAF (DAVACI) : …

VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, … Madencilik İnşaat Taahhüt Tic. ve San. Ltd. Şti.'nin müdürü sıfatıyla şirketin vergi borçlarından sorumlu olduğundan bahisle … İnşaat Madencilik Nak. Tar. Hay. Tic. ve San. Ltd. Şti. nezdindeki hak ve alacakları üzerine 6183 sayılı Kanun'un 79. maddesi uyarınca haciz uygulanmasına dair … tarih ve … sayılı işlemin 467.999,24 TL'lik kısmının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Vergi Mahkemesince verilen kararda; davacının … Madencilik İnşaat Taahhüt Tic. ve San. Ltd. Şti.'nin müdürü sıfatıyla, şirketin kanuni temsilci olduğu 20/08/2010-26/05/2011 tarihleri arasındaki vergi borçlarından müteselsilen sorumlu olduğu, bununla birlikte, davalı idarece dosyaya ibraz edilen ve anılan şirketin ödenmeyen vergi borçları nedeniyle davacı adına kanuni temsilci sıfatıyla düzenlenen ödeme emirlerinin 8.025,90 TL tutarında borca isabet ettiği, bir kısım ödeme emrinin ise şirket ortağı sıfatıyla düzenlendiğinin görüldüğü; her ne kadar, davalı idarece, davacının, şirketin kanuni temsilcisi sıfatıyla 467.999,24 TL borçtan sorumlu olduğu ileri sürülmüş ise de, davaya konu haciz işleminin dayanağını davacı adına kanuni temsilci sıfatıyla düzenlenen ödeme emirleri oluşturduğundan, haciz işleminin, davacı adına kanuni temsilci sıfatıyla düzenlenen ödeme emirleri içeriği olan ve tebliği üzerine dava açılmayarak kesinleştiği anlaşılan 8.025,90 TL tutarında borca isabet eden kısmında hukuka aykırılık, bu tutarı aşan kısmında ise hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle davanın kısmen iptaline, kısmen reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacının kendine ait borcu ile kanuni temsilcisi olduğu şirketin 17/05/2011 tarihine kadar olan 468.191,97 TL ödenmemiş vergi aslı borcunun tahsili amacıyla düzenlenerek … İnşaat Madencilik Nak. Tar. Hay. Tic. ve San. Ltd. Şti.'ne tebliğ edilen haciz bildirisinde hukuka aykırılık bulunmadığı, temyiz isteminin kabulü ve Mahkeme kararının aleyhe kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Cevap verilmemiştir.

TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dördüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-a maddesinde; idari davaların idari işlemler hakkında yetki, sebep, şekil, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacağı belirtildikten sonra, Kanun'un 14/3. maddesinde dilekçelerin, a) görev ve yetki, b) idari merci tecavüzü, c) ehliyet, d) idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, e) süre aşımı, f) husumet, g) 3. ve 5. maddelere uygun olup olmadıkları yönlerinden sırasıyla inceleneceği, 15. maddenin 1 (b) bendinde de, dilekçelerde 14. maddenin 3/c, 3/d ve 3/e bentlerinde yazılı hallerin bulunması halinde davanın reddine karar verileceğine yer verilmiştir.
İdari yargıda dava açabilmek için objektif ehliyet olarak kabul edilen hak ve fiil ehliyetine sahip olmanın yanı sıra; sübjektif ehliyet olarak kabul edilen ve İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinde belirtilen ''menfaat ihlali'' koşulunun da gerçekleşmiş olması gerekmekte olup, menfaat ihlali için ise meşru, kişisel ve güncel bir menfaat ile ciddi ve makul bir ilginin varlığı şarttır.
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un "Üçüncü Şahıslardaki Menkul Malların, Alacak ve Hakların Haczi" başlıklı 79. maddesinin 1. fıkrasında, hamiline yazılı olmayan veya cirosu kabil senede dayanmayan alacak ile maaş, ücret, kira vesaire gibi her türlü hakların ve fiilen tutanak düzenlemek suretiyle, haczi kabil olmayan üçüncü şahıslardaki menkul malların haczinin, borçlu veya zilyet olan veyahut alacak ve hakları ödemesi gereken gerçek ve tüzel kişilere, kurumlara haciz keyfiyetinin tebliği suretiyle yapılacağı, tahsil dairesi tarafından tebliğ edilecek haciz bildirisi ile; bundan böyle borcunu, ancak tahsil dairesine ödeyebileceği ve amme borçlusuna yapılacak ödemenin geçerli olmayacağı veya elinde bulundurduğu menkul malı ancak tahsil dairesine teslim edebileceği ve malın amme borçlusuna verilmemesi gerektiği, aksi takdirde amme borçlusuna yapılan ödemeler ile malın bedelini tahsil dairesine ödemek zorunda kalacağının bildirileceği; 3. fıkrasında, haciz bildirisi tebliğ edilen üçüncü şahsın borcu olmadığı veya malın yedinde bulunmadığı ve haczin tebliğinden önce borcun ödendiği veya malın tüketildiği ya da kusur olmaksızın telef olduğu veya alacak borçluya veya emrettiği yere verilmiş olduğu gibi bir iddiada ise durumu, haciz bildirisinin kendisine tebliğinden itibaren yedi gün içinde tahsil dairesine yazılı olarak bildirilmek zorunda olduğu, üçüncü şahsın süresinde itiraz etmemesi halinde, mal elinde ve borç zimmetinde sayılacağı ve hakkında kanun hükümlerinin tatbik olunacağı; 4. fıkrasında, herhangi bir nedenle itiraz süresinin geçirilmesi halinde üçüncü şahsın haciz bildirisinin tebliğinden itibaren bir yıl içinde genel mahkemelerde menfi tespit davası açmak ve haciz bildirisinin tebliğ edildiği tarih itibarıyla amme borçlusuna borçlu olmadığını veya malın elinde bulunmadığını ispat etmek zorunda olduğu; 6. fıkrasında da, üçüncü şahsın, haciz bildirisi üzerine yedi gün içinde alacaklı tahsil dairesine itiraz ettiği takdirde, alacaklı amme idaresinin bir yıl içinde, yapılan itirazın aksini genel mahkemelerde açacağı davada ispat ederek, üçüncü şahsın İcra ve İflas Kanununun 338. maddesinin birinci fıkrasına göre cezalandırılmasını ve borçlu bulunduğu tutarın ödenmesine hükmedilmesini isteyebileceği hüküm altına alınmıştır.
Sözü edilen düzenlemeye göre, haciz bildirisine konu borcun ödendiği veya malın tüketildiği ya da kusuru olmaksızın telef olduğu veya alacağın borçluya veya emrettiği yere verilmiş olduğunun, haciz bildirisinin tebliğinden itibaren yedi gün içinde tahsil dairesine yazılı olarak bildirme zorunluluğunun yerine getirilmemiş olması halinde borcun, adına haciz bildirisi düzenlenenin zimmetinde sayılarak ödeme emrine konu yapılacağı açıktır.
Haciz bildirilerine karşı üçüncü kişilerce herhangi bir nedenle yedi günlük itiraz süresinin itirazsız geçirilmesi halinde ise, haciz bildirisinin tebliğinden itibaren bir yıl içinde genel mahkemelerde açılacak menfi tespit davası ile borçlu olunmadığı veya malın elinde bulunmadığı hususunun ispat edilebilme imkanı bulunmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; iptali talep edilen dava konusu işlemin, davacının … Madencilik İnşaat Taahhüt Tic. ve San. Ltd. Şti.'nin müdürü sıfatıyla şirketin vergi borçlarından sorumlu olduğundan bahisle … İnşaat Madencilik Nak. Tar. Hay. Tic. ve San. Ltd. Şti. nezdindeki hak ve alacakları üzerine 6183 sayılı Kanun'un 79. maddesi uyarınca haciz uygulanmasına dair … tarih ve … sayılı haciz bildirisi olduğu, söz konusu haciz bildirisinin 24/04/2015 tarihinde muhatabı olan şirkete tebliğ edildiği; haciz bildirisinde, hacze konu olan amme alacağı tutarının 524.989,56 TL olarak belirtildiği, davacının 27/04/2015 tarih ve 12930 sayılı dilekçesi ile davalı idareye başvurması üzere, 04/05/2015 tarih ve 8686 sayılı cevap yazısı ile davacının hacze konu borcun 467.999,24 TL'lik kısmından şirket müdürü sıfatıyla, 192,73 TL'lik kısmından ortak sıfatıyla, kalan kısmından ise şahsi borçları nedeniyle sorumlu olduğunun bildirildiği, bunun üzerine davacı tarafından haciz işleminin şirket müdürü olarak sorumlu olduğu 467.999,24 TL borca isabet eden kısmının iptali istemiyle de bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davaya konu edilen haciz bildirisinin borçlu kısmında davacının adı gösterilmiş ve davacının davalı idareye başvurması üzerine hacze konu borcun 467.999,24 TL'lik kısmından şirket müdürü sıfatıyla sorumlu olduğu bildirilmiş ise de, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca, dava konusu işlemin, … İnşaat Madencilik Nak. Tar. Hay. Tic. ve San. Ltd. Şti. adına ve bu şirketin, kamu borçlusu durumunda olan … Madencilik İnşaat Taahhüt Tic. ve San. Ltd. Şti.'ne ait menkul mal, alacak ve haklara sahip olup olmadığının, başka bir deyişle anılan şirkete borcunun bulunup bulunmadığının tespiti amacıyla tesis edildiği, öngörülen itiraz prosedürünün işletilmemesi halinde de, adına haciz bildirisi düzenlenen bu şirketin ödeme emri ile takip edileceği dikkate alındığında, davaya konu işlemin davacı hakkında tesis edilmediği ve bu haliyle davacının ihlal edilen meşru, kişisel ve güncel bir menfaatinin bulunmadığı sonucuna varılmış olup, davanın ehliyet yönünden reddi gerekirken, uyuşmazlığın esası incelenmek suretiyle verilen Vergi Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne,
2. Temyize konu … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Vergi Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen onbeş (15) gün içinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 31/03/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :
Davacı tarafından, … Madencilik İnşaat Taahhüt Tic. ve San. Ltd. Şti.'nin müdürü sıfatıyla şirketin vergi borçlarından sorumlu olduğundan bahisle … İnşaat Madencilik Nak. Tar. Hay. Tic. ve San. Ltd. Şti. nezdindeki hak ve alacaklarına 6183 sayılı Kanun'un 79. maddesi uyarınca haciz uygulanması üzerine yapılan başvurunun reddine dair işlemin 467.999,24 TL borca isabet eden kısmının iptali istemiyle açılan davada verilen Mahkeme kararı davalı idarece temyiz edilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, iptal davaları "idarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptaller için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan" davalar olarak tanımlanmış; 10. maddesinde ise; ilgililerin, haklarında idari davaya konu olabilecek bir işlem veya eylemin yapılması için idari makamlara başvurabileceği, altmış gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı, ilgililerin altmış günün bittiği tarihten itibaren dava açma süresi içinde, konusuna göre Danıştay'a, idare ve vergi mahkemelerine dava açabileceği kurala bağlanmıştır.
Doktrinde ve yerleşik yargı kararlarında idari işlemler; idari makam ve mercilerin idare işlevleriyle ilgili olarak kamu hukuku alanında tesis ettikleri tek taraflı, doğrudan uygulanabilir nitelikteki hukuki tasarrufları olarak tanımlanmaktadır. Anılan Kanunun 10. maddesi kapsamında yapılan başvuruların reddine ilişkin işlemler de idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülebilir nitelikte işlemler olup, bu işlemlere karşı da yasal dava açma süresi içinde vergi mahkemesinde dava açılabileceği tartışmasızdır.
Dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, … Madencilik İnşaat Taahhüt Tic. ve San. Ltd. Şti.'nin müdürü sıfatıyla şirketin vergi borçlarından sorumlu olduğundan bahisle … İnşaat Madencilik Nak. Tar. Hay. Tic. ve San. Ltd. Şti. nezdindeki hak ve alacaklarına 6183 sayılı Kanun'un 79. maddesi uyarınca haciz uygulanması için düzenlenen … tarih ve ..sayılı haciz bildirisinin öğrenilmesi üzerine, bu tutarda bir borcunun bulunmadığı iddiasıyla … tarih ve …sayılı dilekçe ile davalı idareye başvurulduğu, söz konusu başvurunun … tarih ve … sayılı işlem ile davacının haciz bildirisine konu borcun 467.999,24 TL'lik kısmından şirket müdürü sıfatıyla, 192,73 TL'lik kısmından ortak sıfatıyla, kalan kısmından ise şahsi borçları nedeniyle sorumlu olduğu belirtilerek reddedildiği ve anılan başvurunun reddine dair işlemin 467.999,24 TL borca isabet eden kısmının iptali istemiyle de bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacı tarafından, … İnşaat Madencilik Nak. Tar. Hay. Tic. ve San. Ltd. Şti. adına düzenlenen haciz bildirisinin iptali istemiyle değil, İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 10. maddesi kapsamında yapılan başvurunun reddi suretiyle tesis edilen işlemin 467.999,24 TL borca isabet eden kısmının iptali istemiyle dava açıldığı görülmüş olup, dava konusu işlemin, davacının, güncel hak ve hukuki menfaatlerini etkileyen kesin ve yürütülebilir nitelikte bir işlem olması nedeniyle bakılan davada ehliyetinin bulunduğu sonucuna varıldığından, Vergi Mahkemesince verilen kararın esastan incelenmesi gerekirken, davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği belirtilerek usul yönünden verilen Dairemiz bozma kararına katılmıyorum.


(XX) KARŞI OY :
Temyize konu Vergi Mahkemesi kararına yöneltilen temyiz isteminin esastan incelenmesi gerekirken, davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği belirtilerek verilen Dairemiz bozma kararına katılmıyorum.