MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde çalışırken geçirmiş olduğu kazanın iş kazası olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalılardan Kurum ve.... Lojistik Ve Tic A.Ş. vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.


KARAR

Dava, 19.03.2005 tarihli kazanın işkazası olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne şeklinde karar verilmiştir.
Davalı Kurum, davacının serbest piyasa hamalı olduğunu ve hizmet akdi ile çalışmasının bulunmadığını öne sürmüştür. Müfettiş raporunda da, olayın iş kazası olmadığı ifade edilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgeler ile davacı ... tanık beyanlarından, davacının ve beraberindeki arkadaşlarının serbest hamallık yaptıkları, günübirlik işlere gittikleri, tahmil ve tahliye işlerinde araçbaşı kabala anlaşarak iş yaptıkları, davaya konu kazanın, davacının da aralarında bulunduğu günlük yevmiye usulü tutulan kişiler ile davalı ... İç ve Dış Ticaret Ltd Şti"ne ait malzemenin taşındığı sırada gerçekleştiği, anlaşılmaktadır.
506 sayılı Yasanın 2. maddesi; bir hizmet akdine dayanarak bir veya birkaç işveren tarafından çalıştırılanların bu kanuna göre sigortalı sayılacağını, 4. maddesi; bu kanunun uygulanmasında 2. maddede belirtilen sigortalıları çalıştıran gerçek veya tüzel kişilerin işveren olduğunu düzenlemiştir. Anılan yasanın 11-A maddesinde ise iş kazasının tanımına ve koşullarına yer verilerek “a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla, c) Sigortalının, işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, d) Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedence veya ruhça arızaya uğratan olayın iş kazası olduğu belirtilmiştir.
İş Yasası ve 506 sayılı Yasada “hizmet akdinin” tanımı yapılmamış olup, Borçlar Kanunu"nda hizmet akdinin tanımı; “hizmet akdi bir mukaveledir ki onunla işçi, muayyen veya gayrimuayyen bir zamanda hizmet görmeyi ve iş sahibi dahi ona bir ücret vermeyi taahhüt eder.” şeklinde yapılmıştır. Bu tanıma göre hizmet akdinin unsurları, ücret, zaman ve bağımlılık koşuludur. Ancak 506 sayılı Yasanın sistematiği ve 2.madde ve devamı maddeleri dikkate alındığında, “ücretin” sigortalı sayılmanın koşulu olmadığı, “zaman” ve “bağımlılık” unsurlarının sigortalılık için yeterli olduğu anlaşılmaktadır. Bağımlılık, sigortalının, kendisine verilen işi işverenin emir ve talimatı altında yapmasıdır. Sigortalı, işe başladığı andan itibaren işverenin buyruğu altına girer ve bu nedenle işyerinde konulan tüm kurallara ve önlemlere uymak zorundadır. Hizmet akdi ile istisna, vekalet, hatta taşıma akitleri uygulamada bazen karıştırılabilmektedir. Bu gibi durumlarda, olayın tüm özellikleri göz önünde tutularak, tarafların gerçek amaçlarını araştırmak ve hangi yoldan ne gibi maksadın gerçekleştirilmek istendiğini saptamak gerekir.
Mahkemece, piyasa hamallığı ve hizmet akdine dayalı çalışma arasındaki hukuki yapı farklılığı yeterince göz önünde tutulmamış ve buna göre maddi olayın nitelendirilmesi yeterince yapılmamıştır.
Piyasa hamalı, hiçbir işyerine bağlı olmaksızın, kim çağırırsa, onun işini görmekte, parça başı veya belli bir ağırlık birimi karşılığı belirlenen ücret üzerinden taşıma işini yapmakta ve işin bitiminden sonra iş sahibiyle çalışma ilişkisini sona erdirmektedir. Şayet, hamallık yapan kişi, hizmetini sadece bir yere tahsis etmiş ve işverenin buyruğu altında çalışıyorsa aradaki ilişki hizmet akdidir. Bu çerçevede, davacı ... tüm aşamalarda dinlenen tanıklar ortak beyanlarında; davacının ve beraberindeki arkadaşlarının serbest hamallık yaptıklarını, günübirlik işlere gittiklerini, tahmil ve tahliye işlerinde araçbaşı kabala anlaşarak iş yaptıklarını ifade etmişlerdir.
Mahkemece, davacının piyasa hamalı olup hizmet akdine dayalı çalışması olmadığı gözetilerek davanın reddine karar verilmesi gerekirken, sırf davalı ..."ın ceza yargılaması sonucu kusurlu bulunduğu yönünde değerlendirme yapılmak suretiyle sonuca gidilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, temyiz eden davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan ... Lojistik Ve Tic A.Ş."ne iadesine 11/02/2013 gününde oybirliğiyle karar verildi.