Davacı ... ile davalı ...Ş. aralarındaki muarazanın giderilmesi-alacak davasına dair Hatay 2.Asliye Hukuk Mahkemesinden verilen 14.06.2016 günlü ve 2010/381 E., - 2016/288 K. sayılı hükmün bozulması hakkında dairece verilen 26.11.2018 günlü ve 2017/428 E .- 2018/12008 K. sayılı ilama karşı taraflar vekili tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiştir.
Düzeltme isteğinin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı; ... Hidro Elektrik Birliği Başkanlığı ile arasında imzalanan 04/01/1988 tarihli protokol ile elektrik abonesi olduğunu, alçak ve yüksek gerilim hatlarını çekip direk diktiğini, 250 kw gücünde trafo kurdurarak geçici kabulünü yaptırdığını, daha sonra ... ile 19/02/2001 tarihli yeni bir sözleşme akdedildiğini, bu sözleşmenin imzalanmasından sonra davalının izin almadan kendisine ait enerji nakil hattından çevrede bulunan bir çok kişiye elektrik bağlantısı yaptığını, katılım payı ödenmesi gerekirken davalının hiçbir ödeme yapmadığını ileri sürerek, kendisine ait enerji dağıtım hattı ve tesisinin rayiç değerinin tespiti ile kuruma olan borcundan şimdilik 10.000,00 TL"nin mahsubuna, ... köyü ile ... köyü arasında yapılan yüksek gerilim enerji nakil hattının mülkiyetinin davalıya devrine, hattın her türlü bakım, onarım ve yenileme giderinin davalıya ait olduğunun tespitine, bugüne kadar kendisi tarafından yapılan masrafların 4.000,00 TL"sinin davalıdan tahsiline, davacının elektrik tüketimi sebebiyle tahakkuk eden faturalarının Elektrik Piyasası Kanunu ve ilgili yönetmeliklere göre yeniden hesaplanmasına, faturalardaki trafo kaybının kaldırılmasına, haksız ödenen trafo kaybının hesaplanarak işlemiş faiziyle iadesine, haksız tahsil edilen 4.000,00 TL"nin işlemiş faiziyle iadesine veya borçtan mahsubuna, kendisi tarafından yapılan dağıtım hattından bağlantı yapılan yeni aboneler sebebiyle kendisine ödenmesi gereken katılım payının hesaplanarak işlemiş faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, bu sebeple tahakkuk eden 4.000,00 TL"nin faiziyle birlikte iadesine ve halen uygulanmakta olan tarifenin yararına düzeltilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı; davanın reddini istemiştir.
Mahkemece davanın reddine dair kararın davacı tarafından temyizi üzerine Dairemizin 26.11.2018 günlü ve 2017/428 E-2018/12008 K. sayılı ilamı ile özetle, 1.bentte; davacının 04/06/1990 tarihinde yaptırdığı 3 direkli 215 metre uzunluğundaki enerji nakil hattına yönelik temyiz itirazları ile, davacının elektrik satışına ilişkin fiyatlandırmada kendisine uygulanan tarifeye yönelik temyiz itirazlarının yerinde bulunmadığı, 2.bentte;
davacının 16.07.2010 tarihinde noter satış sözleşmesiyle devraldığı ve ortak kullanım haline gelen branşman hattı/tesislerinin Enerji Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği"nin "Bir Başka Müşteri Mülkiyetindeki Tesisten Faydalanma başlıklı 8. maddesi ve bu maddede 30.12.2015 tarihinde yapılan değişiklik çerçevesinde davalı şirket tarafından devralınması gerektiği gözetilerek, hat katılım bedeli alacağının bilirkişi marifeti ile belirlenmesi ve belirlenen miktara ve tesisin devrine ilişkin istemin kabulü ile devir bedeli ve buna bağlı borçtan mahsuba yönelik istemin değerlendirilmesi gerektiği, 3.bentte; davalının bakım ve onarım yükümlülüğü bulunduğu, davacının bakım onarım ve yenileme nedeniyle ödediği bir bedel olup olmadığı ve davalının sorumlu olduğu iş ve işlemler ile buna bağlı olarak sorumlu olduğu miktarın bilirkişilerce tespit edilmediği, bu hususta yeterli araştırma yapılarak diğer taleplerden bağımsız olumlu olumsuz bir karar verilmemesinin de doğru olmadığı, 4.bentte; davacıya ait branşman hattı/tesislerinden geçen enerji nakil hatlarının alçak, orta ya da yüksek gerilim hattından hangisi/ hangilerinin olduğu, bu kapsamda davacıdan haksız tahsil edilen trafo kaybı bedeli bulunup bulunmadığı ayrıca branşman hattının devrinin yapılması gerektiği tarihten itibaren davacıdan trafo kaybı bedeli alınıp alınamayacağı üzerinde durulmadığı, gerekli araştırma ve inceleme yapılarak bir karar verilmesi gerektiği belirtilerek bozulmuştur.
Taraflar, daire ilamına karşı karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
1-) Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre; davacının tüm, davalının aşağıdaki bendin dışında kalan sair karar düzeltme sebeplerinin reddi gerekir.
2-) 25.09.2002 tarihli ve 24887 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği"nin "Bir başka müşteri mülkiyetindeki tesisten faydalanma" başlıklı 8.maddesi;
"Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi, mevcut müşterinin bağlantı anlaşması hükümleri çerçevesinde, söz konusu müşterinin mülkiyetindeki branşman hattı ve müştemilatından yeni bağlantı taleplerini karşılayabilir.
Bir başka müşteriye ait branşman hattının kullanılabilmesi için ödenmesi gereken hat katılım payının, dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından belirlenmesinde;
a) Branşman hattı ve müştemilatının toplam yatırım maliyetinin, branşman hattının ortak kullanılacak kısmına tekabül eden miktarı,
b) Branşman hattı yatırımının tamamlandığı tarih ile bağlantı talebinde bulunan başvuru sahibinin başvuru tarihi arasındaki süre zarfında Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanmış yeniden değerleme oranları,
c) Branşman hattının kalan amortisman süresinin toplam amortisman süresine oranı,
d) Bağlantı talebinde bulunan başvuru sahibinin öngörülen bağlantı gücünün branşman hattında mevcut bağlantı güçleri toplamına oranı, dikkate alınır.
Hesaplanan hat katılım payına ilgili taraflarca yapılacak itirazların dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından gerekçeli olarak yanıtlanması zorunludur. Taraflar arasında anlaşma sağlanamadığı durumlarda Kuruma başvuruda bulunulabilir.
Hat katılım payı , branşman hattının mülkiyet sahibi ile branşman hattına bağlanacak gerçek veya tüzel kişi arasında varılan mutabakat çerçevesinde yeni müşteri tarafından mevcut müşteriye ödenir. Ödemeye ilişkin belgenin dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiye ibraz edilmesinden sonra dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi ile branşman hattına bağlanacak gerçek
veya tüzel kişi arasında bağlantı anlaşması imzalanır ve 7 maddede yer alan yükümlülüklerin de yerine getirilmesi kaydıyla yeni müşterinin dağıtım sistemine bağlantısı yapılır." şeklinde düzenlenmiştir.
30.12.2005 tarihli ve 26039 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve 01.01.2006 tarihinde yürürlüğe giren değişiklik ile 8.madde şu şekilde değiştirilmiştir;
"Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi, herhangi bir müşterinin mülkiyetindeki branşman hattı ve müştemilatından ancak müşterinin bağlantı anlaşması hükümleri çerçevesinde ve müşterinin ortak kullanımında olan dağıtım tesislerini devralmak suretiyle yeni bağlantı taleplerini karşılayabilir."
24/6/2006 tarihli ve 26208 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanan ve Yönetmeliğe eklenen Geçici 7.madde ile;
"8 inci madde 31/12/2006 tarihine kadar uygulanmaz. Bu tarihe kadar dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi; bir müşterinin mülkiyetindeki branşman hattı ve müştemilatından, mevcut müşterinin bağlantı anlaşması hükümleri çerçevesinde yeni bağlantı taleplerini karşılayabilir. Bir başka müşteriye ait branşman hattının kullanılabilmesi için, ödenmesi gereken hat katılım payı ile ilgili usul ve esaslar dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından belirlenir.
Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından belirlenen hat katılım payı yeni müşteri tarafından mevcut müşteriye ödenir. Ödemeye ilişkin belgenin dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiye ibraz edilmesinden sonra yeni müşterinin dağıtım sistemine bağlantı yapılmasına müsaade edilir." düzenlemesi yer almıştır.
09.12.2006 tarihli ve 26371 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanan değişiklik ile; yönetmeliğin Geçici 7.maddesi, Geçici 6.madde olarak teselsül ettirilmiş, 28.12.2007 tarihli ve 26740 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan değişiklik ile; Yönetmeliğin Geçici 6.maddesindeki “31/12/2006” tarihi “31/1/2008” olarak değiştirilmiştir.
08.09.2010 tarihli ve 27696 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanan değişiklik ile 8.madde aşağıdaki şekilde değiştirilmiş;
"Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi, bir veya daha fazla müşterinin kullanımındaki branşman hattı ve müştemilatı ve/veya dağıtım tesislerinden yeni bağlantı taleplerini, ortak kullanım haline gelecek olan dağıtım tesislerini devralmak suretiyle karşılar.
Ortak kullanım haline gelecek tesislerin maliki veya maliklerinin devre rıza göstermemesi halinde kamulaştırma yoluna gidilir.
Uygulama dönemi içerisinde yapılması öngörülen devir ve kamulaştırmayla ilgili her türlü gider yatırım harcaması olarak yatırım planları dahilinde Kuruma sunulur ve Kurul tarafından onaylanması durumunda tarifeler yoluyla karşılanır.
Devre ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından düzenlenir."
Aynı tarihte Yönetmeliğe eklenen Geçici 9.maddede ise;
"31/12/2011 tarihine kadar 8 inci maddenin uygulanamadığı durumlarda dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi; bir müşterinin mülkiyetindeki branşman hattı ve müştemilatından, mevcut müşterinin bağlantı anlaşması hükümleri çerçevesinde yeni bağlantı taleplerini karşılayabilir. Bir başka müşteriye ait branşman hattının kullanılabilmesi için, ödenmesi gereken hat katılım payı ile ilgili usul ve esaslar dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından belirlenir.
Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından belirlenen hat katılım payı yeni müşteri tarafından mevcut müşteriye ödenir. Ödemeye ilişkin belgenin dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiye ibraz edilmesinden sonra yeni müşterinin dağıtım sistemine bağlantı yapılmasına müsaade edilir." düzenlemesi yapılmıştır.
Davacının 16.07.2010 tarihinde noter satış sözleşmesiyle dava dışı Ahmet Mursaloğlu"ndan devraldığı Karahöyük köyü ile Ahmetbeyli köyü arasındaki branşman hattı/tesislerinin başka müşterilere kullandırılması nedeniyle istenen katılım bedeli ve hattın/tesislerin davalıya devri talebi ve bu çerçevede hat/ tesislerin devir bedelinin tespiti ile borcundan mahsubu taleplerinin, yukarıda açıklanan mevzuatın değiştirilen ve ertelenen tüm hükümleri ile birlikte değerlendirilmesi gerektiği kuşkusuzdur.
O halde Mahkemece; öncelikle dosyanın önceki bilirkişiler dışında oluşturulacak üç kişilik uzman bilirkişi kuruluna verilmesi, bilirkişi heyetinden yukarıda açıklanan mevzuatın değiştirilen ve ertelenen hükümleri ile birlikte değerlendilerek, gerektiğinde mahallinde keşif de yapılarak, davacının 16.07.2010 tarihinde noter satış sözleşmesiyle devraldığı branşman hattı/tesislerinden hangi tarihte, hangi müşterilere enerji verildiğinin tereddütsüz belirlenmesi, bu belirlemelere göre davacıya hat katılım bedeli ödenip ödenmeyeceği, hattın davalıya devri gerekip gerekmediği, davacının davalıya borcundan mahsubu şartlarının oluşup oluşmadığı hususunda Yargıtay ve taraf denetimine elverişli rapor alınarak, sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir.
Ne var ki, mahkeme kararı, yukarıda açıklanan gerekçe ile bozulması gerekirken, zuhulen Dairemizin bozma kararının 2.bendindeki başka gerekçe ile bozulmuştur.
Bu nedenle, Dairemizin 26.11.2018 günlü ve 2017/428 E-2018/12008 K. sayılı ilamının ikinci bendinin ilam metninden çıkarılarak, ikinci bende yukarıda açıklanan değişik gerekçenin eklenmesine karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenle, davacı tarafın tüm, davalı tarafın sair karar düzeltme taleplerinin reddine, ikinci bentte açıklanan nedenlerle, HUMK"nun 440. maddesi gereğince davalı tarafın karar düzeltme talebinin kabulü ile Dairemizin 26.11.2018 günlü ve 2017/428 E-2018/12008 K. sayılı tarihli ilamının ikinci bendinin ilam metninden çıkarılarak, ikinci bende yukarıda açıklanan değişik gerekçenin eklenmesi suretiyle mahkeme kararının BOZULMASINA, peşin alınan karar düzeltme harcının istek halinde karar düzeltme isteyene iadesine, 23.01.2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.