Danıştay 8. Daire 2017/7641 Esas 2021/1863 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/7641
Karar No : 2021/1863

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... Madencilik İnş. Müt. Tic. ve San. A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... gün ve E: ..., K: ... sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Sakarya İli, Adapazarı İlçesi, Adapazarı Orman İşletme Şefliği sınırları içinde İR: ... nolu II. grup maden işletme ruhsatı sahibi olan davacı şirketten toplam 90.262,19 m² alan için, 2015 yılı için arazi tahsis bedeli olarak 223.599,00 TL tutarın fazla ödendiği gerekçesiyle iadesi istemine ilişkin 12.08.2017 tarihli başvurunun zımnen reddi işleminin iptali ile ödenen bedelin yasal faizi ile iadesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E: ..., K: ... kararda; Orman Kanununun 16 ncı Maddesinin Uygulama Yönetmeliğinin geçici 1. maddesinde; yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce verilen izinlerin süre uzatımında ve devirlerinde, ayrıca devam eden izinlerde izin lehtarının talebi halinde bu yönetmelik hükümlerinin uygulanacağı ve buna uygun yeni taahhüt senedi alınacağının düzenlenmesi ve 19.04.2015 tarihli değişiklikle yönetmelikte, arazi izin bedelinin hesaplanmasında esas alınan ek 1 tablosunda yer alan ''maden tesis ve altyapı izinleri'' katsayısının 1 yerine 0,5 olarak değiştirildiği; somut durumda arazi izin bedelinin belirlenmesi şeklindeki işlemin hangi tarihi itibariyle kesinleştiği, başka bir deyişle idari karar alma sürecinde nihaî işlemin hangi tarih itibariyle ortaya çıktığının tespitinin gerektiği, uyuşmazlık konusu olayda maden tesis ve altyapı tesis izin revizesine ilişkin kesin izin raporu, 20.08.2014 tarihinde düzenlenmiş; Maden İzin Oluru 13.03.2015 tarihinde onaylanmış, 2015 yılı için bedel güncelleme tutanağı ise 23.03.2015 tarihinde düzenlendiği, arazi izin bedeli için izlenilen süreç ve mevzuat hükümleri bir arada değerlendirildiğinde, maden izin olurunun verildiği 13.03.2015 tarihi itibariyle işlemin kesinleştiği, işlemin kesinleşmesinden sonra 19.04.2015 tarihinde yürürlüğe giren katsayı oranı değişikliğinin ancak bu tarih itibariyle kesinleşmemiş işlemler yönünden uygulanacağı sonucuna varıldığından işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, 19.04.2015 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan Orman Kanunun 16. maddesi Uygulama Yönetmeliğinde yapılan değişiklik ile arazi izin bedeli hesabında kullanılan izin türü katsayısı değiştirilmiş ve "1" olan izin türü katsayısı "0,5" yapıldığını, yerel mahkemece maden izin olurunun verildiği 13.03.2015 tarihi itibariyle işlemin kesinleştiği, bu tarihten sonra yürürlüğe giren katsayı oran değişikliğinin ancak bu tarih itibariyle kesinleşmemiş işlemler yönünden uygulanacağı kabul edilmiş ise de izin bedelinin peşin hesaplanan ve tahsil edilen bir bedel olduğunu, davalı idarenin 2015 yılı izin bedelinin tamamını önceki katsayıya göre hesapladığını oysaki 19.04.2015 tarihinden sonraki dönem için yeni katsayıyı uygulaması gerektiğini ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile usul ve yasaya aykırı olan Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Sakarya İli, Adapazarı İlçesi, Adapazarı Orman İşletme Şefliği sınırları içinde İR: ... nolu II. grup maden işletme ruhsatı sahibi olan davacı şirkete, ... tarih ve ... sayılı Olur ile 20.12.2018 tarihine kadar arazi kullanım izni verildiği, bu iznin 2015 yılı için davacı şirketten, 457.200,87 TL+KDV tutarın arazi tahsis bedeli istenilmesi üzerine davacı şirketin bedeli ihtirazi kayıt ile idare hesabına yatırıldığı, 12.08.2015 tarihli dilekçe ile (19.04.2015 tarihli Yönetmelik değişikliği) gereği değişen oranlarla bir hesaplama yapılması gerektiği dolayısıyla hatalı hesaplama yapıldığı nedeniyle itirazda bulunduğu, İdare tarafından başvurusunun cevap verilmeyerek zımnen reddedilmesi üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
6831 sayılı Orman Kanunu'nun 16. maddesinde, devlet ormanları içinde maden aranması ve işletilmesi ile madencilik faaliyeti için zorunlu; tesis, yol, enerji, su, haberleşme ve altyapı tesislerine, Çevre ve Orman Bakanlığınca bedeli alınarak izin verileceği ve maddenin uygulanması ile ilgili tanım, şekil, şart ve esaslar yönetmelikle belirleneceği düzenlenmiştir.
Arazi izin bedeli ise;18.04.2014 tarih ve 28976 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Orman Kanunu'nun 16. Maddesinin Uygulama Yönetmeliği'nin 3. maddesinde; verilen izinlerden orman idaresince alınacak kullanım bedeli olarak tanımlanmış, ''Bedellerin tespiti ve tahsili'' 20. maddesinde; Arazi izin bedelinin izin alanının metrekaresi, cari yıl ağaçlandırma birim metrekare bedeli, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan izin türü katsayısı Ek-1, ekolojik denge katsayısı Ek-2 ve il katsayısının Ek-3 çarpımlarının sonucu alınacak bedel olduğu belirtilmişmiştir.
Yönetmeliğin "mevcut izinlerin devamı" başlıklı geçici 1. maddesinde ise; '' (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce verilen izinlerin süre uzatımında ve devirlerinde,... ayrıca devam eden izinlerde izin lehtarının talebi halinde bu Yönetmelik hükümleri uygulanır ve buna uygun yeni taahhüt senedi alınır. ... (3) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce verilmiş izinlerde ise arazi izin bedellerinin arttırılması için uygulanan “Deflatör” veya “ÜFE” artış oranı yerine, “BAK” artış oranı uygulanır, bildirime gerek kalmaksızın izin başlangıç tarihinde defaten tahsil edilir. Ancak bu fıkradaki artış oranı 1/1/2015 tarihinden itibaren tahakkuk edecek bedellerin artırılması için uygulanır. (4) Bu yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce verilmiş izinlerden bu Yönetmeliğe göre izin verilemeyecek olanların süreleri yenilenmiş ruhsat süresi dikkate alınarak uzatılabilir.'' düzenlemelerine yer verilmiştir.
Orman Kanunu'nun 16. Maddesinin Uygulama Yönetmeliği'nde arazi izin bedelinin hesaplanmasında esas alınan ve Yönetmelik ekinde yer alan Ek 1 Tablosunda ''maden tesis ve altyapı izinleri'' katsayısının 1 olduğu öngörülmüş iken, 19.04.2015 tarihinde Yönetmelikte yapılan değişiklik ile söz konusu katsayının 0,5 olarak düzenlendiği ve bahsi geçen geçici maddede artış oranının 01.01.2015 tarihinden itibaren tahakkuk edecek bedellerin hesaplanmasında uygulanacağının düzenlendiği anlaşılmaktadır

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Orman Kanunu'nun 16. Maddesinin Uygulama Yönetmeliği'nde arazi izin bedelinin hesaplanmasında esas alınan ve Yönetmelik ekinde yer alan Ek 1 Tablosunda ''maden tesis ve altyapı izinleri'' katsayısının 1 olduğu öngörülmüş iken, 19.04.2015 tarihinde Yönetmelikte yapılan değişiklik ile söz konusu katsayının 0,5 olarak düzenlendiği ve bahsi geçen geçici maddede artış oranının 01.01.2015 tarihinden itibaren tahakkuk edecek bedellerin hesaplanmasında uygulanacağının belirtildiği anlaşılmaktadır.
Her ne kadar maden tesis ve altyapı tesisinin revizesine ilişkin kesin izin raporu ve maden izin olurundan kısa bir süre sonra Yönetmelik değişikliği yapılmış ise de; söz konusu lehe düzenlemenin davacı şirkete uygulanması hakkaniyet gereğidir.
Bu nedenle, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf isteminin reddine ilişkin temyize konu Bölge Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... gün ve E: ..., K: ... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 25/03/2021 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.