MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Davacı murisinin, davalılardan işverene ait iş yerinde çalışırken geçirmiş olduğu kalp krizi olayının iş kazası olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Dava, davacının eşinin davalıya ait Irak Süleymaniye"deki Purhana Petrol Sahası işyerinde 07.12.2006 tarihinde maruz kaldığı zararlandırıcı olayın iş kazası olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, istemin reddine karar verilmiştir.
5510 sayılı Yasa’nın 13. maddesinde İş kazasının 4 ncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile 5 nci madde kapsamında bulunan sigortalılar bakımından bunları çalıştıran işveren tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Kuruma en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile doğrudan ya da taahhütlü posta ile bildirilmesinin zorunlu olduğu, iş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmesi halinde iş kazasının öğrenildiği tarihten başlayacağı, Kuruma bildirilen olayın iş kazası sayılıp sayılmayacağı hakkında bir karara varılabilmesi için gerektiğinde, Kurumun denetim ve kontrol ile yetkilendirilen memurları tarafından veya Bakanlık İş Müfettişleri vasıtasıyla soruşturma yapılabileceği, 5510 sayılı Yasa’nın 20 nci maddesinde ise iş kazasına bağlı nedenlerden dolayı ölen sigortalının hak sahiplerine gelir bağlanacağı bildirilmiştir.
Olayın iş kazası sayılması gerektiğinin tespitine ilişkin davanın asıl amacı, 506 ve 5510 sayılı Yasa gereğince hak sahiplerine iş kazası sigorta kolundan gelir bağlanmasının teminine yöneliktir. Diğer yandan bir sosyal sigorta olayının iş kazası sayılıp sayılmaması işverenin dahi hak alanını ilgilendirir. Zira işveren kusurlu ve olay da iş kazası ise, Kurum bağladığı gelirin peşin değerini işverenden isteyebilecektir.
Öte yandan, Kamu hukuku alanına giren sosyal güvenlik hukukunun hizmet akdiyle çalışanlar yönünden başlıca kaynağını oluşturan 506 sayılı Yasa Sosyal Sigortalar Kurumu’na yükümlülükler getiren bir sosyal güvenlik sözleşmesi veya topluluk sigortası bulunmadığı takdirde kural olarak Türk Milli sınırları içerisinde ve Türkiye’de tescilli işyerleri ve işverenler ile yasa kapsamındaki işçiler için uygulanabilir. Başka bir anlatımla, 506 sayılı Yasa"nın uygulama alanı devletin hükümranlık sahası ile sınırlı olup, ülke sınırları dışında uygulanamaz.
506 sayılı Yasa"nın ülke dışında meydana gelen sigorta olaylarında uygulanabilmesi işçinin önceden sigortalısı olduğu işveren tarafından geçici bir görev ile yurtdışındaki işyerine götürülmesi veya Sosyal Sigortalar Kurumu’na yükümlülükler getiren sosyal güvenlik sözleşmesi veya kısa vadeli sigorta kollarını da kapsayan topluluk sigortaları bulunması halinde mümkün olabilir.
506 sayılı Yasa"nın 86.maddesine göre,Kurum, 2 nci ve 3 üncü maddelere göre sigortalı durumunda bulunmıyanların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca onanacak genel şartlarla (İş kazalariyle meslek hastalıkları), (Hastalık), (Analık), (Malullük, yaşlılık ve Ölüm) sigortalarından birine, birkaçına veya hepsine toplu olarak tabi tutulmaları için, işverenlerle veya dernek, birlik, sendika ve başka teşekküllerle sözleşmeler yapabilir.(Ek fıkra: 29/07/2003 - 4958 S.K./40. md.) Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olanların malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi, bu Kanunun 78 inci maddesine göre belirlenen prime esas kazanç alt ve üst sınırı arasında olmak şartıyla kendilerinin belirleyeceği miktarın % 30"udur.Ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar ödenmeyen primler için bu tarihten başlanarak 80 inci madde hükmüne göre gecikme zammı uygulanır.(Ek fıkra: 29/07/2003 - 4958 S.K./40. md.) Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerin yurt dışındaki iş yerlerinde çalışmak üzere giden Türk işçilerine istekleri halinde 85 inci madde hükümleri uygulanır.Anılan Yasa"nın 7.maddesinde ise, İşveren tarafından geçici görevle yabancı ülkelere gönderilen sigortalıların bu kanunda yazılı hak ve yükümlerinin bu görevi yaptıkları sürece de devam edeceği belirtilmiştir.
Somut olayda, davacının eşinin davalı işverene ait Irak"ta bulunan işyerinde davalı işverenin işçisi olarak çalıştığının tespit edilemediği, işveren ile Kurum arasında yapılmış malullük, yaşlılık ve ölüm topluluk sigortası sözleşmesinin veya iş kazaları ve meslek hastalıkları sigorta koluna tabi topluluk sigortasının bulunmadığı, bu nedenle Kurum müfettişinin 21.04.2010 tarihli raporunda olayın 506 sayılı Yasa"nın 11.maddesi kapsamında iş kazası sayılamayacağının tespit edildiği anlaşılmaktadır.Mahkemece davacının eşinin davalı işverenin işçisi olduğunun ispat edilemediği, taraflar arasında işçi işveren ilişkisinin kurulamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de işveren şirket vekili Kurum müfettişine verdiği ifadesinde, iş kazasının olduğu yerde yurtdışı ortakları ile beraber petrol arama işi yaptıklarını, bu işe sadece sermaye payı koyduklarını,arama işinin diğer ortaklar tarafından yapıldığını, ölen işçiyi tanımadıklarını söylemesi, dinlenen tanıkların, ..."na bağlı olarak çalıştıklarını, davacının eşi ile aynı yerde çalıştıklarını, kazalının da aynı işyerinde elektrik ustabaşı olarak çalıştığını söylemeleri ve kazalının yurtdışında öldüğü gözetildiğinde, ..."dan tanıkların kendilerinin işçisi olup olmadığı, ölenin aynı işyerinde ..."nun işçileri ile birlikte hangi şartlarda kimin işçisi olarak çalıştığı sorulmadan eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde istemin reddine karar verilmesi isabetsiz olmuştur.
Yapılacak iş; davacının eşinin yurtdışında öldüğünün sabit olduğu gözetilerek, ..."dan tanıkların ve ölenin kendilerinin işçisi olup olmadığını, ölenin aynı işyerinde ..."nun işçileri ile birlikte hangi şartlarda kimin işçisi olarak çalıştığını sormak, yukarıdaki açıklamalar ışığında olayın Kurum yönünden 506 sayılı Yasa"nın 11.maddesi uyarınca bir iş kazası olup olmadığını, Kuruma husumet düşüp düşmeyeceğini değerlendirmek ve sonucuna göre karar vermektir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde tarafların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 21/02/2013 gününde oybirliğiyle karar verildi.