Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2021/8417 Esas 2022/3212 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Tescil

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş olup hükmün davacı ... vekili ile davalılar Hazine ve Orman İdaresi vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü.


K A R A R

Davacı ..., kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak Varto İlçesi Taşlıyayla Köyü çalışma alanında bulunan ve kadastro sırasında tespit harici bırakılan beş parça taşınmaz hakkında tescil istemiyle dava açmıştır.
Mahkemece yapılan yargılama sonunda, davanın hak düşürücü süre içerisinde açılmadığı gerekçesiyle reddine karar verilmiş, hüküm davacı ... tarafından temyiz edilmiş, ... 20. Hukuk Dairesinin 23.02.2006 tarihli ve 2015/5620 - 2016/2114 sayılı kararı ile ''çekişmeli taşınmazların genel arazi kadastrosu sırasında orman belirtmesi ile tescil dışı bırakıldıklarından 766 sayılı Kanun'un 31/2, 3402 sayılı Kanun'un 12/3. maddelerinin uygulama yeri olmadığı, TMK'nin 713. maddesi uyarınca her zaman dava açılabileceğinden işin esası hakkında bir karar verilmesi" gereğine değinilerek bozulmuştur.
Mahkemece bozma kararına uyulduktan sonra; yargılama sırasında ..., kendisinin de hak sahibi olduğu iddiasına dayanarak davaya katılmış, yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne, fen bilirkişisinin 11.12.2017 tarihli raporunda "A" harfi ile gösterilen 4.000 metrekarelik, "B" harfi ile gösterilen 9.500 metrekarelik ve "C" harfi ile gösterilen 15.000 metrekarelik taşınmazlar yönünden açılan davanın reddine; "D" harfi ile gösterilen 10.500 metrekarelik ve "E" harfi ile gösterilen 10.000 metrekarelik bölümlerin davacı adına çayır vasfı ile tapuya tesciline karar verilmiş; hüküm, davacı ... vekili ile davalılar Hazine ve Orman İdaresi vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece, D ve E harfi ile gösterilen taşınmazlar yönünden TMK'nin madde 713 gereğince tapusuz taşınmaz edinme şartlarının gerçekleştiği gerekçesiyle davacı adına tescillerine; A, B ve C harfi ile gösterilen taşınmazlar yönünden şartların gerçekleşmediği gerekçesiyle davacının davasının reddine karar verilmiş ise de yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermek için yeterli değildir. Hükme dayanak yapılan ziraat ve orman bilirkişi raporlarında dava konusu taşınmazların eğiminden bahsedilmiş ise de eğimin neye göre belirlendiği, klizimetre ile ölçülüp ölçülmediği açıklanmamış, taşınmazların niteliğinin saptanması bakımından taşınmazların bulunduğu yeri kapsar en eski tarihli dahil stereoskopik ... fotoğraflarının tamamı üzerinde usulünce inceleme yapılmamış, taşınmazın çevresinin fiili durumunun ne olduğu raporlarda açıklanmamış, çekişmeli taşınmazları dıştan çevreleyen komşu parsel olup olmadığı varsa bu komşu parsellerin kadastro tutanak suretleriyle dayanağı olan belgeler ve oluşmuş ise tapu kayıtları getirtilerek mahalline uygulanarak bilirkişi ve tanık sözleri denetlenmediği gibi keşifte dinlenen mahalli bilirkişi ve tanık beyanlarının kendi aralarında çelişkili olduğu halde bu çelişkilerin giderilmemiş, davalı Hazinenin karşı tescil talebi hakkında ve asli müdahil ...'ün talepleri hakkında olumlu veya olumsuz bir karar verilmemiştir. Yine karar başlığında ... yazıldığı ancak hükmün Orman Genel Müdürlüğünce temyiz edildiği, bu hususun neden kaynaklandığının dosya kapsamından anlaşılamadığı; hükümde çekişmeli D ve E bölümlerinin davacı adına tesciline denildiği ancak kimin adına tescil edildiğinin açıkça yazılmamış olmasının infazda sorun yaratabileceği dikkate alınmaksızın, soyut içerikli ve denetime elverişsiz teknik bilirkişi raporlarına itibar edildiği görülmektedir. Buna göre dava konusu taşınmazların niteliği, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şekli ve süresine ilişkin olarak usulünce rapor aldırılmaksızın eksik araştırma ve incelemeye dayanılarak hüküm kurulması doğru olmamıştır.
Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için, Mahkemece, yöreye ait en eski tarihli dahil memleket haritası ve ... fotoğraflarının tamamı ile varsa amenajman planı ve komşu parsellere ait kadastro tutanakları, tutanaklar kesinleşmiş ise tapu kayıt örnekleri ve tapu kayıtları mahkeme kararı sonucu oluşmuş ise mahkeme karar örnekleri ilgili yerlerden getirtilip, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan aynı köyde ve komşu köylerde ikamet eden şahıslar arasından seçilecek ayrı ayrı 3’er kişilik yerel bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile önceki bilirkişiler dışında halen Tarım ve Orman Bakanlığı ve bağlı birimlerinde görev yapmayan bu konuda uzman orman mühendisleri arasından seçilecek üç kişilik orman mühendisi bilirkişi kurulu, bir ziraat mühendisi, bir fen elemanı ve bir jeodezi ve fotogrametri mühendisi aracılığıyla yeniden keşif yapılmalıdır. Keşifte getirtilen belgeler çekişmeli taşınmaz ile birlikte çevre araziye de uygulanmak suretiyle taşınmazın öncesinin bu belgelerde ne şekilde nitelendirildiği belirlenmeli; 3116, 4785 ve 5658 sayılı Kanunlar karşısındaki durumu saptanmalı; zilyedlikle veya hukuki değeri kalmamış olan tapu kayıtlarıyla ormandan yer kazanılamayacağı, öncesi orman olan bir yerin üzerindeki orman bitki örtüsü yokedilmiş olsa dahi, salt orman toprağının orman sayılan yer olduğu düşünülmeli; toprak yapısı, bitki örtüsü ve çevresi incelenmeli; keşifte, hakim gözetiminde, taşınmazın dört yönden renkli fotoğrafları çektirilip, onaylanarak dosyaya eklenmeli; yukarıda değinilen diğer belgeler fen, jeodezi ve fotogrametri ile uzman orman bilirkişiler eliyle yerine uygulattırılıp; orijinal-renkli (renkli fotokopi) ... fotoğrafları ve memleket haritasının ölçeği kadastro paftası ölçeğine, (Net-Cad veya benzeri programlar kullanılarak) denetime elverişli olacak şekilde çevrildikten sonra komşu ve yakın komşu parselleri de içine alacak şekilde birbiri üzerine aplike edilmek suretiyle çekişmeli taşınmaz, çevre parsellerle birlikte memleket haritası ve ... fotoğrafları üzerinde gösterilmeli; taşınmazın gerçek eğimi klizimetre aletiyle ölçülerek memleket haritalarındaki münhanilerden (yükseklik eğrilerinden) de faydalanılmak suretiyle belirlenmeli; stereoskopik ... fotoğraflarının stereoskop vasıtasıyla üç boyutlu incelemesi yapılarak, temyize konu taşınmazın niteliği ve kullanım durumu ile tasarruf sınırlarını belirgin olarak görünüp görünmediği belirlenmeli, taşınmazın üzerindeki bitki örtüsünün cinsi, yaşı, dağılımı, kapalılık oranı ile taşınmazın imar-ihyaya konu olup olmadığını, olmuş ise imar-ihyaya en erken ne zaman başlanıldığını ve imar-ihyanın hangi tarihte tamamlandığını, taşınmazın ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığını ve dava konusu taşınmazın 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 17/2. maddesinde belirtilen orman içi açıklık vasfında olup olmadığını belirten müşterek imzalı, tereddüte mahal bırakmayacak şekilde, yalnız büro incelemesine değil, uygulamaya ve araştırmaya dayalı, bilirkişilerin onayını taşıyan krokili bilimsel verileri bulunan yeterli ve dosyadaki belgeler ile karşılaştırıldığında denetime elverişli rapor alınmalıdır.
Ayrıca keşifte dinlenecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, taşınmazların öncesinin ne olduğu, kim veya kimler tarafından, hangi tarihten beri ve ne şekilde kullanıldığı, imar-ihya gerektiren yerlerden olup olmadığı, böyle yerlerden ise imar-ihyaya konu edilip edilmediği ve edilmiş ise imar-ihyasının hangi tarihte tamamlandığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, komşu parsellerin tutanak ve dayanakları uygulanmalı; dava konusu taşınmazları sınır olarak nasıl nitelendirdikleri araştırılmalı; yerel bilirkişiler ve tanıkların sözleri arasında doğabilecek çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılarak giderilmeye çalışılmalı; ziraatçi bilirkişiden taşınmazın evveliyatını, toprak yapısını, niteliğini ve zilyetlikle mülk edinilebilecek yerlerden olup olmadığını, komşu taşınmazlarla karşılaştırmalı şekilde açıklayan, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; fen bilirkişisinden ise, keşfi takibe ve denetlemeye olanak verir rapor ve kroki alınmalı, tanık ve yerel bilirkişi ifadeleri bilimsel esaslara ve maddi bulgulara dayanılarak hazırlanan söz konusu bilirkişi raporlarıyla denetlenmeli 3402 sayılı Kanun'un 14. maddesi uyarınca, adına tescil kararı verilecek kişi ya da kişiler ile diğer mirasçılar ve onların miras bırakanları adına aynı çalışma alanı içerisinde kayıtsız ve belgesizden başkaca taşınmaz mal tesbit ya da tescil edilip edilmediği tapu müdürlüğü ve ilgili kadastro müdürlüğü ile hukuk mahkemeleri yazı işleri müdürlüğünden sorulup, aynı Kanunun 03.07.2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile değiştirilen 14/2. maddesi hükmü gözetilerek sulu ve susuz olarak kazanılmış toprak miktarı belirlenip, Kanunun getirdiği sınırlamanın aşılıp aşılmadığı saptanarak, toplanacak tüm kanıtlar birlikte değerlendirilip, ulaşılacak sonuca göre bir hüküm kurulmalıdır.
Kabule göre de; tescil davasında yasal hasım durumunda bulunan Hazine ve diğer kamu tüzel kişisi davalılar, harç, avukatlık ücreti ve diğer yargılama giderlerinden sorumlu tutulamazlar. Dava, davacılar yararına sonuçlansa dahi eksik harcın davacılardan alınmasına, yargılama giderlerinin davacılar üzerinde bırakılmasına ve davacılar yararına vekalet ücreti takdirine yer olmadığına karar verilmesi gerekir. Mahkemece, bu husus gözden kaçırılarak davalılar aleyhine harç, yargılama gideri ve avukatlık ücreti yükletilmiş olması da doğru değildir.
SONUÇ: Yukarda açıklanan nedenle, davacı ..., davalılar Hazine ve Orman İdaresi vekillerinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün 6100 sayılı HMK'nin Geçici 3. maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince ... ilamının tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine ve peşin harcın istek halinde temyiz eden davacı ...'a iadesine 04.04.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.