Mahkemesi : Konya 2. İş Mahkemesi
Tarihi : 25.11.2014
No : 2011/609-2014/647

Dava, sigortalılık süresinin tesbiti için sadece işverene karşı açılan önceki davada verilen kararın, Kurum yönünden de geçerli olduğunun tesbiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozma ilâmına uyularak davanın kabulü ile davacının 01.01.1971-13.12.1976 tarihleri arasında asgari ücreti üzerinden 2143 gün süreyle 506 sayılı Yasa"ya tabi olarak çalıştığının tespitine dair hüküm tesis edilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Uyuşmazlığın çözümünde davanın yasal dayanağını (mülga) 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi oluşturur. Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalı, diğer taraftan, 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi hükmüne göre; Kuruma bildirilmeyen hizmetlerin sigortalı hizmet olarak değerlendirilmesine ilişkin davanın, tespiti istenen hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içinde açılması gerekir. Bu yönde, anılan madde hükmünde yer alan hak düşürücü süre; yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalışmaları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar için geçerlidir. Bir başka anlatımla; sigortalıya ilişkin olarak işe giriş bildirgesi, dönem bordrosu gibi yönetmelikte belirtilen belgelerin Kuruma verilmesi ya da çalışmaların Kurumca tespit edilmesi halinde; Kurumca öğrenilen ve sonrasında kesintisiz biçimde devam eden çalışmalar bakımından hak düşürücü sürenin geçtiğinden söz edilemez. Ne var ki; sigortalının Kurum"a bildiriminin işe giriş tarihinden sonra yapılması, bir başka ifade ile sigortalının hizmet süresinin başlangıçtaki bir bölümünün Kurum"a bildirilmeyerek sonrasının bildirilmesi ve Kuruma bildirimin yapıldığı tarihten önceki çalışmaların, bildirgelerin verildiği tarihide kapsar biçimde kesintisiz devam etmiş olması halinde, Kuruma bildirilmeyen çalışma süresi yönünden hak düşürücü sürenin hesaplanmasında; bildirim dışı tutulan sürenin sonu değil, kesintisiz olarak geçen çalışmaların sona erdiği yılın sonu başlangıç alınmalıdır.
Davacının, şahsi sigorta dosyası incelendiğinde, davaya konu işyerinden 01.07.1974 ve 01.05.1976 tarihli iki adet işe giriş bildirgesinin verildiği; işe giriş ve çıkış tarihleri belirtilmeksizin 1974 yılı 4. dönem ila, 1975 yılı 4. dönem arasında; Yine, 01.05.1976 giriş tarihli olarak, 1976 yılı 2 ila, 4. dönemlerde sigorta bildirimlerinin yapıldığı; işverene karşı açılan önceki davada verilen kararın Kurum’a, 14.07.2006 tarihinde ibraz edildiğinin belirtildiği görülmüştür. Konya İş Mahkemesi’nin 07.06.1979 tarihli 1979/53 E - 1979/324 K sayılı ilâmının hak düşürücü süre içinde Kurum’a ibraz edildiğine dair dosya içinde bilgi belge bulunmadığı, bu haliyle davacının, 01.07.1974 tarih öncesi çalışmalarının hak düşürücü süreye uğradığı belirgindir. Mahkemece, 01.07.1974 tarih öncesi çalışmaların hak düşürücü süreye uğradığını gözeterek o dönem için davanın reddine karar verilmesi gerekirken hatalı değerlendirme ile dava konusu dönemin kabulüne dair verilen hüküm usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
O hâlde, davalı Kurum avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 05.10.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.