Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2021/3242 Esas 2022/1397 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Kadastro Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Kadastro Tespitine İtiraz

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş olup hükmün davalı Hazine Temsilcisi ile davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, dosya incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Mahkemenin verdiği karar ... tarafından bozulmuş olup, bozma ilamında özetle; “mahkemece yapılan araştırma ve incelemenin yeterli olmadığı ve kararın gerekçesiz olduğu belirtilerek, mahkemece mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek komşu köylerde ikamet eden yaşlı, tarafsız, taşınmazı iyi bilen kişiler arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve aynı yöntemle gösterilecek taraf tanıkları ve tüm tespit bilirkişileri, fen bilirkişi ve üç kişilik ziraat bilirkişi kurulu ile keşif yapılması, 113 ada 59 sayılı mera parselinin geriye kalan çekişmesiz bölümünün öncesinin geleneksel biçimde kullanılan kadim mera olup olmadığı, çekişmeli taşınmaz bölümleri ile mera parseli arasında ayırıcı bir unsurun bulunup bulunmadığının araştırılması, Mahkemece yapılacak gözlemin tutanağa geçirilmesi, taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından, ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, öncesinin mera, yaylak veya kışlak olup olmadığı, zaman içinde sınırlarında genişleme olup olmadığı, komşu mera parseli ile arada ayırıcı unsur bulunup bulunmadığı hususunda yerel bilirkişi ve tanıklardan maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınması, yerel bilirkişi ve tanık sözlerinin komşu parsel tutanakları ve dayanakları ile denetlenmesi, yerel bilirkişi ve tanık sözlerinin tutanaktaki beyanlara aykırı düşmesi halinde tespit bilirkişileri tanık sıfatıyla dinlenilerek beyanlar arasındaki çelişkilerin gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmesi, ziraat mühendislerinden oluşan üç kişilik bilirkişi kurulundan çekişmeli taşınmaz bölümlerinin tarımsal niteliğini bildirir, komşu parsellerle karşılaştırmalı, toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve diğer yönlerden komşu mera parselinden nasıl ayrıldığını açıklar nitelikte, değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş ayrıntılı rapor alınması, çekişmeli taşınmaz bölümlerinin niteliğinin kesin olarak belirlenmesi, fen bilirkişisine keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli, ayrıntılı ve çekişmeli taşınmaz bölümleri ile komşu mera parselinin konumlarını yan kesit krokisi ile gösterip açıklayan rapor ve harita düzenlettirilerek sonucuna göre karar verilmesi” gereğine değinilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda; davacıların davasının kısmen kabulüne, çekişmeli 113 ada 59 parsel sayılı taşınmazın kadastro tespit tutanağının kısmen iptaline, 01.07.2009 hakim havale tarihli fen bilirkişi raporu ve ekinde mevcut krokisinde “A” harfi ile gösterilen 14.406,127 metrekarelik kısmın aynı adada son parsel numarası verilerek tarla vasfıyla asli müdahil ... mirasçıları adına hükümde gösterilen paylarla, “B” harfi ile gösterilen 10.861,208 metrekarelik kısmın aynı adada son parsel numarası verilerek ... adına, “C” harfi ile gösterilen 8.611,869 metrekarelik kısmın aynı adada son parsel numarası verilerek ... adına, “D” harfi ile gösterilen 6.453,853 metrekarelik kısmın aynı adada son parsel numarası verilerek ... adına, “E” harfi ile gösterilen 10.684,763 metrekarelik kısmın aynı adada son parsel numarası verilerek ... adına, “G” harfi ile gösterilen 11.383 m2 lik kısmın aynı adada son parsel numarası verilerek ... adına, “F” harfi ile gösterilen 2.083,720 metrekarelik kısmın aynı adada son parsel numarası verilerek ... oğlu ... mirasçıları adına hükümde gösterilen paylarla, “J” harfi ile gösterilen 9.516,169 metrekarelik kısmın aynı adada son parsel numarası verilerek ... oğlu ... mirasçıları adına hükümde gösterilen paylarla, “H” harfi ile gösterilen 12.151,15 metrekarelik kısmın aynı adada son parsel numarası verilerek ... adına ve “I” harfi ile gösterilen 22.616,865 metrekarelik kısmın aynı adada son parsel numarası verilerek tarla vasıflarıyla ... adına tapuya kayıt ve tesciline, davacı ...’ün 117 ada 66 parsel sayılı taşınmaza ilişkin davasının feragat nedeniyle reddine, davacı ... oğlu ...’ün davasının feragat nedeniyle reddine, çekişmeli 113 ada 59 parsel sayılı taşınmazın kalan kısmının tespit gibi tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine temsilcisi ile davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda, temyize konu edilen çekişmeli 113 ada 59 parsel sayılı taşınmazın 01.07.2009 tarihli fen bilirkişi raporunda (A), (B), (C ), (D), (E), (G), (F), (J), (H) ve (I) harfiyle gösterilen taşınmaz bölümleri üzerinde davacılar lehine zilyetlikle iktisap koşullarının oluştuğu kabul edilmek suretiyle yazılı şekilde karar verilmiş ise de yapılan araştırma ve inceleme yeterli olmadığı gibi Mahkemece bozma ilamının gerekleri de tam olarak yerine getirilmemiştir. Şöyle ki, hükmüne uyulan bozma ilamında dava konusu taşınmaz üzerinde yöntemine uygun şekilde mera araştırma yapılması belirtildiği halde, taşınmaz bölümlerinin mera ile ayırıcı unsur olup olmadığı, taşınmaz bölümlerinin öncesinin ne olduğu, mera olup olmadığı kesin olarak saptanmamış; taşınmaz bölümlerinin niteliğine, kullanım durumuna, üzerinde sürdürüldüğü iddia olunan zilyetliğin şekline ve süresine ilişkin olarak somut verilere dayalı bilgi içermeyen zirai raporla yetinilmiştir. Öte yandan, bir arazinin niteliğini, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini en iyi belirleme yöntemi hava fotoğraflarının incelenmesi olduğu halde, hava fotoğraflarından da yararlanılmamıştır. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak karar verilemez.
Hal böyle olunca; Mahkemece öncelikle çekişmeli taşınmaza ait temin edilebilen en eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğünün web sitesinin harita sorgulama sayfasına girilerek, taşınmazın bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle, buradan elde edilen verilere göre tespit tarihi olan 2006 yılından 15-20-25 yıl öncesine (bulunmadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere) ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden getirtilerek dosya arasına konulmalı, taşınmaza komşu durumunda bulunan taşınmazların kadastro tespit tutanakları ile varsa dayanakları olan kayıt ve belgeler celbedilerek dosya ikmal edildikten sonra mahallinde, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan aynı köyde ve komşu köylerde ikamet eden şahıslar arasından seçilecek ayrı ayrı 3’er kişilik yerel ve tespit bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile 3 kişilik ziraat bilirkişisi kurulu, jeodezi ve fotogrametri mühendisi ve fen bilirkişisi hazır olduğu halde yeniden keşif icra edilmeli ve bu keşif sırasında dinlenilecek mahalli bilirkişi ve tanıklardan, taşınmaz bölümlerinin kime ait olduğu, öncesinde kim tarafından kullanıldığı, kimden kime ne şekilde intikal ettiği, öncesinin mera, yaylak, kışlak ya da genel harman yeri olup olmadığı, taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olması halinde imar-ihyaya konu edilip edilmediği, imar-ihyaya konu edilmiş ise ihyanın hangi tarihte başlayıp ne zaman bitirildiği etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı; bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmeli; yargılama boyunca dinlenen bilirkişi ve tanık beyanlarının çelişmesi halinde yüzleştirme yapılmak suretiyle çelişki giderilmeye çalışılmalı; fen bilirkişisinden, keşfi takibe ve dinlenilen tanık ve bilirkişi sözlerini denetlemeye elverişli rapor ve harita düzenlettirilmeli; önceki ziraat bilirkişileri dışında ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde ve eldeki dosyada mahkemecee aşamalarda alınan önceki bilirkişi raporları da değerlendirilerek çekişmeli taşınmaz bölümlerinin toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve diğer yönlerden komşu mera parselinden nasıl ayrıldığı, mera ile arada doğal ya da yapay ayırt edici bir sınır bulunup bulunmadığı, dava konusu taşınmazların kadim nitelikte yani öncesi bilinmeyen zamandan beri köy halkının yalnızca hayvan otlatmak amacı ile kullandığı, başkaca bir tasarrufta bulunulmayan otlakiye niteliğinde olup olmadığı, meranın bütünlüğünü bozup bozmadığı, bu bölümün toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve diğer yönlerden dava konusu taşınmaz bölümlerinin diğer bölümünden nasıl ayrıldığı, aralarında doğal ya da yapay ayırt edici bir sınır bulunup bulunmadığı, taşınmaz bölümünün meradan açılan bir yer olup olmadığı, meranın devamı niteliğinde olup olmadığı hususlarını açıklayan, tarımsal niteliğini belirten, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ve yan görünüş (kesit) krokisi ile somut verilere dayalı ayrıntılı rapor alınmalı, hava ve uydu fotoğraflarının keşifte uygulanması suretiyle bilirkişi ve tanık beyanları denetlenmeli, jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi tarafından hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi suretiyle taşınmazın sınırlarını ve niteliğini, öncesinin ne olduğunu, imar-ihyaya konu edilip edilmediğini, imar-ihyası tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor düzenlenmesi istenilmeli; bundan sonra, taşınmazın öncesinin mera olduğunun anlaşılması halinde, meralar üzerinde sürdürülen zilyetliğin hukukça değer taşımayacağı hususu göz önünde bulundurulmak suretiyle tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmelidir. Mahkemece bu hususlar göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olduğu gibi, kabule göre de; önceki tarihli hüküm ile temyiz edilmeden kesinleşen 117 ada 66 parsel sayılı taşınmaz hakkında yeniden karar verilmesi ile dava konusu 113 ada 59 parsel sayılı mera taşınmazı hakkında davanın reddine karar verilen taşınmaz kısmının tapuya tesciline karar verilmesi dahi isabetsiz olduğundan, hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalı Hazine temsilcisi ile davalı ... vekilinin dava konusu 113 ada 59 parsel sayılı taşınmazın (A), (B), (C ), (D), (E), (G), (F), (J), (H) ve (I) bölümleri hakkındaki hükme yönelik temyiz itirazları yerinde olduğundan kabulü ile 113 ada 59 parsel sayılı taşınmaz hakkındaki hükmün 6100 sayılı HMK'nin Geçici 3. maddesi yollamasıyla HUMK'un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, taraflarca HUMK'un 440/1 maddesi gereğince ... Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, peşin harcın istek halinde temyiz eden ... iadesine, 21.02.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.