Danıştay 13. Daire 2021/513 Esas 2021/913 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/513
Karar No:2021/913

TEMYİZ EDENLER : 1. (DAVALI) … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

2. (DAVALI YANINDA MÜDAHİL) … Turizm Ziraat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Tarım ve Orman Bakanlığı Eskişehir 9. Bölge Müdürlüğü Ankara Doğa Koruma ve Milli Parklar İl Şube Müdürlüğü'nce, 31/03/2021 tarihinde sona erecek av yılına ilişkin, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında açık teklif usulüyle 24/06/2020 tarihinde gerçekleştirilen "Nallıhan Emresultan YHGS sahasında 1 adet Anadolu Yaban Koyunu, Nallıhan Andız DA sahasında 2 adet Kızılgeyik, Çamlıdere Peçenek DA sahasında 1 adet Kızılgeyik Acente Kotalarının Av Turizmi Kapsamında Avlattırılması İşi" ihalesinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; av turizmi kapsamında sahada yapılan envanter çalışmalarında avlattırılacak av hayvanı sayılarına ne türden bilimsel ve teknik metodlarla belirtilen ulaşıldığı hususunda açıklık bulunmadığı, popülasyonların yoğunluk seviyesine yönelik değerlendirmeler yer almakla birlikte, her bir popülasyon yönüyle sahip olması gereken en uygun yoğunluk seviyesine dair verinin mevcut bulunmadığı, kızılgeyik ve anadolu yaban koyunu popülasyonunun yıllar içinde gösterdiği özellikler dikkate alınarak popülasyonun devamı adına avlattırma faaliyetini gerekli kılan bilimsel ve teknik kayıtların dosya kapsamında mevcut bulunmadığı, bu nedenle, Ankara ili sınırları içinde farklı devlet avlaklarında bulunan kızılgeyik ve anadolu yaban koyunu popülasyonlarının özellikleri ile popülasyonun devamı için avlattırılmasının gerekliliğine yönelik yeterli düzeyde somut ve teknik veri bulunmaksızın işlem tesis edildiği sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacının dava açma ehliyetinin bulunmadığı, avlanma ve avlattırılma işinin Bakanlık tarafından 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu çerçevesinde gerçekleştirildiği, genel ve devlet avlaklarında avlanmanın avlakta avına izin verilen tüm hayvan türlerinin doğal ortamda çoğalmalarının sağlanması ve "Hasat için gerekli minimum popülasyon yoğunluğu" üzerindeki artım miktarının avlattırılması esasına dayandığı, Bakanlık tarafından koruma altına alınan ve uluslararası düzeyde av turizmi potansiyeli olan büyük memeli yaban hayvanlarının av turizmi kapsamında avlanmasına kırsal kalkınmaya katkı amacıyla izin verilebileceği, müdahil tarafından, davacı baronun dava açma ehliyetinin bulunmadığı, usulüne uygun envanter çalışmasının yapıldığı, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, Anayasa'da temel haklar arasında sayılan yaşam hakkının her canlı için uygulanması gerektiği, ihale kapsamında avlanılacak olan canlıların endemik ve nesli tükenme tehlikesi altındaki canlılar olduğu, hayvan haklarının korunması gerektiği, ihalenin usul ve yasaya aykırı olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği ve temyize konu işlem ile davacı arasında hukuken korunabilir, somut, güncel ve meşru bir menfaat ilgisinin bulunmaması nedeniyle davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davalının ve davalı yanında müdahilin duruşma istemleri yerinde görülmeyerek ve dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemleri hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
USUL YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Tarım ve Orman Bakanlığı Eskişehir 9. Bölge Müdürlüğü Ankara Doğa Koruma ve Milli Parklar İl Şube Müdürlüğü'nce 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında açık teklif usulüyle gerçekleştirilen "Nallıhan Emresultan YHGS sahasında 1 adet Anadolu yaban koyunu, Nallıhan Andız DA sahasında 2 adet Kızılgeyik, Çamlıdere Peçenek DA sahasında 1 adet Kızılgeyik Acente Kotalarının Av Turizmi Kapsamında Avlattırılması İşi" kapsamında yapılan ihale işleminin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin 1/a fıkrasında, idarî davaların idarî işlemler hakkında yetki, sebep, şekil, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılacağı, 14. maddesinin 3/c bendinde ilk inceleme sırasında dava dilekçesinin ehliyet yönünden de inceleneceği, 15. maddesinin 1/b bendinde ise, bu hususta kanuna aykırılık görülmesi hâlinde davanın reddedileceği kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İptal davasının incelenebilmesinin ön şartlarından biri olan "menfaat ihlali", doktrin ve içtihatlarda dava konusu işlemle davacı arasında kurulan kişisel, meşru ve güncel bir menfaat alâkası olarak tanımlanmaktadır. Sözü edilen menfaat alâkasının varlığı ve sınırlarının her olayda yargı yerince uyuşmazlığın niteliğine göre belirlenmesi gerekmektedir.
Dava konusu ihale işleminin iptali isteminde bulunan davacı, kamu kurumu niteliğindeki bir meslek kuruluşudur.
Anayasanın kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarını düzenleyen 135. maddesinde, "Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları; belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzelkişilikleridir." kuralı yer almaktadır.
Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının sadece Anayasa'da ve kuruluş kanunlarında gösterilen amaçları doğrultusunda dava açma ehliyeti bulunmaktadır. Nitekim konuyla ilgili kanunî düzenlemelerde de, bu kuruluşların amaçları dışında faaliyette bulunamayacakları açık bir biçimde belirtilmiştir.
1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun 4667 sayılı Kanun ile değişik 76. maddesinde, barolar, avukatlık mesleğini geliştirmek, meslek mensuplarının birbirleri ve iş sahipleri ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni sağlamak; meslek düzenini, ahlâkını, saygınlığını, hukukun üstünlüğünü, insan haklarını savunmak ve korumak, avukatların ortak ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla tüm çalışmaları yürüten, tüzel kişiliği bulunan, çalışmalarını demokratik ilkelere göre sürdüren kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olarak tanımlanmış; baro yönetim kurulunun görevlerinin sayıldığı 95. maddesinin 21. bendinde ise, yönetim kurulunun, hukukun üstünlüğünü ve insan haklarını savunmak, korumak ve bu kavramlara işlerlik kazandırmakla görevli olduğu belirtilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; Tarım ve Orman Bakanlığı Eskişehir 9. Bölge Müdürlüğü Ankara Doğa Koruma ve Milli Parklar İl Şube Müdürlüğü'nce 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında açık teklif usulüyle gerçekleştirilen "Nallıhan Emresultan YHGS sahasında 1 adet Anadolu yaban koyunu, Nallıhan Andız DA sahasında 2 adet Kızılgeyik, Çamlıdere Peçenek DA sahasında 1 adet Kızılgeyik Acente Kotalarının Av Turizmi Kapsamında Avlattırılması İşi" kapsamında yapılan ihale işleminin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Avukatlık Kanunu'nun 76. maddesinde sayılan baroların görevleri göz önünde bulundurulduğunda, dava konusu ihale işleminin davacı Baro tüzel kişiliğinin hak ve menfaatlerini doğrudan etkilemediği gibi, avukatlık mesleğine yönelik de herhangi bir etkisinin olmadığı; öte yandan, anılan Kanun ile barolara verilen "hukukun üstünlüğünü ve insan haklarını savunmak, korumak ve bu kavramlara işlerlik kazandırmak" görevinin ise barolara avukatlık mesleği ile ilgili meşru, güncel ve kişisel alâkası bulunmayan konularda da dava açma imkânı vermeyeceği, aksinin kabulü hâlinde baroların başta diğer kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarını ilgilendiren konular olmak üzere menfaat alakalarının bulunmadığı her konuda dava açabilmeleri sonucununun doğacağı ve bunun ise idarî yargıda dava açma ehliyetine ilişkin düzenlemenin amacına aykırı olacağı dikkate alındığında, dava konusu ihale işlemi ile Ankara Barosu Başkanlığı'nın menfaat alâkasının bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Nitekim, Danıştay İdarî Dava Daireleri Kurulu'nun 06/12/2017 tarih ve E:2014/3568, K:2017/4135 sayılı ve 17/12/2018 tarih ve YD İtiraz No:2018/552 sayılı kararları da bu yöndedir.
Bu itibarla, davacı Baro'nun dava konusu ihale işleminin iptali istemiyle dava açma ehliyeti bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının ve davalı yanında müdahilin temyiz istemlerinin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14/3-c ve 15/1-b maddeleri uyarınca DAVANIN EHLİYET YÖNÜNDEN REDDİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL ilk derece yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacıdan alınarak müdahile verilmesine,
6. Müdahil tarafından fazla yatırılan …-TL harcın istemi hâlinde müdahile iadesine,
7. 33,75-TL temyiz yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
8. Davalı idare harçtan muaf kurumlar arasında yer aldığından 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13/J maddesi uyarınca temyiz aşamasında tahsil edilemeyen …-TL harcın davacıdan tahsil edilerek Hazine'ye irat kaydedilmesine, gereği için ilgili idareye muzekkere yazılmasına,
9. Posta giderleri avansından artan tutarın taraflara ve müdahile iadesine,
10. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
11. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 11/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.