Patra 3 Üyeli Temyiz Mahkemesinin 19/01/2001 tarihli ve 2012/73 esas, 2012/233 sayılı kararına ilişkin olarak sanık ... Özbeytemur müdafiinin arşiv kaydının silinmesi ve yasaklanmış hakların iadesi talebinde bulunması üzerine, karar verme yetkisinin Adli Sicil İstatistik Genel Müdürlüğüne ait olduğu gerekçesiyle talebinin reddine ilişkin ... 4. Ağır Ceza Mahkemesinin 15/05/2019 tarihli ve 2019/499 değişik iş sayılı kararına karşı yapılan itirazın reddine dair mercii ... 5. Ağır Ceza Mahkemesinin 31/05/2019 tarihli ve 2019/658 değişik iş sayılı kararı aleyhine Adalet Bakanlığının 21.10.2020 gün ve 2019 - 22131 sayılı kanun yararına bozma istemini içeren yazısı ekinde bulunan dava dosyası Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 28.10.2020 gün ve KYB - 2020 - 94633 sayılı ihbarnamesi ile daireye verilmekle okundu.
Anılan ihbarnamede;
Yasaklanmış (memnu) hakların geri verilmesi kurumunun amacının yitirilen hak ve ehliyetlerin, koşullarının gerçekleşmesi halinde iyi halli hükümlüye yargı yolu ile geri verilmesini sağlamak olduğu, bu yasaklılık ister Türk Ceza Kanunu"ndan, isterse özel bir kanundan kaynaklansın, "kamu hizmetlerinden yasaklanma", "memuriyetten mahrumiyet", "seçme ve seçilme hakkından yoksun kılınma", "yasal kısıtlılık altında bulundurulma" gibi gerek bir mahkumiyetin doğal sonucu gerekse ceza şeklinde hükmedilen her nevî ehliyetsizliklerin yasak hakların geri verilmesi yoluyla bertaraf edilmesine hukukumuzda bir engel bulunmadığı,
5352 sayılı Adlî Sicil Kanunu"na 06/12/2006 tarihli ve 5560 sayılı Kanun"un 38. maddesi ile eklenen 13/A maddesinin 1. fıkrasında yer alan; "5237 sayılı Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunların belli bir suçtan dolayı veya belli bir cezaya mahkûmiyete bağladığı hak yoksunluklarının giderilebilmesi için, yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilebilir. Bunun için; Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları saklı kalmak kaydıyla,
a) Mahkûm olunan cezanın infazının tamamlandığı tarihten itibaren üç yıllık bir sürenin geçmiş olması,
b) Kişinin bu süre zarfında yeni bir suç işlememiş olması ve hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda mahkemede bir kanaat oluşması gerekir." şeklindeki düzenleme gereğince hükümlülük kararında açıkça hükmedilmese bile mahkûmiyetin doğal neticesi olarak yasaklanan hakların yukarıda bahsedilen maddenin birinci fıkrasındaki koşulların bulunduğuna mahkemece kanaat getirilmesi halinde iadesine karar verilebileceği cihetle;
Somut olayda adı geçen sanığın, adli sicil kaydında olan Patra 3 Üyeli Temyiz Mahkemesinin 19/01/2001 tarihli ve 2012/73 esas, 2012/233 sayılı kararında almış olduğu mahkûmiyetine ilişkin kaydın 5352 sayılı Adlî Sicil Kanunu"nun 14 ve geçici 2. maddeleri gereğince arşive alınmış olduğu ve aynı Kanun"un 6290 sayılı Kanun ile değişik 12. maddesi gereğince arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren yasaklanmış hakların geri verildiği tarihe göre arşivden silinme süresi hesaplanacağı, ancak mahkemesince sanık hakkında adlî sicil kaydı bulunmadığından bahisle memnu hakların iadesi talebinin reddedilmiş ise de, mahkemesince yapılacak değerlendirmede sanığın hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda kanaate ulaşılması durumunda yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilmesi gerektiği, keza 5352 sayılı Kanun’un 12/1. maddesinde yer alan;
"Arşiv bilgileri;
a) İlgilinin ölümü üzerine,
b) Anayasanın 76 ncı maddesi ile Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunlarda bir hak yoksunluğuna neden olan mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren;
1. Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşuluyla onbeş yıl geçmesiyle,
2. Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşulu aranmaksızın otuz yıl geçmesiyle,
c) Diğer mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren beş yıl geçmesiyle tamamen silinir." şeklindeki düzenleme uyarınca yasaklanmış hakların iadesine karar verilmesinin arşiv kaydının silinmesi açısından sanık lehine bulunduğu, kaldı ki Yargıtay 11. Ceza Dairesinin 20/11/2013 tarihli ve 2013/11492 esas, 2013/17318 karar sayılı ilâmı ve benzer ilâmlarda belirtildiği üzere, hükümlülük kararında açıkça belirtilmese dahi mahkûmiyetin doğal neticesi olarak yasaklanan hakların geri verilmesi talebinde bulunulabileceği gözetilmeden, itirazın kabulü yerine, yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmediği gerekçesiyle 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309.maddesi uyarınca anılan kararın kanun yararına bozulması isteminde bulunulmakla,
Gereği görüşülüp düşünüldü;
Başvuranın, adli sicil kaydında görünen arşiv kaydının silinmesi için öncelikle Adalet Bakanlığı Adli Sicil Ve İstatistik Genel Müdürlüğüne müracaatta bulunduğu, kurumun başvuru hakkındaki yazı cevabında; eskiden adli sicil kaydında yer alan kaydının Kanun"da öngörülen silinme koşullarının oluştuğundan bahisle arşiv kaydına alındığı, arşive alınan kaydın re"sen veya başvuru üzerine silinmesi için ise Kanun"da öngörülen sürenin geçmediği, ancak ilgilinin ikametgah mahkemesine başvurarak "yasaklanan (memnu) hakların iadesi kararı" alması koşuluyla arşiv kaydının silinebileceğinden bahisle talebinin reddedildiği görülmüştür.
Yabancı mahkemece başvuran hakkında verilen mahkumiyetin doğal sonucu olarak yasaklanan haklarının iadesine dair talep üzerine; arşiv kaydına esas teşkil eden yabancı mahkeme hükmünün, varsa bu hükmün tanınmasına dair hükmün ve infazına dair kayıtlarla, adli sicil kaydına işlenmesini mucip evrakın Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünden istenerek gerekli araştırmanın yapılması suretiyle olumlu veya olumsuz bir karar verilmesi gerekirken;
Mahkemece, 5352 sayılı Yasanın 13/A maddesine göre, "arşiv kaydına esas cezanın infaz edilip edilmediğine dair belge" sunulmadığından bahisle başvurunun usulden reddine karar verildiği, yapılan itiraz üzerine ise anılan hususlardaki eksikliğin giderilmesi için gerekli yazışmaların merci tarafından yerine getirilmesi ve Kanun"daki şartların oluşup oluşmadığı yönündeki araştırmanın yapılarak bir karar verilmesi gerekirken dosya üzerinden yapılan incelemeyle gerekçenin yerinde olduğundan bahisle itirazın reddedildiği anlaşılmakla,
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği yerinde görüldüğünden, kanun yararına bozma talebinin kabulüyle, ... 5. Ağır Ceza Mahkemesinin 31/05/2019 tarihli ve 2019/658 değişik iş sayılı kararının 5271 sayılı CMK"nin 309/4-a maddesi uyarınca BOZULMASINA, müteakip işlemlerin mahallinde yerine getirilmesine, 23.06.2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.