21. Hukuk Dairesi 2016/8554 E. , 2018/44 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dava; davacılar murisinin davalı şirkette 20.07.2006 – 29.10.2008 tarihleri arasında çalıştığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacılar tarafından murislerinin davalı şirketin ürettiği kapıların boyanması işini yaptığının beyan edildiği, davanın ilk olarak ...Otomotiv Yapı Elemanları San. Ve Tic. AŞ."ye karşı açıldığı, ancak yargılama sırasında ticaret sicili müdürlüğü tarafından; söz konusu şirketin 27.12.2010 tarihli tescil ile davalı ...İnş. Orm. Ür. San. Ve Tic. Ltd. Şti. ile birleştiğinin ve terkin olduğunun bildirildiği, davacılar murisinin 26.10.2008 tarihinde geçirdiği trafik kazası sonucu vefat ettiği, davacıların iddialarının; murisin ve aynı kazada vefat eden ..."in davalı şirketin işçileri olarak, TOKİ konutlarının kapı işlerini alan davalı şirketin işi için ..."de bulundukları sırada kazanın meydana geldiği yönünde olduğu, kazada ..."in kullandığı aracın kendisine ait olduğu, kaza sırasında araçta bulunan ... tarafından; murisi tanımadığının, kendisinin kuru bakliyat sattığının, kaza günü teyzesinin oğlu ... Kaplan"ın ... ile karşılaştığının ve cezaevi arkadaşı çıktıklarının, daha sonra ... ile ..."in içki içmeye gittiklerinin, akşam 21:30 gibi kendisini de aldıklarının, arabada murisin de bulunduğunun, murisin de sarhoş olduğunun, ... ve murisin ..."nin Çal ilçesindeki TOKİ ait binaları boyamaya geldiklerinin, arabanın arkasında boyalar olduğunun, kaza sırasında Çal ilçesinden Akşehir"e gittiklerinin, kazada sadece kendisinin kurtulduğunun beyan edildiği, davalı ...İnş. Orm. Ür. San. Ve Tic. Ltd. Şti."ye ait dönem bordrolarının dosya arasına alındığı, dinlenilen bordro tanıklarınca; davalı şirket ile birleşen ...Otomotiv Yapı Elemanları San. Ve Tic. AŞ."de çalıştıklarının ve murisi tanımadıklarının beyan edildiği, davacı vekili tarafından murisin ve ..."in davalı şirkete ait işlerde çalıştıklarına dair muhasebe kayıtlarının listesinin sunulduğu ve bu işlerde kullanılan ..."e ait aracın yakıt masraflarının kimi zaman davalı şirket tarafından karşılandığının iddia edildiği anlaşılmaktadır.
Bu tür hizmet tespitine yönelik davaların Kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir. Yasal dayanağı dava tarihinde yürürlükte olan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. maddesi ile halen 5510 sayılı Yasa"nın 86. maddesi olan bu tür davalarda; öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin, işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin o dönemde gerçekten var olup olmadığı, Kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı, eksiksiz bir şekilde belirlenmeli, daha sonra çalışma iddiasının gerçeğe uygunluğu özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispatlanabilirse de çalışmanın konusu, niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli ve dinlenilen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde çalışan işyerinde kayıtlı bordro tanıkları ya da komşu ve yakın işyerlerinde çalışan kayıtlı tanıklar olması sağlanarak çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak şekilde belirlenmelidir. Bu yön Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 16.09.1999 gün 1999/21-510-527, 30.06.1999 gün 1999/21-549-555, 05.02.2003 gün 2003/21-35-64, 15.10.2003 gün 2003/21-634-572, 03.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479-578 ve 01.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Somut olayda ise; dava dışı ..."in beyanlarından muris ile ..."in boyacılık işi için ..."de bulundukları anlaşılmaktadır. Ancak; murisin ..."de geçen ve talep edilen diğer sürelerdeki çalışmalarının davalı şirket yanında hizmet akti ile geçip geçmediği tereddüte mahal bırakmayacak derecede ortaya konulmadan sonuca gidilmesi isabetsiz olmuştur.
Mahkemece yapılacak iş; murisin ve ..."in vergi-oda-sicil kayıtlarını araştırmak, talep edilen dönemde kendi ad ve hesaplarına bağımsız çalışmaları bulunup bulunmadığını tespit etmek, ...Otomotiv Yapı Elemanları San. Ve Tic. AŞ."ye ait talep edilen döneme ilişkin bordroları dosya arasına alarak re"sen seçilecek bordro tanıklarını dinlemek, dinlenilen tanıkların hizmet cetvellerini dosya arasına almak, davalı şirketin ..."de bulunan TOKİ konutlarının kapı işlerini alıp almadığını araştırmak, söz konusu işi davalı şirketin aldığı anlaşılır ise ilgili makamlardan ve davalıdan bu işte çalıştırılan kişilerin bildirilmesini istemek, gelen cevaplarda isimleri bildirilen kişileri dinlemek, davalı şirketin muhasebe kayıtları üzerinde alanında uzman bir bilirkişi marifeti ile inceleme yaptırılarak; davacı vekili tarafından delil olarak sunulan ve davalı şirketin muhasebe kayıtlarına ilişkin olduğu bildirilen listeyi karşılaştırmak, söz konusu listede bulunan bilgilerin davalı şirketin kayıtları ile örtüşüp örtüşmediğini ve ayrıca bu kayıtlarda murise ilişkin kayıt bulunup bulunmadığını araştırmak, davacı vekili tarafından sunulan listede isimleri bulunan..., ..."i dinleyerek; yapılan işlerin ne olduğunu, işin kim tarafından yapıldığını, davalı şirket, muris ve ... ile aralarındaki hukuki ilişkinin ne şekilde olduğunu açıklattırmak ve böylece muris ile davalı şirket arasında talep edilen dönemde hizmet akti bulunup bulunmadığını tereddüte mahal bırakmayacak derecede ortaya koyarak varılacak sonuca göre hüküm kurmaktan ibarettir.
Mahkemece söz konusu fiili ve hukuki gerçekler dikkate alınmadan, yetersiz tanık beyanlarına dayanılarak eksik inceleme ve araştırmayla yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 15.01.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.