MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Davacı murisinin, davalılardan işverene ait işyerinde 16/04/1989 tarihinden 1990 yılına kadar geçen çalışmalarının tespitine, 20/11/2009 tarihli ölüm aylığı tahsis talebinin geçerli olduğuna karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davacı ile davalılardan Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Dava, davacının murisi olan ..."in abisi olan..."e ait kahvehane işyerinde 16.4.1989- 1990 tarihleri arasında davalı işyerinde çalıştığının tespitine ve 20.11.2009 tarihi itibariyle ölüm aylığı bağlanması istemine ilişkindir.
Mahkemece davacının murisi olan..."in abisi olan..."e ait kahvehane işyerinde 16.4.1989-31.12.1989 arasında 255 gün, 1.1.1990- 16.4.1990 tarihleri arasında 105 gün asgari ücretle çalıştığının tespitine, fazla talebin reddine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden davalı işyerine ait, uyuşmazlık dönemine ait dönem bordrolarının getirtilmediği,davacının ..’da bildiriminin 636190 sicil nolu işyerinden 16.4.1990 da yapıldığı ve 1990/ 1,2,3, 14+120+120, 1991/1,2 de 30+106, 1992/1 de 48 gün olmak üzere toplam hizmeti 678 gün hizmet bildirimin olduğu, bir tek kişinin tanık olarak dinlendiği, hiç bordro tanığı ve komşu işyeri tanığı dinlenmediği anlaşılmaktadır
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı yasanın 79. maddesi bu tip hizmet tesbiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir. Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Somut olayda dinlenen tek tanığın bordro tanığı olmadığı gibi komşu işyeri tanığı da olmadığı hatta dosya içeriğinden tanığın hizmet tespiti davalarında aranan niteliklere sahip tanık olup olmadığının anlaşılmadığı, bu tanık dışında hizmet hususunu hiçbir kuşku ve tereddüte yer vermeyecek şekilde açıklığa kavuşturmaya yönelik tanık beyanı alınmadığı, yine aile üyelerine ait işyerlerinde çalışma durumunda hiç kimsenin aile bireylerini sosyal güvenlik hakkından mahrum bırakmayacağı, aksinin kabulünün hayatın olağan akışına aykırı olduğu ilkesi göz önüne alındığında, çalışmanın varlığı tespit edilirse, bildirimlerin neden eksik bırakıldığının belirlenmediği, giderek bu tür davaların kamu düzenini ilgilendirmesi nedeniyle re"sen inceleme ve araştırma yapılması gerektiği gözardı edilerek sonuca gidilmesi hatalı olmuştur.
Yapılacak iş, davalı işyerinin uyuşmazlık dönemine ait dönem bordrolarının celbi ile bordrolarda çalışmaları bulunanlar içerisinden adları resen belirlenecek bordro tanıklarının beyanlarına başvurmak, bordro tanıklarının beyanlarının yetersiz olması durumunda davanın kamu düzenini ilgilendirdiği de dikkate alınarak araştırmanın genişletilip bu dönemlerde çalışması bulunan komşu işyeri işverenleri ve bu işverenler tarafından çalışmaları Kuruma bildirilen kimseler zabıta marifetiyle belirlenip beyanlarına başvurularak, hizmet hususunun hiçbir tereddüde yer vermeyecek şekilde ispatı için gerekli delilleri toplamak ve tüm deliller birlikte değerlendirilmek suretiyle çıkacak sonuca göre bir karar vermektir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum ile davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle, sair yönler incelenmeksizin taraflar yönünden BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 14.01.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi.