21. Hukuk Dairesi 2016/10774 E. , 2018/256 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dava; davacının davalı işyerinde geçen ve Kurum tarafından iptal edilen 09.04.2011-23.05.2011 tarihleri arasında geçen hizmetinin tespiti ve buna aykırı Kurum işlemlerinin iptali istemine ilişkindir.
Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla belirlenmelidir.
Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu, niteliği, başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacıya ait hizmet cetvelinde 01.06.1982-30.10.1997 ve 21.07.2006-19.06.2012 tarihleri arasında davacı adına 506 sayılı Yasa kapsamında hizmetlerinin Kurum’a bildirildiği, davacıya 19.06.2012 tarihli tahsis talebi sonrasında Kurum tarafından 2869 gün Bağ-Kur hizmeti, 2029 gün SSK lı hizmeti ve 210 gün askerlik hizmet borçlanması ile birlikte toplam 5108 günlük primi ödenmiş gün sayısına karşılık 01.07.2011 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yaşlılık aylığı bağlandığı, Kurum’un 17.04.2012 tarih ve 7275056 sayılı denetmen raporu ile davalı işyerince hizmet bildirimi yapılmış davacının da sigortalı çalışmalarının iptal edildiği, bu nedenle yaşlılık aylığı koşullarını kaybeden davacı hakkında yersiz aylık ödenmesi nedeniyle 9.569 TL borç tahakkuku işleminin gerçekleştirildiği, Kurum tarafından denetim raporuna esas alınan davalı işyeri çalışanları arasında davacının herhangi bir beyanın olmadığının görüldüğü, davalı işyerinin “tıbbî ve dişçiliğe ait araç ve gereç imalatı” faaliyetinden dolayı - 3250 kodu- ile Kurum"da tescil kaydının bulunduğu, işyerinin çırçır fabrikası olduğu, 08.06.2010 tarihinde ticaret siciline kaydedildiği, 28.02.2011 tarihinde vergi kaydının re’sen terk ettirildiğinin Vergi Dairesi tarafından Kurum"a bildirilmiş olduğu, yargılama esnasında yapılan zabıta araştırması neticesi adrese gidildiğinde işyerinin faal olduğu, davacının halen çalışmadığı fakat sorulduğunda davacının 09.04.2011-23.05.2011 tarihleri arasında işyerinde çalıştığının ...ve Mahalle Muhtarı ... tarafından beyan edildiğinin 05.03.2013 tarihinde tutanağa bağlanmak suretiyle Mahkeme’ye bildirildiği, alınan bilirkişi raporunun dosyaya sunulduğu, duruşmalarda davacı tanıkları olarak sigortalı çalışmaları iptal edilen davalı işyeri çalışanı ... ile diğer davacı tanıklarının dinlendiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda; beyanına itibar olunan tanıklar davacının davalı işyerinde forklift ve kepçe gibi iş makinalarını kullandığı, traktör, kamyon şoförlüğü yaptığını da belirtmektedir. Davalı işyerinin faaliyetlerine halen devam edip etmediği, işyerinin kapsam ve mahiyeti, işyerinin malvarlığında kepçe,forklift gibi iş makinalarının bulunması halinde bu makinaların dava konusu dönemde kimler tarafından kullanıldığı hususlarının araştırılmadığı, davacıya ait ehliyet ve varsa operatörlük belgelerinin getirtilmediği anlaşılmakla bu şekilde eksik inceleme ve araştırma neticesi yazılı şekilde sonuca gidilmesi isabetsiz olmuştur.
Yapılacak iş; davacıya ait ehliyet belgesi ve varsa operatörlük belgesini, davalı işyerine ait ticari kayıtları getirtmek, gerekir ise davalı işyeri kayıtları üzerinde alanında uzman bilirkişi marifetiyle yapılacak inceleme sonrası işyerinin kapsam ve kapasitesi göz önünde bulundurularak işyerinde ne kadar sigortalı çalıştırabileceğini, çalışmanın gerçek ve fiili bir çalışma olup olmadığına dair varılacak kanaat ve görüşü içeren raporu dosya arasına almak, Kurum denetim raporu sonrası açılmış herhangi bir ceza soruşturması olup olmadığını araştırmak, herhangi bir cezaî soruşturmanın ve yargılamanın olması halinde buna ilişkin belge ve kayıtları getirtmek, Kurum"dan sorulmak suretiyle veya zabıta araştırması ile tespit edilecek komşu işyerlerinde benzer işi yapan işlerle uğraşan işverenler veya bu işverenlerin resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlarını dinlemek, davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp araştırma genişletilerek tüm deliller birlikte değerlendirilip davacının davalı şirkette geçen fiili çalışma sürelerini tespit ederek sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine,
18.01.2018 gününde oybirliği ile karar verildi.