Danıştay 6. Daire 2018/4879 Esas 2021/3212 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/4879
Karar No : 2021/3212

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Odası … Şubesi

VEKİLİ : Av. …

DAVACI YANINDA MÜDAHİLLER: 1- …,
…,
55- …

TEBLİGAT İÇİN ORTAK ADRESİ : ... İlçesi … Mah. No:…

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN ÖZETİ : Ankara ili, Pursaklar ilçesi, ... ve ... Mahallelerinde yapılan yol çalışmaları, bu çalışmanın dayanağı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararıyla kabul edilen 1/25.000 ve 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişiklikleri ile Pursaklar Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile kabul edilip Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali istemiyle açılan davanın, yol çalışmasına ilişkin kısmının ehliyet yönünden reddi, imar planlarına yönelik kısmının ise süre aşımı nedeniyle reddi yolundaki .... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Dava, Ankara ili, Pursaklar ilçesi, ... ve ... Mahallelerinde yapılan yol çalışmaları, bu çalışmanın dayanağı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararıyla kabul edilen 1/25.000 ve 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişiklikleri ile Pursaklar Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile kabul edilip Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali istemiyle açılmıştır.
Anayasanın Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler arasında yer verdiği "Çevrenin korunması" hususu, hem herkes için "sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkını", hem de "çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek " ödevini tüm vatandaşlar için "hak ve ödev" olarak düzenlenmiş bulunmaktadır.
6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanununun 2.maddesinde de, "...Mühendislik ve mimarlık mesleği mensuplarının, müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplinini ve ahlakını korumak için gerekli gördüğü bütün teşebbüs ve faaliyetlerde bulunmak. Meslek ve menfaatleriyle ilgili işlerde resmi makamlarla işbirliği yaparak gerekli yardımlarda ve tekliflerde bulunmak, meslekle ilgili bütün mevzuatı normları, fenni şartnameleri incelemek ve bunlar hakkındaki görüş ve düşünceleri ilgililere bildirmektir." birliğin kuruluş amacları arasında sayılmış, 13. maddesinde; "Lüzum görülen yerlerde Birlik Umumi Heyeti karariyle (Türk mühendis ve mimarları odaları) açılabilir." hükmüne, 14. maddesinde; "Her ihtısas şubesi yalnız bir oda açar. İhtisas ve iştigal mevzuları ayrı olan mühendis ve mimarlar; ancak ihtısas veya iştigal mevzularının taallük ettiği odaya kaydolunurlar." hükmüne, 19. maddesinde ise; "Odalar, bu kanunun 2 nci maddesinde belirtilen amaç için Birlik Umumi Heyetince kararlaştırılan işlerden yalnız odalarını ilgilendiren kısımlar ile görevlidirler." hükmüne yer verilmiştir.
Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının idari işlemlere karşı kuruluş kanunlarında gösterilen amaçları doğrultusunda dava açma ehliyetleri bulunmaktadır.
Bu bağlamda, planlama alanının yaklaşık 360 hektarlık alanı kapsayan ... (...) ve ... Mahallelerinde yapıldığı, köyde yaşayanlar tarafından verilen müdahele dilekçesi ile davada davacı-müdahil oldukları ve bu dilekçede ileri sürülen hususlar da dikkate alındığında, planlanan alanda söz konusu mahallelerde yaşayanların büyük çoğunluğunu; planlama alanı ve çevresinde oluşacak yoğunluk, donatı, ulaşım gibi değerler ile tarım alanları yönünden etkileyecek ölçüde önemli bir yapılaşma faaliyet öngörüldüğü ve bu amaçla yol açıldığının ileri sürülmesi nedeniyle davacı TMMOB Mimarlar Odası, dava konusu imar planlarına ve bu planlarının uygulanması niteliğinde olan yol yapım çalışmalarına karşı dava açma ehliyetine sahiptir.
Öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Dava açma süresi" başlıklı 7. maddesinin 4. fıkrasında: "İlanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresi, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlar. Ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililer, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabilirler. Düzenleyici işlemin iptal edilmemiş olması bu düzenlemeye dayalı işlemin iptaline engel olmaz." kuralı yer almıştır.
Buna göre, düzenleyici işlemlerin uygulanması üzerine ilgililerce dava açma süresi içerisinde düzenleyici işlem veya uygulanan işlem ya da her ikisinin birlikte dava konusu edilebilecektir.
Uyuşmazlığa konu alanda yapılan yol çalışmalarının, 2577 sayılı Yasanın 7. maddesinin 4.fıkrası uyarınca, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararıyla kabul edilen 1/25.000 ve 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliklerinin ve Pursaklar Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile kabul edilip Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin uygulanması niteliğinde bir işlem olduğu açıktır.
Düzenleyici işlem niteliğinde olan dava konusu nazım ve uygulama imar planlarında yapılan değişikliklere karşı dava açma süresi, uygulama işlemi niteliğindeki dava konusu imar yollarının açılması üzerine yeniden başlayacaktır.
Açıklanan nedenlerle, işin esası incelenmek suretiyle bir karar verilmesi gerekirken davanın yol çalışmasına ilişkin kısmının ehliyet yönünden reddi, imar planlarına yönelik kısmının ise süre aşımı nedeniyle reddi yolunda idare mahkemesince verilen karara yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Daireleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, anılan kararın ONANMASINA, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de belirtilen İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın kararı veren ilk derece Mahkemesine gönderilmesine 08/03/2021 tarihinde oyçokluğuyla kesin olarak karar verildi.

(X)KARŞI OY: Dava, Ankara ili, Pursaklar ilçesi, ... ve ... Mahallelerinde yapılan yol çalışmaları, bu çalışmanın dayanağı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararıyla kabul edilen 1/25.000 ve 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişiklikleri ile Pursaklar Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile kabul edilip Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali istemiyle açılmıştır.
Anayasanın Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler arasında yer verdiği "Çevrenin korunması" hususu, hem herkes için "sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkını", hem de "çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek " ödevini tüm vatandaşlar için "hak ve ödev" olarak düzenlenmiş bulunmaktadır.
6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanununun 2.maddesinde de, "...Mühendislik ve mimarlık mesleği mensuplarının, müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplinini ve ahlakını korumak için gerekli gördüğü bütün teşebbüs ve faaliyetlerde bulunmak. Meslek ve menfaatleriyle ilgili işlerde resmi makamlarla işbirliği yaparak gerekli yardımlarda ve tekliflerde bulunmak, meslekle ilgili bütün mevzuatı normları, fenni şartnameleri incelemek ve bunlar hakkındaki görüş ve düşünceleri ilgililere bildirmektir." birliğin kuruluş amacları arasında sayılmış, 13. maddesinde; "Lüzum görülen yerlerde Birlik Umumi Heyeti karariyle (Türk mühendis ve mimarları odaları) açılabilir." hükmüne, 14. maddesinde; "Her ihtısas şubesi yalnız bir oda açar. İhtisas ve iştigal mevzuları ayrı olan mühendis ve mimarlar; ancak ihtısas veya iştigal mevzularının taallük ettiği odaya kaydolunurlar." hükmüne, 19. maddesinde ise; "Odalar, bu kanunun 2 nci maddesinde belirtilen amaç için Birlik Umumi Heyetince kararlaştırılan işlerden yalnız odalarını ilgilendiren kısımlar ile görevlidirler." hükmüne yer verilmiştir.
Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının idari işlemlere karşı kuruluş kanunlarında gösterilen amaçları doğrultusunda dava açma ehliyetleri bulunmaktadır.
Bu bağlamda, planlama alanının yaklaşık 360 hektarlık alanı kapsayan ... (...) ve ... Mahallelerinde yapıldığı, köyde yaşayanlar tarafından verilen müdahele dilekçesi ile davada davacı-müdahil oldukları ve bu dilekçede ileri sürülen hususlar da dikkate alındığında, planlanan alanda söz konusu mahallelerde yaşayanların büyük çoğunluğunu; planlama alanı ve çevresinde oluşacak yoğunluk, donatı, ulaşım gibi değerler ile tarım alanları yönünden etkileyecek ölçüde önemli bir yapılaşma faaliyet öngörüldüğü ve bu amaçla yol açıldığının ileri sürülmesi nedeniyle davacı TMMOB Mimarlar Odası, dava konusu imar planlarına ve bu planların uygulanması niteliğinde olan yol yapım çalışmalarına karşı dava açma ehliyetine sahiptir.
Öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Dava açma süresi" başlıklı 7. maddesinin 4. fıkrasında: "İlanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresi, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlar. Ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililer, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabilirler. Düzenleyici işlemin iptal edilmemiş olması bu düzenlemeye dayalı işlemin iptaline engel olmaz." kuralı yer almıştır.
Buna göre, düzenleyici işlemlerin uygulanması üzerine ilgililerce dava açma süresi içerisinde düzenleyici işlem veya uygulanan işlem ya da her ikisinin birlikte dava konusu edilebilecektir.
Uyuşmazlığa konu alanda yapılan yol çalışmalarının, 2577 sayılı Yasanın 7. maddesinin 4.fıkrası uyarınca, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararıyla kabul edilen 1/25.000 ve 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliklerinin ve Pursaklar Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile kabul edilip Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin uygulanması niteliğinde bir işlem olduğu açıktır.
Düzenleyici işlem niteliğinde olan dava konusu nazım ve uygulama imar planlarında yapılan değişikliklere karşı dava açma süresi, uygulama işlemi niteliğindeki dava konusu imar yollarının açılması üzerine yeniden başlayacaktır.
Açıklanan nedenlerle, işin esası incelenmek suretiyle bir karar verilmesi gerekirken davanın yol çalışmasına ilişkin kısmının ehliyet yönünden reddi, imar planlarına yönelik kısmının ise süre aşımı nedeniyle reddi yolunda idare mahkemesince verilen karara yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki kararın bozulması gerektiği oyuyla aksi yöndeki Dairemiz kararına katılmıyorum.